Dil ve edebiyatta yapay zekâ

Henüz basılı sözlüklerin bile çoğunda yer almayan yapay zekâyı, bilişimciler bir bilgisayar programı veya programlanabilir bir makine tarafından gerçekleştirilen birtakım işlemler sonucu, insana benzer şekilde kararlar verme, planlama, öğrenme, problem çözümleme, doğal dil işleme, algılama ve benzeri zekâ işlevlerini yerine getirme sistemi hatta yeteneği olarak tanımlıyorlar. Bugün bilişim teknolojilerinde ulaştığımız noktada yapay zekâ sosyal güvenlik, sağlık hizmetleri, e-ticaret, siber güvenlik, akıllı şehir sistemleri ve daha pek çok alanda, çok çeşitli uygulamalarla gündelik hayatımızda yer alan yapay zekâ görseller tasarımlayabiliyor, ilham veren düşünceler geliştirebiliyor, diller arası çeviriler yapabiliyor, reklam metinleri oluşturabiliyor, şarkı sözleri ve şiirler yazabiliyor, şarkı sözlerini besteleyebiliyor. Türkçe şiirler yazan robot şairimiz bile var...

Yapay zekânın dilbilimi araştırmalarında ve edebiyatta kullanımı, Hacettepe Üniversitesi Edebiyatta Çağdaş İncelemeler Topluluğu tarafından 11-12 Mayıs günlerinde düzenlenecek toplantıda çeşitli konulardaki bildiri ve öğrenci sunumlarıyla ele alınacak.

- Açılış oturumunda Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın, ‘Yapay zekâ ile Türkçe Sözlük hazırlamak hayal mi, gerçek mi?’ başlıklı bildirisinde madde başı seçiminde, anlamlandırma, tanımlama ve tanıklamada yapay zekânın Türkçe Sözlük hazırlama çalışmalarındaki olası yerine değinecek.

- Prof. Dr. Yaşar Tonta konuşmasında edebi çalışmalarda yapay zekânın kullanımını değerlendirecek.

- Prof. Dr. S. Dilek Yalçın Çelik de sunacağı bildiride Türkiye’de dijital edebiyat sürecinin başlayıp başlamadığını tartışacak.

Oturumlardaki bildiri ve sunumlar arasında şunlar var:

- Emir Can Tuğra Ergün: ‘Edebiyat Eleştirisinde Yapay Zekâ Kullanımı Bağlamında Atsız’ın Kahramanlık Şiirinin Arketipsel Çözümlemesi.’

- Semanur Gönül: ‘Yapay Zekânın Edebi Üretimi: Nâzım Hikmet ile Chat-GPT’nin Şiir Üretimi Arasında Bir Karşılaştırma Denemesi.’

- Asena Öztürk: ‘Türk Şiirinde Mekanik Söylemin Ayak Sesleri: Robot Şair Deniz Yılmaz ve Şiirleri Üzerine.’

- Muhammet Saka: ‘Oyun-Edebiyat İlişkisi ve Oyun Metni Yaratımlarında Yapay Zekâ Kullanımı.’

- Melike Bahar Yavuz: ‘Elektronik Edebiyat Bağlamında Storytel.’

Sempozyumda bildiri ve sunumlarda ele alınacak konular, günümüzdeki uygulamaların yanı sıra gelecekteki eğilimler ve yönelimler içerisinde yapay zekânın dilbilim ve edebiyat alanındaki kullanımı hakkında düşünceler sunuyor. Yapay zekâ teknolojileri giderek gelişiyor ve bu teknolojilerin insan hayatındaki yerinin artmasıyla birlikte dil ve edebiyat alanında da çeşitli uygulamaların gittikçe gelişeceği anlaşılıyor. Sempozyumdaki bildiriler ve sunumlar, yapay zekâ ile ilgili alanlarda çalışan araştırmacıların yanı sıra dilbilimcilerin ve edebiyatçıların da ilgisini çekebilecektir.

Hacettepe Üniversitesi Edebiyatta Çağdaş İncelemeler Topluluğ’unun 11-12 Mayıs günlerindeki Dil ve Edebiyatta Yapay Zekâ Öğrenci Sempozyumu çevrimiçi olarak https://www.youtube.com/@6ustukurgu/streams adresinden izlenebilir.

ZEKİ FAİK İZER SERGİSİ

TÜRKİYE İş Bankası Kibele Sanat Galerisi’nde Türk resminin önemli isimlerinden Zeki Faik İzer’in sergisini gezebilirsiniz.

Bir katalog da yayımlandı:

Zeki Faik İzer

Paris – İstanbul – Nice

Sunuş, torunu Ayşegül İzer’den:

“‘Arzularım ki resimlerim göz önünde dağınık dursun, kalsın, resimlerime biri severek baksın, o beni mesut eder’ diyen Zeki Faik İzer eserleri hep coşku doludur. Resimlerinde içten gelen doğal bir kendiliğindelik, neşe, dinamizm ve enerji hissedilir. Müzikte kreşendoda sesin kademe kademe artması gibi tuvallerindeki renkler, kıvrak fırça kullanımı ile oluşturulan lekeler ve dokular üst üste gelerek, resimde ifade edilmeye çalışılan düşünceyi ve duyguyu en üst seviyeye taşıyarak izleyene yansıtır. Kendi ifadesiyle ‘form ve boşlukların birbiriyle anlaşması keyfiyeti’ bir resmi kalıcı kılar.

Küratörlüğünü Emre Zeytinoğlu ile birlikte yaptığımız bu sergi, çeşitli koleksiyonlardan ödünç alınan eserlerin yanı sıra arşivimde bulunan resimler ile babaannem Micheline Gouault’tan bana intikal eden hiç gün ışığına çıkmamış Zeki Faik İzer yapıtlarıyla oluşturuldu. Elimde sadece birkaç tane olan ve Zeki Faik İzer’in Lhote Atölyesi’ndeki dönemine ait olan ‘gri, bej, yeşil mavi’ tuşlarla yapılmış bu belge niteliğindeki yağlıboyalar, hocasının Kübist akademizmasının geometrik deformasyonlarını yansıtan ender çalışmalarından, bunlardan birkaçı da ilk defa bu sergide izleyenlerle buluşuyor.”

Katalogdaki birinci yazı Ayşegül İzer’in: ‘Büyükbabam Zeki Faik İzer’in Atölye Evi.’

İkinci yazı Emre Zeytinoğlu’nun: ‘Zeki Faik İzer: ‘Tek Bir Palet.’

Katalogdaki son bölüm ‘Seçilmiş Yapıtlar’dan oluşuyor.