×
Bu hafta koruyucu aileleri çok yakından ilgilendiren ilginç ve önemli bir kararı yazmak istedim. Bir aylıkken evlat edindirilmek üzere bırakılan, daha sonra biyolojik annesi tarafından geri alınan küçük bir kızın öyküsü bu. Önce yargılama sürecini özetlemek istiyorum.
BİR AYLIKKEN VERDİ
Bir aylık bebek, biyolojik annesi tarafından evlat edindirilmek üzere Sosyal Hizmetler Kurumu’na bırakıldı. Bebek koruyucu aileye verildi. Sekiz yaşına kadar G.K. ve Ü.K. tarafından anne-babası gibi büyütüldü. Çiftin, koruyucu ailesi oldukları küçüğü evlat edinmek için başlattıkları yasal süreç, biyolojik ailenin rızalarını çekmesiyle sonuçsuz kaldı.
8 YAŞINDA GERİ ALDI
Başka şehirde yaşayan biyolojik anne, çocuğu 8 yaşına geldiğinde geri aldı. Küçük kızın 8 yılını birlikte geçirdiği ve anne-babası olarak benimsediği koruyucu ailesi ile bağı bir anda kesildi. Koruyucu aile statüsünü kaybeden çift, kendi evlatları olarak gördükleri küçük ile görüşmek için hukuk savaşı başlattı. Örneği çok görülmeyen şekilde küçük kızla “kişisel ilişki kurulması” talebiyle 5 Nisan 2021’de dava açtılar. Açılan davada verilen karar usul yönünden kaldırılarak yerel mahkemeye geri döndü.
AİLEYLE GÖRÜŞEBİLECEK
Aile Mahkemesi de 2 Mayıs 2024’te Medeni Kanun ve çocuk hakları sözleşmelerine dayanarak, “çocuğun üstün yararı” gerekçesiyle, küçük kızın önceki koruyucu ailesi ile “kişisel ilişki kurmasına” izin verdi. Mahkeme, çocuğu büyüten ama koruyucu aile statüsünü kaybeden çiftin, her ayın 1. ve 3. haftası cumartesi günü saat 10.00’dan 18.00’a kadar küçük kızı görmesine hükmetti. Karar istinafa taşındı. İstinaf da 4 Kasım 2024’te “çocuğun üstün yararı” gerekçesiyle, koruyucu ailenin küçük kızla ilişkisinin devamını yerinde buldu. Kararda, “Çocukla davacılar (koruyucu aile) arasında kişisel ilişki kurulmasının çocuğun menfaatine uygun olmayacağı yönünde ciddi ve inandırıcı bir olgu ve delil bulunmadığı” vurgulandı.
ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARI
- Site ve apartmanlarda yaşarken neye dikkat edilmeli? Site veya apartman yaşamı, bireysel yaşam alanlarının toplu yaşam disipliniyle buluştuğu bir düzendir. Bu düzenin sürdürülebilirliği, yalnızca yazılı kurallara bağlı değildir.
Aynı zamanda ortak yaşam kültürüne dayalı bilinçli davranışlara da bağlıdır. Ancak uygulamada, bu düzeni en çok bozan durumlar genellikle bireysel müdahaleler, ani tadilat kararları ve özellikle zamanlaması düşünülmeden yapılan gürültülü çalışmalar olmaktadır. Birçok kişi evini kendi özel alanı olarak görüp sınırsız özgürlükle hareket ettiğini düşünse de apartman yaşamı bu yaklaşımı kaldırmaz. Çünkü her bireyin konforu komşusunun haklarıyla sınırlıdır. Gürültü, ses kirliliği, izinsiz tadilat gibi konular komşuluk ilişkilerini zedeleyen, huzuru bozan ve uzun vadede bina içindeki yaşam kalitesini düşüren temel sorunlardır.
