×
Acil durumlar dışında hemen hemen evden çıkmıyoruz. Hele ki geçen ekim ayından itibaren hem vakalardaki artışlar nedeniyle hem yakın çevremizden vefat haberleri gelmeye başlayınca hem de entübe hastaların halini gördükçe iyiden iyi kapandık. Çocuklar uzaktan eğitim görüyor, eşim Peri de bu zorlu süreci yönetmeye çalışıyor. Ufak tefek sağlık sorunları olduğunda da doktorlarla kâh telefonla konuşarak, kâh görüntülü sorunu çözmeye çalışıyoruz.
HASTANEDE NELER YAŞADIM?
İyi de yönettik. Ta ki, evvelki hafta perşembe gününe kadar. Perşembe sabahı sancılar içinde yataktan kalktım. Şudur, budur, geçer falan dedik, ‘hastaneye gidip de risk almayalım’ dedik ama baktık geçmiyor; aksine daha da şiddetleniyor. Mecburiyetten eşimle birlikte hastaneye gittik. Durum acil; safra kesesi patladı patlayacak. Acil ameliyat dediler. Sorun ameliyat olmakta değil, sorun bu ortamda ameliyat olmakta! Virüs kaparsam bari bir tek bana bulaşsın diyerek, eşimi eve gönderdim. Şimdi, kendinizi benim yerime koyup düşünün; on aydır kendinizi izole etmişsiniz, birden hastanedesiniz ve acil ameliyat diyorlar.
O günün akşamı da ameliyat oldum. Onu da anlatayım. Hastanede koronavirüse karşı her türlü önlem alınmış. Tahlil, tetkik yapan hemşireler ve doktorların hepsi tedbirli, dikkatli Ben yine de ne olur ne olmaz deyip, doktorlarımın, ‘biraz daha kal, takip edelim’ ısrarlarına rağmen ameliyatın ertesi akşamı, bana eşlik eden kardeşim Volkan ile birlikte hastaneden çıktım. Laf aramızda durumumu bildiklerinden ısrarlarını da fazla sürdüremediler. Evde de kendimi bir süreliğine karantinaya aldım. Sonuçta bu süreci sorunsuz atlattım. Şimdi ise aşıyı bekliyorum. Ne zaman sıra gelir bilmiyorum ama sıra gelir gelmez acil tarafından aşı olacağımı çok iyi biliyorum. İşte bu yüzden bir süredir yokum. Bu vesile ile doktorlarım Emir Hüseyin Ağar’a, Göksel Seçkin’e, Tamer Karşıdağ’a ve Şahiner Sezgin’e de teşekkür ediyorum.
ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI
Bir konu daha var, paylaşmak istediğim. İş hayatıma başladığım andan itibaren özel sağlık sigortamı hiç aksatmadım; aynı şekilde eşimin ve çocuklarımın da öyle. Okuyuculardan yıllardır, özel sağlık sigortası ile ilgili, ‘boşuna para ödüyoruz’, ‘primleri çok yüksek’ gibi eleştiriler alırım. Okuyuculara da, ‘bir gün gelir önemini anlarsınız’ derim. Bir kere daha özel sağlık sigortasının önemini anladım. Böyle bir salgın ortamında, acil ameliyat gerektiren, ani bir sağlık sorunu ile karşılaşacağınızı düşünün; ne demek istediğimi daha iyi anlarsınız. Fiyat konusuna gelince de kendimden örnek vereyim. Detaya girmeyeceğim. Özel hastanede böyle bir operasyonun ne kadar olacağını tahmin edersiniz. Şu kadarını söyleyeyim, yıllık ödediğim primin üç katı kadar sigorta şirketi, hastaneye ödeme yaptı. Diyeceğim o ki, özel sağlık sigortasının; doktordu, muayeneydi, tahlildi gibi ufak tefek sağlık sorunlarında değil -onları kendiniz de cepten halledersiniz- asıl operasyon gerektiren bir sorunda önemi ortaya çıkıyor.
