Doğan Hızlan

Evinde ziyaret ettiğim Kemal Tahir’le konuşurken şunu sormuştum: “Bir romana başlarken hiç tıkandığınız oldu mu? Böyle bir durumda ne yaparsınız?”

Bakın yanıtı ne oldu:

“Agatha Christie okurum.”

Son yıllarda yerli ve yabancı polisiye yazarların kitapları okunuyor, çok satılıyor.

Ahmet Ümit’in bu anlamda polisiye edebiyatımıza katkısı unutulmamalı.

Ahmet Ümit, bir konuşmasında “Dostoyevski iyi bir polisiye roman yazarıdır” demişti.

Bizde polisiye edebiyat konusunda önemli kitaplar yayımlandı son dönemde.

Prof. Dr. Kurthan Fişek, “Kapıkule’yi geçip de tanınan herkese sempati duyarım” demişti bir gün.

Bologna Kitap Fuarı için ilk kez İtalya’ya gittiğimde, dönemin temsilcisi Mehmet Demirel beni müzik mağazasına götürdü.

Yetkiliye Leyla Gencer’in kayıtlarını aradığımı söyleyince orada çalışan herkes benim çevremi sarmış, uzun çalarların rafına götürmüştü.

Onların telaffuzuyla ‘Cencer’, onlar için önemli bir sanatçıydı, ben de onun ülkesinden geldiğim için ilgileniyorlardı. Ne yazık ki bu kayıtlar korsandı, adı da ‘Leyla Gencer Sahnede’ idi.

Gencer’i ilk kez Tepebaşı Dram Tiyatrosu’ndaki Tosca’da dinledim, seyrettim.

Yıllar sonra ülkesinde bir temsil vereceği için uzun bir kuyruk vardı, bilet almak için.

Beni onunla tanıştıran Filiz Ali’ydi. Nişantaşı’ndaki evinde ziyaret etmiştik.

Bu tanışmadan sonra onun yükseliş öyküsünü okudum.

Konuşmaları da büyülemişti. En hoşuma giden, bir açıklamasıydı. Nefes nefese turnelerde hep yaşamı otel odalarında geçmişti, kendisine yaşadığını, ev sıcaklığını anımsatacak bazı küçük eşyaları odasına girer girmez yerleştirdiğini söylemişti.

Bir zamanlar romanlara, filmlere konu olan yapay zekâ günümüzde çeşitli uygulamalarla giderek gerçeğe dönüşüyor.

Henüz basılı sözlüklerin bile çoğunda yer almayan yapay zekâyı, bilişimciler bir bilgisayar programı veya programlanabilir bir makine tarafından gerçekleştirilen birtakım işlemler sonucu, insana benzer şekilde kararlar verme, planlama, öğrenme, problem çözümleme, doğal dil işleme, algılama ve benzeri zekâ işlevlerini yerine getirme sistemi hatta yeteneği olarak tanımlıyorlar. Bugün bilişim teknolojilerinde ulaştığımız noktada yapay zekâ sosyal güvenlik, sağlık hizmetleri, e-ticaret, siber güvenlik, akıllı şehir sistemleri ve daha pek çok alanda, çok çeşitli uygulamalarla gündelik hayatımızda yer alan yapay zekâ görseller tasarımlayabiliyor, ilham veren düşünceler geliştirebiliyor, diller arası çeviriler yapabiliyor, reklam metinleri oluşturabiliyor, şarkı sözleri ve şiirler yazabiliyor, şarkı sözlerini besteleyebiliyor. Türkçe şiirler yazan robot şairimiz bile var...

Yapay zekânın dilbilimi araştırmalarında ve edebiyatta kullanımı, Hacettepe Üniversitesi Edebiyatta Çağdaş İncelemeler Topluluğu tarafından 11-12 Mayıs günlerinde düzenlenecek toplantıda çeşitli konulardaki bildiri ve öğrenci sunumlarıyla ele alınacak.

- Açılış oturumunda Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın, ‘Yapay zekâ ile Türkçe Sözlük hazırlamak hayal mi, gerçek mi?’ başlıklı bildirisinde madde başı seçiminde, anlamlandırma, tanımlama ve tanıklamada yapay zekânın Türkçe Sözlük hazırlama çalışmalarındaki olası yerine değinecek.

- Prof. Dr. Yaşar Tonta konuşmasında edebi çalışmalarda yapay zekânın kullanımını değerlendirecek.