TADİLAT İÇİN İZİN ŞART MI
- Okur R.S. Üst kat komşum hiç kimseden izin almadan evinde komple tadilat yaptırıyor? Kanuna göre isteyen kat maliki istediği zaman zaman tadilat yaptırabilir mi? İzin almak gerekir mi? Gerek kiracılar gerekse mülk sahipleri için,bağımsız bölümlerde yapılacak her tür yapısal değişiklik ya da ses çıkaran uygulama öncesinde bina ya da site yönetiminden izin alınması zorunludur. Bu sadece resmi bir prosedür değildir, aynı zamanda komşuluk hukukunun temelidir. Özellikle:
- Kırım, fayans sökümü, parke döşemesi gibi inşaat faaliyetleri,
- Elektrik ve su tesisatında yapılacak düzenlemeler,
- Duvar delme, taşıyıcıya yakın müdahaleler, öncesinde yönetimden onay alınmalı, yapılacak işler hakkında bilgi verilmelidir.
Ankara Çankaya’da oturan okurumuz U.E., bir firmayla 2023 yılında 1747 lira karşılığında bir yıllık sözleşme imzaladı. Daha sonra üyeliğini bir yıl daha uzattı. 5 Temmuz 2024’te firmaya ait cihaz arızalandı. Okurumuz firmanın müşteri hizmetlerini aradı. Yetkili servis geldi ve cihazını değiştirdi. Yeni cihaz bir ayda iki kere arızalandı. Servis çağıran U.E., her seferinde 450 liradan 900 lira servis ücreti ödemek zorunda kaldı.
HAKEM HEYETİNE GİTTİ
Servis ücretini haksız bulan U.E., tüketici hakem heyetinin kapısını çaldı. U.E., hakem heyetine yaptığı başvuruda bakın ne dedi:
“Müşteri hizmetleri arızalanan cihazımın değiştirilmesi için teknik servisi yönlendirdi. Yeni cihaz da arızalandı yine teknik servis geldi ve yine bir 450 TL servis ücreti daha alındı. Tarafıma iki gün önce arasaydınız, bir ay geçmediği için servis ücreti vermeyecektiniz denildi. Yaklaşık bir ay içinde iki defa 450 TL olmak üzere toplam 900 TL servis ücreti ödemek zorunda bırakıldım. 1747’ye sözleşme imzalarken, 900 TL de kuruma servis ücreti ödemiş oldum. Tarafımdan kaynaklı olmayan cihaz arızası nedeniyle her defasında servis ücreti alınmasını doğru bulmuyorum. Bir ay içerisinde bir cihazın arızalanmasının da kurumun cihazlarından kaynaklı olduğunu düşünüyorum. Ayıplı hizmet nedeniyle servis ücretinin iadesini talep ediyorum.”
HAKEM HEYETİ TÜKETİCİYİ HAKLI BULDU
Çankaya Tüketici Hakem Heyeti, cihaz arızasına iki kez servis ücreti ödeyen tüketiciyi haklı buldu. Hakem heyeti kararında Tüketici Kanunu’ndaki ‘ayıplı mal’ maddesine atıf yaparak, bu şekilde servis ücreti alınması ‘ayıplı hizmet’ sayıldı. Kanuna göre ‘ayıplı hizmet’ten firmanın sorumlu olduğu ve servis ücretinin iadesi gerektiği vurgulandı. Kararda, uyuşmazlık tutarı olan 900 TL’nin tüketiciye ödenmesine karar verildi.
SERVİS ÜCRETİNİN
Çankırı’dan e-posta gönderen okurum R.D., kendisini avukatlık bürosundan aradığını söyleyen ve hakkındaki şikâyetten kurtulmak için on bin lira isteyen dolandırıcılara banka bilgilerini kaptırınca hesabındaki 170 bin lira çalındı. R.D. ne yapabileceğini öğrenmek istiyor. Başta mağdur R.D. olmak üzere okurlarımın dolandırıcılara karşı ne yapabilecekleri ve dolandırıcılıktan nasıl korunabileceklerini Tekirdağ Barosu avukatı Ergün Vardar’la konuştum.