Açıklanan yeni zam oranları ile birlikte SSK ve Bağ-Kur, dul ve yetim aylıkları da arttı. Ölüm aylığı alanlar da ocak ve temmuz olmak üzere senede iki kere ve bir önceki 6 aylık dönemde gerçekleşen, TÜİK tarafından açıklanan enflasyon oranına göre maaşlarını zamlı alıyor. Yeni açıklanan enflasyon oranına göre dul ve yetim aylıkları yeni senede ocak-haziran döneminde yüzde 8.36 arttı. Zamlı maaşın üzerine ek ödeme de eklendiğinde ölüm aylıkları artmış olacak. Buna göre de ocak ayında yüzde 25 hisse oranına göre en düşük ölüm aylığı ek ödeme ile birlikte 453 lira olacak, yüzde 75 hisse oranına göre de en yüksek ölüm aylığı ek ödeme dahil 5.202 lira olacak.
KİMLER ALABİLİYOR?
Ölüm aylığından, vefat eden sigortalının eşi, çocukları ve bazı şartlara göre de anne ve babası yararlanabiliyor. Vefat eden sigortalının dul eşine yüzde 50 oranında aylık bağlanırken, sigortalının çocuğu yoksa ve eşine kendi sigortalılığı nedeniyle gelir ya da aylık bağlanmamışsa yüzde 75’i oranında ölüm aylığı bağlanıyor. Çalışmayan ya da kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan; 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde de 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanlara maaşın yüzde 25 oranında aylık bağlanıyor.
- BİTTİ
NOT: Maaş zamları SSK ve Bağ-Kur’dan ölüm aylığı alanlar için geçerlidir. 2020 Temmuz maaşınız ek ödemesiz maaşınızdır, 2021 Ocak maaşınız ise ek ödeme dahil elinize geçecek maaştır.
GÖREVDEKİ memurlar da emekliler gibi senede iki kere maaşlarını zamlı alıyor. Zam oranları ise toplusözleşmeye göre önceden belirleniyor ve geçmiş 6 aylık enflasyondan kaynaklı fark oluşursa maaş zammına yansıyor. Toplu sözleşmeye göre görevdeki memurlar bu yılın başında yüzde 3 zam alacaklar, geçmiş 6 aya ait enflasyonun da yüzde 4’ü aşması halinde aradaki fark maaşa yansıyacak. Açıklanan enflasyon rakamına göre de bu yılın ocak-haziran döneminde görevdeki memurlar maaşlarını yüzde 7.33 zamlı alacak.
ÖĞRETMEN MAAŞI 6 BİN LİRA
Alınacak zamla birlikte görevdeki memurların net maaşları belli oldu ancak aile yardımı, çocuk ödeneği ve memurların bulundukları illere göre aldıkları ücretler de farklılık gösterecek. Buna göre de en düşük memur maaşı 4 bin 500 liraya çıkacak. Yeni zamlarla birlikte 1. derece 4. kademede (1/4) genel müdürün maaşı, aile yardımı ile birlikte 14.917 lira olurken, aynı derecede öğretmenin maaşı 6 bin 74 lira olacak. 8/1 polis memurunun maaşı da 6.883 liraya çıkacak. Yeni zamla bu yılın ocak ayında 1. derece 1. kademe araştırma görevlisinin eline 7.340 lira geçecek. Ayın derece ve kademede öğretim görevlisi 5.200 lira alacak. Teknisyenin ise 5.430 lira, şoför olarak çalışanın 4.656 lira, sekreter olarak görev yapanın 4.772 lira, sağlık teknisyeninin 5.454 lira, profesörün 10.584 lira, mühendisin 7.495 lira eline geçecek.
Memur emeklileri, ocak-temmuz, temmuz-aralık olmak üzere senede iki kere maaşlarını zamlı alıyor. Zam oranları ise toplusözleşmeye göre önceden belirleniyor. Üzerine, geçmiş 6 aylık enflasyondan kaynaklı bir fark oluşursa da bu fark maaş zammına yansıyor. Enflasyon farkının oranı da toplu sözleşmede yer alıyor. Toplu sözleşmeye göre de emeklilerin yeni yılda alacakları zam oranı yüzde 3 olarak belirlendi. İmzalanan toplu sözleşmeye göre TÜİK tarafından açıklanan 2020 yılı temmuz-aralık enflasyonun, yüzde 4’ü aşması haline aşan tutar maaş zammının üzerine eklenecek. TÜİK’in açıkladığı 2020 Temmuz-Aralık enflasyonu yüzde 8,36 olunca; memur emeklileri için de yüzde 4’lük enflasyon farkı oluştu.
