×
Genellikle yeni bir teknoloji önce uzay veya havacılık sektöründe hayata geçer. Araştırma-geliştirme maliyetlerinin önemli bölümünü çıkardıktan sonra hayatımıza farklı bir alanda girer. İlk uçaklarda kullanılmaya başlayan ABS fren sisteminden uzay mekiklerinin dışında kullanılan teflona kadar bunun birçok örneği var.Ancak son yıllarda bu akış tersine çevrildi. İlk olarak otomobil veya bilişim alanlarında bulunan teknolojiler, sonrasında geliştirilerek gökyüzünde de yer almaya başladı. Bu teknolojilerin sonuncusu, Formula F1 araçlarında kullanılan koltuk konsepti oldu. Uçak koltuğu imalatçısı Mirus, Formula F1 araçları için imal edilen teknolojiyi gökyüzüne taşıdı. ‘Hawk’ adını verdiği koltuk için tasarım tamamlandı. Bu koltukların ilk müşterisi ise Malezyalı düşük maliyetli havayolu şirketi Air Asia oldu. Koltuklar, önümüzdeki yıldan itibaren uçaklarda kullanılmaya başlayacak.
HAFİF KOLTUK: F1 araçlarında hafiflik çok önemli. Koltukta karbon fiber ve yüksek dayanıklılığa sahip metal alaşımları kullanıldı. Rakiplerine göre koltuğun ağırlığı yüzde 40 daha az.
HÜCRE SİSTEMİ: Koltuk kaplamalarındaki hücre sistemi, çarpmalarda şokun yayılması ve vücuda en az zarar verilmesini hedefliyor. Sistem, Formula F1 araçlarında yaralanmaların etkilerinin azaltılmasında önemli bir yere sahip.İNCE TASARIM: Koltuğun inceliği sayesinde yolcuya verilen diz mesafesi genişliyor. Aynı zamanda başta bel boşluğu olmak üzere koltuk yolcuya halen kullanımdaki ince koltuklara göre daha fazla konfor sunuyor.
ÇARPMA TESTLERİ: Havacılık kuralları gereği, uçak koltukları dinamik çarpma testlerinden geçiriliyor. 16G olarak adlandırılan bu testlerde koltuklara çarpma etkisi 16 kat güç uygulanarak yapılıyor. Formula F1 araçlarının koltukları da benzer testlerden geçiyor.
Vietnam’a ilk gittiğimde, kapalı bir kutuydu. Yıllar içinde çok değişti. Bugüne kadar hep Ho Chi Minh yani daha çok bilinen adıyla Saygon’a gittim. Her seyahatimde kenti hızla değişmesiyle tanıyamasam da insanının sıcaklığı, güler yüzlülüğü hiç değişmedi. Önce Bangkok aktarmalı Vietnam’da Saygon’a uçmaya başlayan THY, bir yıldır başkent Hanoi’yi radar ekranına almıştı. Ülkenin kuzeyinin sakinliğini, korumaya alınan ünlü Ha Long Körfezi’ni görmek için Basın Müşaviri Yahya Üstün ile ilk seferle Hanoi’ye uçtuk. THY haftanın 5 günü yaptığı seferlerin ikisini İstanbul-Hanoi-Saygon, diğer üçünü de İstanbul-Saygon-Hanoi olarak gerçekleştiriyor.
NERELERİ GEZMELİ?
OLD QUARTER: Antik dar sokaklarıyla, eski tuğla binalar ve Fransız sömürge dönemi mimarisiyle Hanoi’yi dolaşmaya buradan başlayabilirsiniz. Hoan Kiem Gölü kenarında gümüş, ahşap ve topraktan yapılan el yapımı eşyaların satıldığı bir pazar da var. Hoan Kiem’in anlamı, ‘İade Edilen Kılıç Gölü’. Efsaneye göre kral savaşları kazandığı büyülü kılıcını göldeki altın kaplumbağaya iade etmiş. Kaplumbağa da sihirli kılıcı alıp gölün derinliklerine götürmüş.
EDEBİYAT TAPINAĞI: Konfiçyüs’ün evi olarak bilinen yapı, aynı zamanda Vietnam’ın ilk üniversitesi. Yüzyıllardır edebiyat ve şiir üzerine eğitim verilen tapınak, Vietnam mimarisine sahip. Bahçesinde çok sayıda heykel var.
Uçaktaki gürültünün en büyük kaynağı motorlar. Motorları kanatlarda bulunan uçak tiplerinde özellikle kabinde orta ve arka tarafında oturanlar, gürültüden daha çok etkileniyor. Bazı uçaklarda ön ve arka taraflar arasında gürültü farkı 15 dB’ye (desibel) kadar çıkabiliyor.Kabinde yapılan ölçümlerde en çok gürültü kalkış sırasında oluşuyor. 105 dB’ye kadar yükselen gürültü, düz uçuşta 75-80 dB’ye düşüyor. İniş için yaklaşma sırasında kanat alanını büyüten flaplar, iniş takımlarının açılması da gürültüyü artırıyor. Yeni nesil uçaklarda kullanılan daha iyi izolasyon malzemeleri, motorların düşen gürültü oranları sayesinde 60 dB’ye kadar gürültü düzeyi düşebiliyor.
