Tolga Tanış

New York sokaklarından

23 Kasım 2008
Barack Obama başkan seçilmeden önce, New York Üniversitesi’nde ekonomik krizin tartışıldığı bir toplantı düzenlenmişti. Konuşmacı olarak da 4 ekonomistle bir tarihçi çağrılmıştı.

O gün panelde önce ekonomistler konuştu ve durumun ne kadar kötü olduğunu anlattı. Dünyanın nasıl batmak üzere olduğunu, nasıl eşsiz bir kriz yaşandığını... Sonra sıra, masanın en ucunda oturan, duyurularda bile adı yazılmayan tarihçiye geldi.

Adam salona bakıp hafifçe gülümsedi ve tarihler vermeye başladı:

1869 Kara Cuma, 1907 Paniği, 1929 Büyük Buhran, 1937 Resesyonu, 1973 Petrol Krizi, 1980 Gümüş Perşembe, 1987 Kara Pazartesi, 1989 Onüçüncü Cuma, 1997 Asya Krizi, 1998 Rusya Krizi, 2000 İnternet Balonu... Sonra da yanında oturan ekonomistlere döndü: "2008 krizi artık tarih oldu arkadaşlar. Asıl şimdi ne tür dinamikler ortaya çıkacak, siz ona bakın."

Dolar hálá çıkıyorken ve siz az evvel kahvaltı sofrasında krizin daha ne kadar süreceğini tartışmışken bu belki zor olabilir. Ama olaylara biraz da bu tarihçinin gözüyle bakmak gerektiğini, o konuşmadan sonra daha çok düşünmeye başladım.

Çünkü bu sistem, Hollanda’da 17. yüzyılda patlayan Lale Manyaklığı’ndan beri sürekli kriz yaşıyor ve her seferinde kendini yeniliyor. Tarihçinin bahsettiği yeni dinamikler de sadece ekonomiye değil her alana etki ediyor.

HSBC’DEN ALANYA İÇİN EMLAK DANIŞMANLIĞI

Mesela kapitalizm çöküyor mu denirken, İngiliz bankası HSBC, üstte Likya Kaya Mezarları’nın fotoğrafı, New York Times’ta yarım sayfa ilan yayınlıyor. Alanya’da piyasayı bilen adamları olduğunu, isteyenlere Türkiye’den emlak alımı için danışmanlık verebileceklerini bildiriyor.

Veya, manşette 700 milyar dolarlık ekonomik paket dururken, şehir haberlerinde İzmirli Mustafa Kip (39) ve Manhattanlı terzi arkadaşlarının kriz yüzünden işlerinin açıldığı, hepsinin gece gündüz sökük diktiği yazıyor.

Yazının Devamını Oku