Zakkum caddeleri

Antik çağların çiçeği zakkum, kentlerin kurtarıcısı oldu

MUCİZE ÇİÇEK

Bir bitki düşünün ki 12 ay yeşilliğini koruyor, sıcaklardan etkilenmiyor, iki üç ay boyunca pembe, beyaz çiçek açıyor, çok su istemiyor, hatta susuzluğa uzun süre dayanıyor, gövdesi ağaç niteliğinde olduğu için refüj kenarlarına dikildiğinde çit görevi görüyor, yangından etkilenmiyor ve zehirli olduğu için hayvanlar yemiyor, insanlar koparmıyor. Bu mucizevi bitkinin adı Zakkum. Antik çağlardan bu yana Ege ve Akdeniz'in en bilinen çiçeği. Bu yaz herkesi bunaltan aşırı sıcaklar, şehirlerdeki yeşil alanları tehdit edip, bitki örtüsünü kurutunca, imdada zakkum yetişti. Şimdi birçok kentte belediyeler çiçeklendirme için onu tercih ediyorlar.

Zakkum aslında son derece zehirli bir bitki. Bir gram yaprağı bile insanda ciddi zehirlenmelere neden oluyor. Ancak Akdeniz iklimi çalı bitki grubundan olan zakkum her koşula dayanıklı. Bu yüzden de aşırı sıcakların hüküm sürdüğü şu günlerde belediyelerin en tercih ettiği bitki durumuna geldi.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi de çiçeklendirme çalışmaları sırasında en çok zakkumu kullanıyor. Bunun nedeni ise yaz kış yeşil kalması, bir kere tuttuktan sonra problem çıkarmaması ve en önemlisi, kuraklığa dayanıklı olması. Su sıkıntısı çekilen ve çok sıcak günlerin yaşandığı İstanbul'da özellikle tercih edilmesinin nedenleri bunlar. Üstelik maliyeti de az.

ANTALYA'YA ZAKKUM MODELİ

Antalya Büyükşehir Belediyesi de, aşırı sıcaklar yüzünden kuruma tehlikesi geçiren park ve bahçelerdeki yeşil örtüye Zakkum'lu çözüm bulan belediyelerden biri.

Dağlarda yetişen, susuzluğa dayanıklı zakkum, Antalya'da artık büyük cadde ve parklarındaki peyzaj düzenlemelerinde kullanılmaya başlandı.

Antalya'da gölgede 42-43 dereceye kadar yükselen hava sıcaklığı yeşil örtü için büyük bir tehdit. Aşırı sıcaklar nedeniyle parklardaki ve caddelerin ortasındaki refüjlerdeki bitkileri kısa sürede kuruyor. Antalya Büyükşehir Belediyesi, bu sorunu her koşula direnen zakkum ekerek çözmeye başladı. Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Şube Müdürü İnanç Argın, Zakkum'un 15 gün sulanmamasında bile aynı yeşilliği koruduğunu belirterek, ‘‘Böylesine sıcak bir kent için en uygun bitki. 12 ay yeşilliğini koruyup, 2 veya 3 ay çicek açıyor. Ayda iki kez sulanması bile yetiyor. Ayrıca çok güzel kokusu var’’ diyor.

Beyaz, pembe renkte çicek veren Zakkum'a, zehirli olması nedeniyle de hayvanlar zarar veremiyor. Şube Müdürü Argın, 20 çicek ile kapatılabilen refüjü ya da park düzenlemesini, zakkumla çok daha kolay kapatabildiklerini, susuzluğa dayanmasının yanısıra bitkinin gövdesi de ağaç niteliğinde olduğu için refüjlerde çit görevi de görebildiğini söylüyor. Antalya'da 3 yıldır kentin değişik ana cadde ve parklarına dikilen zakkum, önce doğadan toplanıp ıslah ediliyor, sonra dikimi yapılıyor. Şube Müdürü, tek sorunlarının fidanı olmadığı için zakkum dikim çalışmalarının yavaş ilerlemesi olduğunu bildirdi.