Vardar, “Mağdur olduğunuz böylesi bir durum karşısında derhal şikâyet için en yakın emniyet birimine ya da Cumhuriyet başsavcılığına müracaat ederek suç duyurusunda bulunun. R.D. de Çankırı Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmalı” dedi ve dolandırıcılıktan korunabilmek için akılda tutabileceğiniz ipuçlarını verdi:
KORUNMANIN İPUÇLARI
“Kişisel bilgilerinizi güvende tutun. Banka şifreleri, telefonunuza ait şifreler, sosyal medya hesaplarınıza ait şifreler ve kimlik bilgileri gibi özel bilgilerinizi kimseyle paylaşmayın. Şifrelerinizi düzenli olarak değiştirin. Rehberden rastgele telefon numaralarını arayarak satış yapmaya çalışan kişilere karşı temkinli olun. Onlara sizi ikna edebilecekleri kadar geniş bir zaman tanımayın.
850’Lİ NUMARALARA DİKKAT
Dolandırıcıların en sık kullandığı yöntemlerden olan telefon dolandırıcılığında insanlar kandırılıp tuzağa düşürülüyor. Dolandırıcıların kullanmakta olduğu belli telefon numaraları bulunuyor. Bu numaralar genellikle geri arandığında ulaşılmayan telefonlar. Numaralar alan kodları ile başlayabileceği gibi ülke kodları ya da 0850 ile de başlayabiliyor.
POLİS, SAVCI PARA İSTEMEZ
Engelli Bireylere Yönelik Sınav Uygulamalarında ve Engelli Kontenjanlarında Aranacak Sağlık Şartlarına Dair 8 Mart 2022 tarihli yönetmelik üç yıllık ertelemeden sonra bu yıl yürürlüğe girdi. Disleksi, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, bipolar bozukluk gibi tıbbi tanılara sahip ve yüzde 39 engel oranı bandında kalan on binlerce öğrenci, geçmiş yıllarda sahip oldukları bazı haklardan yönetmelik nedeniyle mahrum kalıyor. 21-22 Haziran’da girecekleri 2025 yılı Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda (YKS) ek süre, okuyucu işaretleyici, tek salon, çift kitapçık desteği gibi haklardan yararlanamayacaklar. Bu duruma isyan eden engelli öğrenciler ve aileleri, YÖK’e yazılı başvuru yaptı. YÖK’ten cevap bekliyorlar. YÖK’ün bu hakları YKS’de tanımaması halinde yargının kapısını çalacaklar.
YÖNETMELİĞİN İPTALİ
Avukat arabulucu Burcu Akar Muratoğlu ile bu öğrencilerin durumunu konuştum. Muratoğlu, on binlerce özel gereksinimli öğrencinin kazanılmış haklarını bir anda ortadan kaldıran ve hak kaybına yolaçan bu yönetmeliğin yürütmesinin durdurulması ve iptali için Ankara İdare Mahkemesi’nde dava açmaya hazırlanıyor. Son olarak bu hafta içinde YÖK’ün vereceği kararı ve gelecek cevabı bekliyor:
LGS’DE EK SÜRE
“Üç yıldır ertelenen bu yönetmelik bu yıl yürürlüğe girdi. LGS’de ek süre hakkı verilirken YKS’de verilmeyecek. Bu çocuklar bütün öğrenim hayatları boyunca okuyucu, işaretleyici desteği, 30 dakikalık ek süre, ayrı salon ve disleksili bireyler için çift kitapçık hakkından yararlanıyordu. Ancak 2025 YKS başvuru sürecinde bu hakların tamamı geri alındı. Artık sınav başvurusu yapan bu öğrenciler için sadece tek seçenek yalnızca ayrı bir salonda sınava girmek. O da her öğrenci için değil.
KAZANILMIŞ HAK
Yönetmelik ile on binlerce özel gereksinimli öğrencinin kazanılmış hakları bir anda ortadan kalktı. Ayrıca yönetmelik Anayasa’ya, BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne, BM Engelliler Hakkında Sözleşmesi’ne, Engelliler Hakkında Kanun’umuza alenen aykırı. YÖK’ün bu hukuka aykırı, mesnetsiz uygulamasından geri dönmemesi halinde yargıya başvuru kaçınılmaz. Gerek ulusal gerekse uluslararası mevzuatlar bu anlamda çok açık ve tartışmaya açık değil.”
