Uçaklar lale açacak

Türk Hava Yolları'nın Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Candan Karlıtekin, uçağa ilk defa 23 yaşında binmiş.Amerika'ya 1983'te doktora yapmaya Pan American Havayollarıyla giderken THY«nin bir gün İstanbul'dan New York'a sefer yapacağı günlerin hayalini kurmuş. Bugün THY dünya sıralamasında 45'inci büyük havayolu. Chicago'dan Tokyo'ya uzun menzilli hatlarıyla, 51 uçaklık siparişiyle hızla büyüyor. Dr. Candan Karlıtekin şimdi 180 uçaklı, 150 noktaya uçan, 6 milyar dolar cirolu ama hep kalitesiyle tercih edilen bir Türk Hava Yolları'nın hayalini kuruyor...THY hızla büyüyor. Bir havayolu ortaklığı ufukta gözüküyor mu?- Havayolu ittifakları şirketlerin uçak alım, eğitim, bakım gibi birçok konuda ortak hareket etme ve birbirlerinin eksikliklerini kapatmak için çok güzel bir sistem. Son IATA toplantısında iki büyük grup Star Alliance ve SkyTeam, THY ile ilgilendiklerini bildirdiler. Bugün Star Alliance 850, SkyTeam ise 650-700 noktaya uçuyor. Bu gibi ittifakların gücünden yararlanıp müşterilerinize avantaj sunuyorsunuz. THY yıl sonuna kadar bir ittifaka girip girmeme konusunda karar verecek. Şu an araştırma safhasındayız. Eğer ortaklığa evet dersek sonrasında hangisinin olacağı konusunda görüşmeler başlayacak.Paris«te havacılık fuarında uzun menzilli uçaklara baktınız. Gelecekte 5 adet A330«un yanına ek sipariş olacak mı?- A330 siparişini verdiğimizde 787 projesi henüz daha belli değildi. Bunun karşısında Airbus«ın ne yapacağını görmek istedik. Aslında geniş gövdeli uçak ihtiyacımız daha fazla. Havayolu ittifakına girersek, kararın sipariş adedini etkileyeceğini tahmin ediyoruz. Bu durumda THY«nin bu kadar saldırgan büyümesine gerek olmayabilir. Önümüzdeki 6 aylık dönemle ilgili büyük heyecan duyuyorum. Filo planları, ortaklık, teknik bakımın bünyeden çıkması, özelleştirme...İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’nda kurulacak HABOM’da Singapurlu ST Aero şirketi ile THY tarihinin en stratejik anlaşmasına imza attı. Bu anlaşma THY«ye ne sağlayacak?- Üç saatlik uçuş mesafesinde Havacılık Bakım Onarım ve Modifikasyon Merkezi (HABOM) çok önemli bir nokta olacak. Birçok şirketin bakım merkezi kurmasına gerek yok. Biz bu şirketlerin bakımlarına talip olacağız. HABOM«la bizim ana işimiz yolcu ve kargo taşımak olacak. Singapurlu ortağımız çok güçlü. Dünya çapında portföyü var. Ülkeye çok ciddi döviz girdisi ve nitelikli iş gücü sağlayacağız.Yeni uzun menzilli hatlar nereleri olacak?- Amerika«da Washington, Kanada«da Toronto, olmazsa Montreal, Güney Afrika«da tekrar uçacağımız Johannesburg yeni uçuş noktaları olacak. Ayrıca Japonya«da Narita«da slot alırsak her gün uçmak istiyoruz. Bununla birlikte Dubai, Londra, Almatı gibi 4 saat ve üzerindeki hatlarda tek koridor yerine geniş gövdeli uçaklarla uçacağız. Tolga ÖZBEKYENİ BOYAMA EKİMDEYeni siparişlerle birlikte uçak dış boyamalarınızı da değiştiriyorsunuz. THY uçaklarının tasarımları nasıl olacak?