- Prof. Dr. S. Dilek Yalçın Çelik de sunacağı bildiride Türkiye’de dijital edebiyat sürecinin başlayıp başlamadığını tartışacak.

Oturumlardaki bildiri ve sunumlar arasında şunlar var:

- Emir Can Tuğra Ergün: ‘Edebiyat Eleştirisinde Yapay Zekâ Kullanımı Bağlamında Atsız’ın Kahramanlık Şiirinin Arketipsel Çözümlemesi.’

MÜZİSYENLERİN yaşamına dair kitaplar onları yakından tanımamızı sağlar.

Osman İkiz’in ‘Maffy’nin Sevdası Caz’ kitabında olduğu gibi. İkiz, dünyaca tanınan trompetçi Muvaffak (Maffy) Falay üzerine bir kitap hazırladı.

Kitabı müzik severler ve caz müziği tutkusu olan herkesin okuması gerekir.

Maffy Falay’ın çok usta bir trompet icracısı olduğunu bütün otoriteler kabul ediyor. En başta onu ilk keşfeden bebop kralı Dizzy Gillespie onu şöyle övüyor:

“Türkiye’de Roy Eldridge, Miles Davis ayarında müthiş bir trompetçi tanıdım. Adı Muvaffak Falay, şimdi Ankara’da İntim Kulüp’te çalıyor.”

Dizzy Gillespie’nin Amerikan dergilerinde yayımlanan bu açıklamasından sonra Maffy Falay’ı bütün caz dünyası tanımış oldu.

İkiz onunla dostluğunu Önsöz’de kaleme getiriyor:

Maffy Falay’ı 1980’li yılların ortalarında tanıdım. Stockholm’ün gözde caz kulübü Fasching’deki konseri, modern caz yorumcularının çoğaldığı bir dönemde, klasik cazın sadık dinleyicileri için müzik ziyafetiydi.

12 yaşında Kuşadası’nda babasını ziyaret etmese, bandoda çalmasaydı acaba hayatının seyri nasıl olacaktı?

Suphi Saatçi’nin hazırladığı kitabın başında İstanbul Valisi Ali Yerlikaya’nın bir sunumu yer alıyor:

“Kayseri Ağırnas’ta başlayan yolculuğu İstanbul’da taçlanmış, dünya onu ‘İstanbul Mimarı’ olarak tanımıştı.

İstanbul’un her köşesinde eserleriyle yaşayan Koca Sinan’ın, gelecek nesillerden sadece tek bir dileği vardı. ‘Hayırla yâd edilmek.’  İşte bizler de ‘İstanbul ve Mimar Sinan’ eseriyle bu büyük ustayı bir kez daha yâd etmek istedik.

Kitapta; Büyük Usta’nın İstanbul’da bulunan birbirinden görkemli şaheserlerinin yanı sıra, Sai Mustafa Çelebi’ye yazdırdığı ‘Tezkiretü’l Bünyün’ ve ‘Tezkiretü’l Ebniye’ eserleri de yer alıyor.

Büyük emeklerle hazırlanan ve kalıcı olduğuna inandığım bu eseri takdim etmekten büyük mutluluk duyuyorum.”

Giriş’ten bazı bölümleri yazıma aldım:

“Osmanlı mimarlık sanatının hem estetik hem strüktürel mükemmeliyetin zirvesine, Osmanlı mimarisinin klasik çağını belirleyen ve sistemleştiren Mimar Sinan oturur. Doğudan, batıdan, kuzeyden, güneyden kazandığı mimari görgüsünü arttırmış, görebildiği kadar Sasanî, Bizans ve Akdeniz mimarilerinden yararlanmış, ancak bunları Osmanlı mimari geleneği içinde yoğurarak yeni, taze ve akılcı çözümlerle daha da yalınlaştırmıştır.

Süleymaniye

Cumhuriyet’in 100. yılı için marşlar besteleniyor. Değerli bestecilerin, iyi şairlerin şiirlerini bestelemeleri elbet de önemsenecek. Şimdi belli olan, dinlediğimiz Fazıl Say’ın bestelediği marş.

Marşın anlamını, niteliğini öğrenmeniz için size bir kitap tavsiye edeceğim:

Editörlüğünü Birol Emil ile Zeki Taştan’ın yaptığı ‘100 Ülke 100 Marş’ çalışması.