Koridor daha sessiz
Örneğin önden koltuğunuzu seçtiniz. Cam kenarında mı, yoksa koridoru mu tercih etmelisiniz? Cam kenarındaki koltuklarda gürültü oranı ortalama 4 dB daha fazla. Sessiz bir uçuş için koridor tarafına oturmakta fayda var.
İlginç araştırma
Ulaşım Emniyet Dairesi’nin (TSA) verilerine göre, ABD’de son 4 yılda havalimanlarında yolcular hırsızlıkla ilgili 30 bin 621 bildirimde bulundu. 2.5 milyon dolarlık eşya çalındı. New York JFK’de, Miami ve Los Angeles’ta bagaj alanında görev yapan ve mafyalaşan gruplar çökertildi. 500’den fazla TSA çalışanı, güvenlik kontrollerinde hırsızlık yaptığı için atıldı.
Polisin ısrarlı takibine, ağır yaptırımlara rağmen hırsızların gözdesi uçak yolcuları. Yorucu uçuşlar, farklı ortamlar, yolcuların yanlarında taşıdığı eşyalar hırsızlığa karşı cazibeyi artırıyor. Sadece bagaj alanı veya uçak içi değil, bekleme salonlarından havalimanına giden metroya, hatta otobüslerin bagajlarına kadar farklı yerlerde hırsızlıklara rastlanıyor.
Dünyada bu konuda en çok şikâyet ABD’de alınıyor. Yolcu sayısının fazlalığı, terminallerde güvenlik kamera sayısının azlığı gibi nedenler hırsızlığı tetikliyor. En çok şikâyet New York’taki havalimanlarından geliyor. Los Angeles, Orlando ve Miami hırsızlıkta New York’u izliyor. Hırsızlar genellikle Londra, Tokyo, Hawaii, Dubai, Milano’ya giden bavulları karıştırıyor. ABD dışında Güney Amerika’da Brezilya, Avrupa’da İtalya bagaj hırsızlığı yüksek olan ülkeler.
Uçak hırsızlığına karşı ne yapmalı?
Kesinlikle kargoya verdiğiniz çantanıza değeri çok yüksek şeyler koymayın. Bazı havalimanlarında bagaj bölümündeki ‘mafya’ bagajlar röntgen cihazından geçerken ‘değerli’ olanları ayırıyor ve içindekileri alıyor. Mücevher, kamera, bilgisayar en çok çalınanlar listesinde ilk sıralarda. Bavulunuzu hazırladıktan sonra kapatmadan cep telefonu ile fotoğrafını çekin. Teslim aldığınızda bu fotoğrafla yeni halini karşılaştırın. Herhangi bir hırsızlık başvurusunda bu fotoğraf işinize yarayacaktır. Bavulunuzda kilit sistemi varsa, bunun TSA standartlarında olan yani güvenlik görevlilerinin elindeki anahtarla açabilecekleri sisteme sahip olmasına özen gösterin. Eğer bu kilit yoksa, bavulunuzu kilitlemeyin veya TSA onaylı bir asma kilit takın. Çok pahalı bavullar hırsızların ilgisini hemen çekecektir. Standart görünümlü, hırsızları daha uzak tutan renkli modelleri tercih edin. Uçaktan indikten sonra oyalanmadan bagaj konveyörüne gelin. Bavullarınızı takip edin. Bazı hırsızlar erken gelip içine pek fazla bir şey koymadığı bavulu yerine benzer olan ve gözüne kestirdiği başkasının çantasını alıp gidebiliyor. Kabin içi hırsızlık için yanınızda değerli mücevher, nakit para varsa, bunu çantanızla birlikte baş üstü bagaj bölümüne koymayın. Küçük bir çanta ile koltuğunuzun yanında, elinizin altında bulundurun. Hareketlerinize dikkat edin. Riskli yerlere giderken bavulunuzu plastik kaplatabilirsiniz.
Ulaşım Emniyet Dairesi’nin (TSA) verilerine göre, ABD’de son 4 yılda havalimanlarında yolcular hırsızlıkla ilgili 30 bin 621 bildirimde bulundu. 2.5 milyon dolarlık eşya çalındı. New York JFK’de, Miami ve Los Angeles’ta bagaj alanında görev yapan ve mafyalaşan gruplar çökertildi. 500’den fazla TSA çalışanı, güvenlik kontrollerinde hırsızlık yaptığı için atıldı.
Polisin ısrarlı takibine, ağır yaptırımlara rağmen hırsızların gözdesi uçak yolcuları. Yorucu uçuşlar, farklı ortamlar, yolcuların yanlarında taşıdığı eşyalar hırsızlığa karşı cazibeyi artırıyor. Sadece bagaj alanı veya uçak içi değil, bekleme salonlarından havalimanına giden metroya, hatta otobüslerin bagajlarına kadar farklı yerlerde hırsızlıklara rastlanıyor.