EN DÜŞÜK EK ÖDEME 114 LİRA
Böylece toplu sözleşmedeki yüzde 3’lik zam ve enflasyon farkıyla birlikte memur emeklileri 2021’in Ocak-Haziran döneminde maaşlarını yüzde 7,36 zamlı olacak. Böylece en düşük memur emekli maaşı yeni zamla birlikte 2.860 liraya yükselecek. Yeni zamlarla birlikte memur emeklilerinin her ay aldıkları ek ödeme tutarı da artacak. Buna göre 114 lira ile 740 lira arasında ek ödeme alınacak. Memur emeklileri 2020 yılının ocak ayında yüzde 5.50, temmuz ayında da yüzde 5.75 olmak üzere geçen sene toplam yüzde 11.25 zam almışlardı.
Enflasyon rakamı açıklandı beklenen emekli zamları da belli oldu. Buna göre görevdeki memurlar ile memur emeklileri ocak ayında maaşlarını yüzde 7.36; SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklileri de maaşlarını yüzde 8.36 zamlı alacak.
Emekliler ile görevdeki memurlar ocak ve temmuz olmak üzere senede iki kere ve bir önceki 6 aylık dönemde gerçekleşen, TÜİK tarafından açıklanan enflasyon oranına göre maaşlarını zamlı alıyor. TÜİK, 2020 temmuz-aralık enflasyonunu açıkladı ve zamlar da netleşti. SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklileri bu yılın ocak-haziran döneminde maaşlarını yüzde 8.36 zamlı alacak. Görevdeki memurlar ile memur emeklileri ise yüzde 3 toplu sözleşmeden kaynaklı zamla birlikte yüzde 4.36 da enflasyon farkı olmak üzere 2021’in ilk yarısında maaşlarını yüzde 7.36 zamlı alacak. Böylece aile yardımı ödeneği dahil en düşük memur maaşı 4 bin 500 liraya, en düşük memur emekli aylığı da 3 bin 20 liraya yükselecek.
EK ÖDEMELER DE ARTTI
Bugünden itibaren de tüm emeklilerin zamlı maaşlarını, ek ödemelerini ve ocak ayında eline geçecek maaş tutarını kuruşu kuruşa yayımlayacağız.
Önce, SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklilerinden başlıyoruz. Açıklanan enflasyon rakamına göre sayıları 10 milyonu bulan SSK, Bağ-Kur, tarım emeklileri ocak ayında maaşlarını yüzde 8.36 zamlı alacak. Zamla birlikte en düşük SSK emeklisinin aylığı 2.536 liraya, en düşük Bağ-Kur emeklisinin aylığı 2.274 liraya ve en düşük tarım emeklisinin aylığı ise 1.718 liraya çıkacak. SSK, Bağ-Kur, tarım emeklileri, 2020 yılının ocak ayında maaşlarını yüzde 6.50, temmuz ayında da yüzde 5.75 zamlı almışlardı. Yeni zamla birlikte emeklilerin her ay aldığı ek ödeme de artacak.
Kısa bir özet geçecek olursak; salgın döneminde atılan en önemli adımlardan biri, pandemi, sağlık sigortalarının kapsamı içinde değilken sigorta şirketleri, koronavirüs tedavi giderlerini karşılama kararı aldı, bu kapsamda 150 milyon liradan fazla özel hastanelere ödeme yapıldı. Depremlere gelince; sadece 2020’de yaşanan Elazığ ve İzmir depremlerinde sigortacılar, zorunlu deprem sigortası da dahil 500 milyon liraya yakın hasar ödemesi gerçekleştirdi. Hatırlatmakta fayda var, İzmir depremi, salgın döneminde yaşandı; eksperiyle, acentesiyle tüm kesimler zararın hızlıca ödenmesi için hasar tespit çalışmalarını yürüttü ve bu süreçte yüzlerce sigorta görevlisi koronavirüse yakalandı.