Bizde marşlar için yarışmalar açılmıştı. Kültür Bakanlığı, ‘75. Yıl Marşı Güfte Yarışması’ açmıştı, 199 güfteden hiçbiri seçilmemişti.

50. yıl için bir marş bestelenmişti:

Güftesini Bekir Sıtkı Erdoğan yazmış, Necil Kâzım Akses bestelemişti. Şimdi bu marşı kaç kişi anımsayacaktır bilemiyorum.

‘Onuncu Yıl Marşı’nın güftesini Faruk Nafiz Çamlıbel ve Behçet Kemal Çağlar yazmıştı, bestesi de Türk Beşleri’nden Cemal Reşit Rey’e aittir.

Ben ‘Onuncu Yıl Marşı’ndan sonra yeni bir marşın bu özellikleri taşımayacağını, ‘Onuncu Yıl Marşı’nın kalmasını savundum.

Birçok yazar arkadaşım da benim bu görüşümü desteklemişti. Dönemin Kültür Bakanı

BURSA Kitap Fuarı 20. yılını kutluyor.

29 Nisan - 7 Mayıs 2023 tarihleri arasında TÜYAP Bursa Uluslararası Fuar ve Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilecek fuara katkıda bulunan kurumlar:

Türkiye Yayıncılar Birliği

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası

Bursa Büyükşehir Belediyesi

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü

Bursa Uludağ Üniversitesi

Bursa Teknik Üniversitesi

Mudanya Üniversitesi

İSTANBUL Rus Konsolosluğu’nda bugün saat 18.30’da İdil Biret günü gerçekleştirilecek.

Rusya için İdil Biret çok önemli.

Leningrad Orkestrası Şefi Alexander Dimitriev 1983 yılının temmuz ayındaki İstanbul Festivali konserinden sonra şöyle diyor:

“İdil Biret, Rusya’da Rachmaninov’un 3. Piyano Konçertosu’nu dün sizin çaldığınız gibi ustaca çalabilecek tek bir kadın piyanist yok. Erkeklerin sayısı da bir elin parmaklarını geçmez.”

Büyük Rus piyanisti Emil Gilels, İdil Biret’i 1957 ve 1958 yıllarında Paris’te dinledikten sonra Sovyetler Birliği’nde konserler vermeye davet etti. İdil, 14 Kasım 1960 tarihinde Moskova’nın büyük Çaykovski salonunda on dokuz yaşında sahneye çıktığında Sovyetler Birliği kurulduğundan beri orada konserler vermeye gelen ilk Türk solisti idi. Sekiz konserlik bir turne için yapılan davet Moskova resitalinin büyük başarısı üzerine on altı konsere çıkarıldı ve İdil SSCB’de bir aydan fazla kaldı. 1962, 1964 ve sonraki yıllarda yaptığı turnelerde İdil Moskova, Leningrad, Kiev, Odessa, Kharkov, Rostov, Riga, Tallinn, Vilnius, Minsk, Moldova, Lvow, Stalingrad, Tiflis, Erivan, Bakü gibi SSCB şehirlerinde yüzden fazla resital ve orkestra eşliğinde konser verdi. Rusya Federasyonu kurulduktan sonra da orada konserler veren İdil Biret son olarak 2019 yılında Sochi Festivali’nde Rahmaninov’un Paganini Rapsodisi’ni çalarak bu ülkedeki altmış yıllık kariyerini sonlandırdı.

‘BİZ RUSYA’DA ÜÇ BÜYÜK TÜRK TANIRIZ ATATÜRK, NÂZIM HİKMET VE İDİL BİRET’

Ruslar İdil Biret’i takdir etti, sevdi ve unutmadı. İki yıl evvel aniden rahatsızlandığında Büyükelçilik onu muayene etmek için Moskova’dan bir nörolog doktor gelmesini sağladı. Sonra, Biret’in Süreyya Operası’ndaki 80. yıldönümü konserine gelen Rusya Federasyonu İstanbul Baskonsolosu, Biret’e Çaykovski Konservatuvarı’nın tebrik mektubunu ve Gnessin Konservatuvarı’nın madalyasını takdim etti ve bir konuşma yaptı. Bu konserde konsolosluk heyetine neden Rusların İdil Biret’e böyle ilgi duyduğu sorulduğunda “Biz Rusyada üç büyük Türk tanırız, Kemal Atatürk, Nâzım Hikmet ve İdil Biret” denildi.

Rusya Federasyonu Baskonsolosluğu’nda yapılacak törende büyük besteci