- Uçakların dış boyamaları aşağı yukarı belli oldu. Gövdede önde «Turkish« yazan kısmın altına daha küçük boyutta, gümüş renginde «Airlines« yazacağız. Arkada da gümüş renkte ancak biraz daha flu, tüm gövdeyi saran lale motifi var. Lale bizim için önemli bir sembol. Ana üssümüz İstanbul ve Türkiye«yi anlatıyor. Daha önceki tasarımda lalenin yanında karanfil de vardı. Ama uçağın üzerinde bizi anlatan tek çiçek olsun dedik. Gövdede geri kalanda fazla bir değişiklik yok. Kuyruk logomuz aynı. Daha sade bir tasarım seçmemizin nedeni ulusal havayollarının diğer şirketlere oranla daha ciddi bir üslupta olmaları.Yıllar sonra gövdede «Turkish«in altına «Airlines«ı eklediniz.- «Turkish« tek başına sanki biraz modası geçmiş bir kavram gibi oldu. «Turkish Airlines« kendi başına bir marka. Uçağın üzerine kendi markamızı göstermek istedik. «Turkish«, Türk«ün, Türk«e ait anlamına geliyor. Türkiye«deki diğer havayolları da «Turkish«. Ama biz Türk Hava Yolları«yız.Yeni boyamalı uçakları ne zaman göreceğiz?- Ekim ayında büyük bir törenle yeni uçaklarımızı kabin ve boyama tasarımlarını tanıtacağız. Halen çalışmalarımız sürüyor ama sürpriz yaparak geçmişimizi göstermek için uçaklarımızdan birini «pijamalı« olarak adlandırılan çizgili tasarıma boyamayı planlıyoruz.Kabindeki değişiklikler neler?- Uzun menzilde psikolojik olarak daha rahatlatıcı renkler seçtik. Business«ta yatar koltuklar, ekonomide kişisel ekranlar konforu artıracak. Kullandığımız battaniyeden çatal bıçak takımına kadar yeniliği göreceksiniz. Kabin görevlilerinin de üniformalarını değiştiriyoruz. Cemil İpekçi tarafından yapılan çalışmalar tamamlanmak üzere. Üniformaları 15 Temmuz«da defile ile tanıtacağız.İkramda farklı bir konsept var mı?- Uçakta ikramda iki saate kadar servisi kolay yemeklere yöneleceğiz. Kaliteyi artıracağız. İkram uçuş noktasına göre daha fazla yerel olacak. Örneğin Tokyo uçuşlarında daha fazla Japon mutfağından yemekler sunacağız.İç hatlarda rekabet rehavetten kurtarıyorİç hatlarda özel havayollarıyla rekabettesiniz.- Rekabeti iç hatlarda sağlıklı görüyorum. Rekabet THY«yi rehavetten kurtarıyor. Bizim işimizin ve gelirimizin dörtte biri iç hattan geliyor. İnsanların daha çok seçeneğe sahip olması iyi bir şey. Asıl olan vatandaşa hizmet.Özel havayolları CRJ700, ERJ145 gibi THY filosunda bulunanlardan daha küçük uçaklar almaya başladılar. Çapraz uçuş gibi konular rekabeti nasıl etkiler?- Daha küçük uçak alımları hizmetimizi bütünler. Biz her şeye yetişemeyiz. Örneğin çapraz uçuş. Bu gelişmenin bize pozitif dışsallığı olur.Bir de son günlerde yaşanan slot krizi var.- 2003 Ekim«den itibaren özel şirketlerin iç hatlarda devreye girmesiyle turizmde ciddi bir atılım oldu. Trafik yüzde 68 arttı. Slot demek, kapasitenin taşıyıcıya tahsisidir. Bu aynı zamanda bu Türkiye«deki havalimanı alt yapıları talebi karşılamadığını da gösterir. Bizi üzen THY«nin bu olayda sevimsiz gösterilmeye çalışılmasıdır. THY Slot Koordinasyon Merkezi«ni bünyesinde bulunduruyor. Tüm personel ve masrafını karşılıyor. Ancak merkeze hükmetmiyor. Burası Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü«nün talimatlarıyla çalışıyor. Ortaya konan manzarada THY«nin elinde bir oyuncak var, bunu tamamen kendine yontuyor