“Maliye’nin yapay zekâ destekli bir sistemi var. Bu sistem, Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNİS), tapu, banka, PTT, inşaat ve sigorta şirketleri, TOKİ, elektrik, su, doğalgaz şirketleri ve Sosyal Güvenlik Kurumu gibi farklı kurumlardan alınan bilgilerle çalışıyor. Alınan bilgiler işlenerek kira geliri elde ettiği izlenimi oluşan kişilere SMS gönderiliyor. Örneğin bankadan yapılan ödeme, kira ödemesi diye geçtiyse veya başka bir nedenle kira diye görünüyorsa, SMS otomatik olarak gönderiliyor. Herkesin durumuna tek tek bakılmıyor. Kira geliri olmadığı halde SMS alınması halinde “Dijital Vergi Dairesi/İnternet Vergi Dairesi” üzerinden “Kira gelirim bulunmuyor”, “Gayrimenkulümü sattım” gibi açıklamalarda bulunulabilir.”
ASLINDA GELİR VERGİSİ
- Kira vergisi nedir? Kira vergisi diye ayrı bir vergi türü olmamasına rağmen gayrimenkul sermaye iradı yani gayrimenkullerden elde edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesi halk arasında bu şekilde adlandırılıyor. Burada sözünü ettiğimiz vergi aslında gelir vergisi. Diğer taraftan, kira gelirleri yalnızca konutlardan elde edilen gelirlerle sınırlı değil. İşyerinden ya da arsadan elde edilen kira geliri de olabilir. Taşınır mallardan ya da fikri haklardan da kira geliri elde edilebilir. Ancak konut kira geliri çok geniş bir kitleyi ilgilendiriyor.
33 BİN TL’Yİ AŞMIYORSA
- Herkes kira vergisi ödemek zorunda mı? Kira gelirlerinin vergilendirilmesinde konut kira gelirleri ve diğer kira gelirleri arasında fark var. 2024 yılı konut kira gelirleri için 33 bin TL’lik bir istisna var. 2024 yılı boyunca konuttan elde edilen kira geliri toplamda bunu aşmıyorsa beyanname vermek ve vergi ödenmek zorunda değil. Ama burada dikkat edilmesi gereken önemli bir husus var. Eğer kişi ticari kazanç, zirai kazanç ya da avukat, doktor gibi serbest meslek kazancı elde eden biriyse bu tutarın altında kira geliri elde etse de beyanname vermesi gerekiyor.
- 33 bin TL’nin üstünde kira geliri varsa ne olacak? 2024 yılı gelirlerindeki yıllık 33 bin TL’lik istisna herkes için aynı. Bir yalıyı kiraya veren kişi de mütevazı bir daireyi kiraya veren kişi de aynı istisnadan yararlanır. Üstündeki kısım için vergilendirme söz konusu olur. Örneğin eğer kira geliriniz 200 bin TL ise bunun ilk 33 bin TL’si istisna kapsamında değerlendirilir geri kalan 167 bin TL üzerinden giderler indirildikten sonra vergi hesaplanır.
-
* Merkezi Sistem Isıtma Kanunu ve amacı nedir? Enerji Verimliliği Kanunu’na göre, merkezi ısıtma sistemine sahip tüm binaların ısı ölçüm ekipmanları kullanması ve ısınma maliyetlerinin tüketim bazlı paylaştırılması zorunludur. Kanun gereği bina yönetimleri, kat maliklerinin aksi yönde tasarrufta bulunamazlar. Kanunun amacı şöyledir:
* Enerji verimliliğini artırmak, gereksiz enerji tüketimini azaltmak.
* Merkezi sistemle ısıtılan binalarda adil ve ölçülebilir bir ısı gider paylaşımı sağlamak.