İZMİR'DE DE ZAKKUM

Bu güzel bitki artık İzmir'in simgesi oldu. İzmir Büyükşehir Belediyesi, başta Karşıyaka olmak üzere refüjleri ve yeşil alanları zakkumlarla süsledi.

Ormanların yoğun olduğu bölgelerde karayollarının kenarlarını da süsleyen zakkumlar bu kentin en güzel süsü artık. Her türlü toprakta yetişebilmesi ve yaz ayları süresince pembe ve beyaz çiçeklerini dökmemesi nedeniyle tercih edilen zakkumun bir başka özelliği de yangına karşı dayanıklı oluşu. Zakkum kolay yanmıyor, yansa bile yeni sezonda tekrar yeşillenebiliyor.

Belediye İzmir'de bugüne kadar o kadar çok zakkum dikmiş ki artık envanteri tutulmaz olmuş. İzmir'de özellikle Karşıyaka sahili zakkumun en yoğun olduğu bölge.

Burası İstanbul

Bu yıl Büyükşehir Belediyesi İstanbul'da tam 106 bin 49 zakkum dikmiş. Yaklaşık 82 milyar 600 milyon TL harcayarak. Zakkum dikiminin İstanbul'da en çok yapıldığı yerler, Kartal-Pendik-Tuzla sahil yolu,

Ümraniye, Maltepe, Rahmanlar ve Bağcılar ana arterleri, Uğur Mumcu Mahallesi, Beşiktaş, B. Çamlıca, Üsküdar, İkitelli-Başak Şehir, K. Çekmece ve Mahmutbey-Taşocağı mevkii.

Burası İzmir

Son yıllarda belediyelerin ve Karayolları'nın yeşillendirme çalışmalarında da en fazla kullanılan bitkiler arasında yer alan zakkum için, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Karayolları Bölge Müdürlüğü yetkilileri, yeşillendirilmesi

gereken alanlara bol miktarda zakkum dikildiğini ve dikilmeye de devam edileceğini belirtiyorlar. Belediye İzmir'de bugüne kadar o kadar çok zakkum dikmiş ki artık envanteri tutulmaz olmuş. Özellikle Karşıyaka sahili zakkumun en yoğun olduğu yer.

Burası Antalya

Antalya'da gölgede 42-43 dereceye kadar yükselen hava sıcaklığı yeşil örtü için büyük bir tehdit. Aşırı sıcaklar nedeniyle parklardaki ve caddelerin ortasındaki refüjlerdeki bitkiler kısa sürede kuruyor. Antalya Büyükşehir Belediyesi, bu sorunu her koşula direnen zakkum ekerek çözmeye başladı. Antalyalılar, 15 gün sulanmadığında bile aynı yeşilliği koruyan Zakkum için ‘‘Böylesine sıcak bir kent için en uygun bitki’’ diyor.

ZAKKUM NEDİR?

5 metre yüksekliğe erişebilen, çalı görünümünde küçük ağaç. Bilimsel adı Nerium Oleander olan zakkumun beyaz, pembe çiçekleri var. Akdeniz havzasının bitkisi ve sel yatağı kıyılarında, taşlık yerlerde bitiyor. Bütünüyle zehirli. Yaprağının 1 gramı mide, bağırsak bozukluklarına, kusmaya, ishal, nabız yavaşlamasına, solunum güçlüğüne, kalp yetmezliğine neden olur ve ölüme neden olabilir. Ege ve Akdeniz kıyılarında bolca yetişen zakkum antik çağda da bilinen bir süs bitkisiydi. Hatta ‘‘Zıkkımın kökünü ye’’ ya da ‘‘Ye de zıkkımlan’’ deyimlerinin, zehirli olduğu için zakkumdan geldiği söylenir.