2020’de, ilginç bir gelişme de Bireysel Emeklilik Sisteminde (BES) yaşandı. Salgının tasarrufları, dolayısıyla da BES’i etkilemesi beklenirken, tam tersi yaşandı ve BES’e ilgi arttı, sistemden çıkışlar olmadı, daha önce çıkanlar bile birer birer sisteme girmeye başladı. Hal böyle olunca da tasarruflar arttı, BES fonları büyüdü.
TASARRUFA DEVAM EDİLECEK
Peki, 2021’de neler olacak, hangi sigorta ürünlerinin yıldızı parlayacak? Öncelikle şu iki tespiti yapalım. Birincisi, salgın devam edecek; ikincisi, uzmanların söylemine göre bu yıl da depremler yaşanacak. Yeni yılda da deprem sigortası ve özel sağlık sigortası ön plana çıkacak. 2020’de yaşananlar sadece zorunlu deprem sigortasının yeterli olmadığını; konut, işyeri, kasko sigortalarının da ihtiyaç olduğunu gösterdi. 2021’de de aynı trend devam edecek.
Özel sağlık sigortaları içinde de yeni yılda özellikle tamamlayıcı sağlık sigortasına ilgi artacak. Salgın nedeniyle 2020’de tamamlayıcı sağlık sigortasında yüzde 30’un üzerinde bir artış yaşandı, yeni senede bu artış devam edecek. Duyumlarıma göre de kamu da tamamlayıcı sağlık sigortasını teşvik etmek için bazı hazırlıklar içinde.
Görüneni o ki, yeni yılda da tasarruf alışkanlığına paralel BES’e olan ilgi sürecek. 2021’de ekonomik program içinde BES’e ayrı bir yer ayrıldı. 18 yaş altının BES’e girmesi, dövizli BES uygulaması için düzenlemeler gündemde olacak. Bir başka konu da tamamlayıcı emeklilik sistemi. Yani, yeni yılda BES’in yıldızı parlamaya devam edecek.
AŞI OLMAYAN SİGORTALANACAK MI?
2020’de gözlerden kaçtı ama koronavirüsle birlikte bir ürünün daha önemi ortaya çıktı; siber sigorta. Salgın döneminde online işlemlerin artması beraberinde siber riskleri gündeme getirdi ve bu süreçte birçok kişi siber dolandırıcıların kurbanı oldu. Bu da siber sigortaya ilgili artırdı. Sigortacılar, 2021’de, siber sigortanın lüks değil ihtiyaç haline geleceğini söylüyor. Bu nedenle birçok sigorta şirketi ürün grubuna siber sigortayı ekledi ve vitrine de çıkarmaya başladı.
1)Genel sağlık sigortası borç yapılandırması için son başvuru tarihi ne zaman?
Sağlık sigortası borcu için başvuru şartı aranmıyor. Borcu olanların geçmiş tüm borçları Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından otomatik olarak yapılandırılacak, hatta borçlar yapılandırılmaya başlandı. Dolayısıyla başvuru yapmanıza gerek yok. Yapılandırmayı da e-devlet üzerinden veya bankalar aracılığıyla öğrenebilir ve takip edebilirsiniz.
2)Hangi tarihteki borçlar yapılandırılıyor?
Bu yılın ağustos ayı itibariyle, ağustos ayı da dahil genel sağlık sigortası borçları yapılandırılacak.
3)Yapılandırma nasıl olacak?
Genel sağlık sigortası borç yapılandırması diğer borç yapılandırmalarından farklı. Bu kapsamda geçmişte sağlık sigortası borcu olanlar 30 Nisan 2021 tarihine kadar prim borcunun tamamını ödemeleri halinde bu borca ilişkin ceza ve zam silinecek. Yani, sadece ana prim borcunun ödenmesi yeterli olacak. Örneğin, 9.718 lira prim borcunuz varsa, bu borcunuzu 30 Nisana kadar öderseniz, ana borç tutarı olan 6.374 lirayı ödeyeceksiniz, 3.344 lirası silinecek.