şeklindeki üslup yanlıştır. Bir takım havayolları aldıkları ön izinle uçmak istediler. Ulaştırma Bakanımız kargaşayı önlemek için duruma el koydu. THY«nin insanların önünü tıkayan bir kuruluş olarak gösterilmesinden ben rahatsız oldum. Milli havayolunu itip kakmakla bir yere varamayız. Bu pazarı 72 yılda bir yere getiren THY var. Bizden kimse THY devlettir, bugüne kadar piyasayı bir yere getirdi, bıraksın, slotları, izinleri özel sektöre versin diye bir söylem beklemesi anlamsız. THY bu milletin 72 yılda geliştirdiği bir markadır. Biz elimizdeki değerleri plansız programsız dağıtacak değiliz. Kira sözleşmesi bittiği için RJ100«ler geri dönüyor. Büyüyen iç hat için yeni uçağa ihtiyaç var mı?- Elimizde iki RJ100 kaldı. Farkı bir uçak tipine gitmeyeceğiz. A318, A319 veya Boeing 737-600, 700 düşünüyoruz. Hem bölgesel hem de iç hatlara bu uçaklarla sefer yapabiliriz. Doğudaki meydanlara bazı yatırımlar gerekiyor. Belki de bir uçak parası buralara harcansa 6-7 havaalanındaki iyileştirmeler mevcut filoyla bile operasyon yapar hale gelebilirsiniz. Pistin biraz uzatılması, mevcut filoya göre uçak almaya gerek kalmadan operasyon yapılmasını sağlayabilir. İstanbul«a üçüncü havalimanı trafik dağılımını nasıl etkiler?- Başbakan bir ufuk gösteriyor. Bundan sonra Ulaştırma Bakanlığı ve DHMİ bu ufuk çerçevesinde bir fizibilite hazırlayacak. Bence inşaat 5 yıl içinde başlar, 10 yıl sonra yolcu gelir. Ancak bizim ana üssümüz Atatürk Havalimanı. Burasının geliştirilmesi ve kapasitenin artırılması için her şeyin yapılması lazım. Cargo City projesi, yedek pist gibi çalışmaların hızla tamamlanması lazım. Sabiha Gökçen«den seferlerle İstanbul«un Anadolu yakasına alternatif sunduk. İzmir, Antalya, Trabzon, Adana ve Ankara«ya uçuyoruz. Trabzon«a ve Antalya«ya ikinci uçağı koyacağız. Ankara artacak. Diyarbakır«a uçacağız. Doluluktan memnunum. Para kazanıyoruz.UÇUŞ OKULU KURACAĞIZKendi pilot ihtiyacınızı karşılamak için çalışmalar yapıyorsunuz. Yıllık açık kaç pilot?- Her yıl 100 pilot ihtiyacımız var. Yine pilot yetiştirmek üzere gençleri davet ettik. Her yıl 25 Türk Hava Kurumu«nda, 10 Anadolu Üniversitesi«nden pilot yetişiyor. Ayrıca Türk Silahlı Kuvvetleri«nden 45 civarında emekli pilot alıyoruz. Amacımız uçuş okulu kurmak. Gelecek hafta üç tek motorlu uçak almak için açtığımız ihale sonuçlanacak. Amacımız kendi kaynaklarımızdan pilot yetiştirmek ve ileride de bu hizmeti yurtdışına satabilmek.GREV GEREKTİRECEK BİR DURUM YOKTHY«nin gündeminde grev var mı?- Grev söz konusu değil. Her şey prosedürüne uygun olarak gidiyor. Global rekabeti gerekçe göstererek kazanılmış bir takım hakları kurnaz tüccar mantığıyla almak gibi bir durumumuz yok. Her toplu iş görüşmelerinde bu tür dedikodular ortaya çıkar. Ben tarafların olgun ve basiretli davranarak sorunu çözeceğine inanıyorum. Grevi gerektirecek bir durum söz konusu değil.THY«de görev yapan 420 emekli pilot yeni emeklilik yasasına karşı dava açtı. Yeni kanuna göre kamudan emekli olup yine bir kamu kuruluşunda çalıştığınızda emekli maaşı kesiliyor ve sağlık karnesi kullanılamıyor. - Emekli Sandığı emeklisi