Dünyada bu konuda en çok şikâyet ABD’de alınıyor. Yolcu sayısının fazlalığı, terminallerde güvenlik kamera sayısının azlığı gibi nedenler hırsızlığı tetikliyor. En çok şikâyet New York’taki havalimanlarından geliyor. Los Angeles, Orlando ve Miami hırsızlıkta New York’u izliyor. Hırsızlar genellikle Londra, Tokyo, Hawaii, Dubai, Milano’ya giden bavulları karıştırıyor. ABD dışında Güney Amerika’da Brezilya, Avrupa’da İtalya bagaj hırsızlığı yüksek olan ülkeler.
UÇAKTA HIRSIZLIĞA 7.5 YIL HAPİS
Her dört yolcudan biri uçaktan korkuyor. Kendini zorlayarak uçağa biniyor. Veya binmek zorunda kalıyor. Korkusu her uçuşta katlanarak artıyor. Gün geliyor ne havalimanına yaklaşabiliyor ne de havada uçak görmeye tahammül ediyor.
“Ne var bunda, uçaklar hayatımızın parçası” demeyin. Uçak yolcusundaki artış, korkanların sayısını da otomatik olarak yükseltiyor. Ama bu dertten kurtulmanın yolu var. O da tedavi olmak.
Uçuş korkusu konusunda uzun yıllardır çalışan Dr. Muzaffer Uyar, yeni bir teknikle bilinçaltındaki korkuların peşine düşüyor. Uyar’a göre uçuş korkusu, fobilerin ‘anası’. Yükseklikten başlayıp kapalı alanda duramamaya kadar birçok fobi bir araya geliyor ve ortaya uçuş korkusu çıkıyor.
YENİ METOTLA NOKTA ATIŞI
Avrupalı uçak imalatçısı Airbus, bundan 25 yıl önce tek koridorlu yolcu uçağı A320 projesine başlarken ancak 700 uçaklık bir pazar öngörüyordu. Aradan yıllar geçti. Şirket sadece A320 için 12 bin 500’den fazla sipariş aldı. 7 binini de teslim etti. Şimdi soru bu uçakları daha ucuza ve hızlı imal etmek. Bu konuda imalatçılar hem otomotiv endüstrisinden hem de doğadan destek alıyor. Amaç daha hızlı üretimi dayanıklı ve çevreci teknolojileri hayata geçirebilmek.
İşte yeni teknikler:
Robotlar imal edecek: Uçaklardaki el işçiliği, kol gücü birçok sektöre göre daha yüksek. İmalatçılar, bu konuda otomotiv endüstrisini örnek alıyor. Boeing’in Renton’daki 737 imalat hattının tasarımını Toyota yaptı. Airbus’ın robotlarında ise Alman otomotiv şirketlerinin imzası var. Havacılıkta otomasyon hızla artacak.
Doğanın peşinde:
Airbus’ın Hamburg merkezli çalışan kolu, Kiel Üniversitesi ile ilginç bir tasarım çalışmasına imza attı. Doğayı inceleyen Airbus mühendisleri, yaprakların damar yapısını örnek aldı. Önce yaprağın genel yapısı, üç boyutlu tarayıcılarla modellendi. İncelemede bunun yüksek dayanıklılık verdiği belirlendi.
İlk deneme, kabin memurlarının oturduğu koltukların monte edildiği bölümde gerçekleştirildi. İkinci adımda ise uçağın spoiler olarak adlandırılan kanatlarının üzerinde hız kesilmesini sağlayan parçaların içyapısında uygulanacak.
Özel uçaklar için 2008 rekorlar yılıydı. Tüm dünyada 1317 adet iş jeti teslim edildi. Aradan geçen 5 yılda dengeler tamamen değişti. 2015’te imalatçılar sadece 718 uçak teslim edebildi. Uzmanlar bu yıldan da umutlu değil. Rakamın biraz daha aşağıya düşebileceğine dikkat çekiyor. Ama 2017’den itibaren ciddi bir çıkış bekleniyor. Bu yıl İsviçre’nin Cenevre kentinde kapılarını açan EBACE İş Jeti Fuarı’nda imalatçılar krize meydan okuyup yeni modellerini tanıttı. Küçük veya orta sınıfta satışlar bekleneni karşılamazken ultra uzun menzilli, geniş gövdeli uçaklarda ise rekabet büyüktü. Geçmiş yılların yıldızı Rusya ile Brezilya, düşen petrol fiyatlarıyla birlikte eski ışıltılı günlerini kaybetmişti.
İşte pazarın yenileri
DASSAULT FALCON 5X:
Geniş gövdede iki motorlu yeni bir tasarıma geçen Fransız imalatçı, 5X’in teslimatlarına 2020’de başlayacak. Tavanında cam olan ilk iş jeti unvanını elinde bulunduracak 5X için imalatçı motor konusunda alternatifler üzerinde çalışıyor.