4)Borcu illa peşin mi ödemem gerekiyor?
Hayır, borcunuzu yapılandırıp, taksitler halinde de ödeyebilirsiniz. Borcunu 2021’in nisan sonuna kadar peşin ödeyenlerin borca ilişkin ceza ve zam tutarı silinecek. Yapılandırmanın diğer şartlarından da yararlanabilirsiniz. Taksit seçeneğinde taksit sayısına göre belirli katsayı uygulanıyor.
Günlük asgari ücret de brüt 119.25 lira oldu. Asgari ücret yaklaşık 7 milyon çalışanı ilgilendiriyor ama sosyal güvenliğe konu neredeyse tüm işlemler asgari ücrete göre belirleniyor. Hal böyle olunca da yeni asgari ücretle birlikte; doğum ve askerlik borçlanmasından işsizlik maaşına, genel sağlık sigortası priminden isteğe bağlı sigortalılık ödemelerinden bireysel emeklilik sistemi kesintilerine kadar tüm ödemeler de değişti ve haliyle arttı. Hatta öyle ki, aksi açıklama yapılmazsa, koronavirüs salgını nedeniyle bugün milyonlarca çalışanın aldığı kısa çalışma ödeneği de yeni asgari ücretle birlikte artacak.
AGİ NE OLDU?
Önce, Asgari Geçim İndirimi (AGİ) ile başlayayım. Yeni asgari ücretle birlikte çalışanın; bekar, evli, eşinin çalışıp çalışmaması ve çocuk sayısına göre alacağı AGİ, aylık 268 lira ile 456 lira arasında değişecek. Buna göre, 2021 yılında bekar bir çalışanın eline 2.825,9 lira geçecek. Evli ve eşi çalışmayan işçinin AGİ dahil eline 2.879,5 lira; eşi çalışmayıp 1 çocuğu olanın 2.919,8 lira, eşi çalışmayıp 2 çocuğu olanın 2.960 lira, eşi çalışmayıp 3 çocuğu olanın 3 bin 13 lira geçecek. Eşi çalışan işçi AGİ dahil aylık 2.825 lira alırken; eşi çalışıp 1 çocuğu olanın 2.866 lira, eşi çalışıp 2 çocuğu olanın 2.906 lira, üç çocuğu olanın ise eline 2.960 lira ücret geçecek.
PRİMLER YÜKSELDİ
Peki, 2021’de asgari ücretle birlikte neler değişecek? Tek tek anlatayım.
* İşsizlik maaşı arttı. Çalışanın ortalama brüt kazancının yüzde 40’ı kadar işsizlik maaşı ödeniyor. En fazla işsizlik ödeneği ise aylık brüt asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor. 2021’de asgari ücretle birlikte en düşük işsizlik maaşı 1.431 lira, en yüksek işsizlik maaşı da 2.862 lira olacak.
* Genel genel sağlık sigortası primlerini kendi ödeyenlerin ödemeleri de yükseldi. Geliri brüt asgari ücretin üçte birinin altında olan kişilerin primlerini devlet karşılıyor. Geliri bunun üzerinde olanlar ise primlerini kendi ödüyor. Ödenen aylık prim tutarı ise brüt asgari ücretin yüzde 3’ü. 2021 yılında genel sağlık sigortası için ödenecek aylık prim tutarı 107.3 liraya çıktı. Böylece 2021’de yıllık 1.287 lira ödeyenler, devletin sunduğu sağlık hizmetinden yararlanabilecek.
* Yeni yılda isteğe bağlı sigortalı olacakların ödeyecekleri aylık primler de yükseldi. İsteğe bağlı sigortalılıkta ödenecek prim tutarını kişi kendi belirlese de primin üst ve alt sınırı var. En az brüt asgari ücretin yüzde 32’si, en çok da brüt asgari ücretin 7.5 katının yüzde 32’si kadar prim ödenebiliyor. 2021 yılında isteğe bağlı sigorta yaptıracaklar en az 1.144.8 lira ödeyecekler. Primlerini yüksekten ödemek isteyenler ise en çok 2021’de 8.586 lira yatırabilecekler.