çok sayıda arkadaşlarımız var. İkinci defa emekli olduklarında yine Emekli Sandığı emeklisi olmaya devam ediyorlar. Kaldı ki tüm sosyal kurumlar artık birleşiyor. Yani bir fark kalmayacak. Sağlık karnelerinin geri alınması konusunda da bir girişimimiz var. Bunlar önümüzdeki günlerde halledilecek. Özel havayollarında pilotlar emekli maaşlarını alıyorlar. Biz kamu kuruluşu olduğumuz için pilotlarımızın emekli maaşları kesildi. Burada bütçe disiplininde bir adaletsizlik var. Düzeltilmesi için mücadele veriyoruz.2 YILDIR THY’DEBoğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nü 1983«te bitiren Candan Karlıtekin, 1984«te ABD«de State University of New York«ta master ve doktora yaptı. DPT’de, Türkiye İhracat Kredi Bankası’nda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde çalıştı. Türkiye Kalkınma Bankası’nda Yönetim Kurulu Başkanlığı yapan Karlıtekin, 2003’te THY’ye Yönetim Kurulu Üyesi oldu. Karlıtekin, geçen yıl Yönetim Kurulu Başkanlığı«na seçilmişti. Evli olan Dr. Karlıtekin«in dört çocuğu bulunuyor.DHMİ personeli tazminat bekliyorDevlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) personeline verilecek havacılık tazminatlarıyla ilgili yasanın Resmi Gazete’de yayınlanmasının üzerinden iki ay geçmesine rağmen oranlar belirlenemediği için ödeme yapılamıyor. Yasa değişikliğine göre DHMİ personeline en yüksek devlet memurunun brüt aylığının yüzde 200 (760 YTL) ila yüzde 50 (190 YTL) arasında değişen oranda tazminat ödenmesi planlanıyor. Bütçeye yük olmadan yapılacak iyileştirmenin finansal kaynağı, Avrupa Havacılık Sahası«nı kontrol eden Eurocontrol koordinesinde Türk hava sahasından geçen uçakların ödediği üst geçiş ücretlerinden sağlanacak.Yeni hatlarTHY yurtdışındaki 79’uncu noktası Norveç’in başkenti Oslo oldu. Sabiha Gökçen’den de sefer sayısını artıran THY, İzmir, Trabzon, Adana ve Antalya’dan sonra Ankara’ya da uçuyor. THY ayrıca pist yapımı nedeniyle durdurduğu Gaziantep ile Adıyaman ve Kahramanmaraş seferlerine yeniden başladı.Onur Air, 1 Temmuz’dan itabaren İstanbul-Dalaman uçuşlarına başlıyor. Haftada 5 gün karşılıklı yapılacak uçuşlar 17 Eylül’de sona erecek.AtlasJet, 4 Temmuz’dan itibaren İstanbul-Sivas seferlerine başlıyor. Uçuşlar haftada 6 gün karşılıklı yapılacak. Tek yön 99 YTL’den başlayan fiyatlarının yanı sıra Sivas’tan İstanbul aktarmalı İzmir, Antalya ve Bodrum’a da bağlantı sunuluyor.SunExpress, Antalya merkezli şirket 15’inci kuruluş yılında İngiltere’ye sefer yaptığı uçuş noktalarını 10«a çıkarttı.Germanwings, İki yıldır Türkiye«ye uçan Alman havayolu şirketi Germanwings, Ankara-Köln uçuşlarına 28 Haziran«da başlıyor. Germanwings Ankara dışında İstanbul ve İzmir«e Berlin, Köln Stuttgart«tan da sefer yapıyor.Mon Air«e Hawker 800XPMon Air, Hawker 800XP tipi iş jeti ile hava taksi uçuşlarına 1 Temmuz’da başlıyor. Uçağın geniş kabini ve uzun menziliyle işadamlarından büyük ilgi gördüğünü belirten Mon Air Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ateş Hanibu, yüksek performanslı, 8 koltuklu Hawker 800XP’nin İstanbul çıkışlı Almatı’ya kadar duraksız uçabildiğini söyledi.