* Bireysel kullanım farklarını tespit edebilmek için ısı pay ölçer ve kalorimetre gibi ölçüm cihazlarını zorunlu hale getirmek.
* 15 derece kuralı ile ortak alanları ve komşu daireleri mağdur etmeyecek şekilde minimum ısı seviyesini korumak.
MERKEZİ SİSTEM 15 KASIM-15 NİSAN ARASI
* Muvazaalı işlem ne demek? Tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile gerçek durumu onlardan gizleyerek kendi gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında geçerli olmayan bir hususta anlaşmalarına “muvazaa” ve bu şekilde yapılan işlemlere de “muvazaalı işlemler” denilir.
* Aydınlı okurum M.R.: Biz üç kardeşiz. Babam Antalya’daki yazlığımızı iki kardeşim yerine bana vermek istedi. Tapuda satış yapmış gibi gösterdik. Evin tapusunu bana verdi. Babam iki yıl önce vefat etti. Satış işleminin üzerinden ise beş yıl geçti. Diğer iki kardeşim bu satışa muvazaalı diye karşı çıkabilir mi? Bu işlem hukukta ‘nisbi muvazaa’ olarak adlandırılır. Tarafların aralarında düzenledikleri bir sözleşmeyi kendi dahili iradelerine uymayan ve dışa karşı yaptıkları başka bir işlem ile gizlemeleri ‘nisbi muvazaa’dır. Taraflar görünürdeki işlem arkasında gerçek iradelerine uygun bir işlem yaparlar. Bu sorudaki gibi gerçekte yapılacak bir işlem vardır. Fakat başka bir türde yapılmış gibi gösterilmektedir. Sorudaki gibi babanın ölmeden önce üç evladından birine yazlık evini satmış gibi yapmasıdır. Bu işlem muvazaalı bir işlemdir.
TAPU İPTALİ DAVASIYLA
* İki kardeş dava açarak tapuyu iptal ettirebilir mi? İki kardeş muvazaalı satış iddiasıyla yazlığın tapusu alan kardeşleri M.R.’ye karşı dava açabilirler. Yargıtay’ın bu konuda yerleşik kararları bulunuyor. Yargıtay İçtihatı Birleştirme Kurulu’nun, 1.4.1974 tarihli ve 1/2 sayılı kararında; böyle bir durumda diğer mirasçıların dava açma hakkı olduğu kabul edilmiştir. İçtihadı birleştirme kurulu kararında şöyle denilmiştir: “Bir kimsenin mirasçısını miras hakkından yoksun etmek amacıyla, gerçekte bağışlamak istediği tapu sicilinde kayıtlı taşınmaz malı hakkında tapu sicil memuru önünde iradesini satış doğrultusunda açıklamış olduğunun gerçekleşmiş bulunması halinde, saklı pay sahibi olsun ya da olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılarının görünürdeki satış sözleşmesinin Borçlar Kanunu`nun 18. maddesine dayanarak muvazaalı olduğunu ve gizli bağış sözleşmesinin de şekil koşulundan yoksun bulunduğunu ileri sürerek dava açabileceklerine.”
* Muvazaa davalarında görevli mahkeme hangisidir? Muris (miras bırakan) muvazaası davalarında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Bu davalarda yetkili mahkeme dava konusu yapılan taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Dava konusu yapılan taşınmaz sayısı birden çok ise ve bu taşınmazlar birbirlerinden farklı yargı yerlerinde bulunuyor ise taşınmazlardan herhangi birinin bulunduğu yer mahkemesi yetkili mahkeme olacaktır. Miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açabilirler.
PAY ORANINDA TESCİL
* Davacılar hangi taleple nasıl dava açabilirler? Davacılar dava konusu taşınmazlardaki davalı adına olan tapu kayıtlarının davacıların miras payı oranında iptali ile davacılar adına tescilini talep ederek dava açabilir. Dava açarken taşınmazların davalı tarafından 3. kişilere devrinin önlenmesi için mahkemeden ihtiyati tedbir kararı talep edilmesi yerinde olacaktır.
*