Takvimdeki dört fotoğrafın hikayesi

Sekiz kilogramlık küçük bir aletti ama taşıması çok kolaydı. Evin yakınındaki açık araziler ve parklar, Tunç Tezel’in gözlemevi oldu. Dört yıl sonra 22 kilogram ağırlığında, daha büyük bir teleskop kullanmaya başladı. Bu motorlu teleskop, dünyanın dönüşünü sıfırlayıp takip edilebilmesini sağlıyor. Fotoğraf çekerken de kolaylık oluyor, nesneleri daha fazla büyütüp daha net ve parlak gösteriyor. ODTÜ İnşaat’ı bitirdikten sonra işi gereği sürekli açık arazide olması, Tezel’in işini daha da kolaylaştırdı. Kapısının önünde bile gözlem yapabiliyordu. Kimi zaman daha iyi görüntü elde edebilmek için günübirlik geziler bile yaptı. En iyi görüntüleri yakalayabilmek için, şehirlerin 20 kilometre dışındaki ıssız yerleri tercih etti. Bu bölgelere gecenin bir yarısı gittiğinde elinde garip bir alet, boynunda fotoğraf makinesi olduğunu gören yerel halk ne yaptığını mutlaka soruyordu. Gökyüzünü fotoğraflayacağını anlattığındaysa “O kadar yolu bunun için mi geldin” diyerek gülüyorlardı. Bu şekilde çektiği fotoğraflardan 12 tanesi NTV Bilim Dergisi’nin Ocak sayısında takvim fotoğrafı oldu. Tezel’le takvimin ocak, temmuz, mayıs ve eylül aylarında görülen fotoğraflarını konuştuk.

OCAK

Eksi 10 derecede Satürn manzarası

Antalya Beydağları’nda, Elmalı-Kaş arasındaki Sinekçi’de bir kış gecesi, balıkgözü objektifle çekilen bu fotoğrafta gökyüzü, çeşitli renk ve parlaklıkta taşlarla bezenmiş bir mücevher kutusunu andırıyor adeta. 22 Şubat’ta İstanbul’dan Kaş istikametine giderken Burdur’un ilerisinden yol ayrılır. Finike yoluna çıkınca Elmalı’dan sonra dağı aşıp denize inen bir yol üzerinde, karlı bir günde çekildi bu fotoğraf. O dönemde Denizli’de çalışıyordum. Hava, yaklaşık 50 gün kapalı kalmıştı. Artık gökyüzünü izlemek için sabırsızlanıyordum. Bunun için Akdeniz’e doğru yol aldım, hava daha açık olur diye. Kaş’a kadar giderim diye düşünüyordum, hava sıcaklığı eksi 10 dereceydi ama manzara o kadar güzeldi ki fotoğrafını çekmeden yola devam edemedim.
Fotoğrafın sol tarafında ufukta görülen aydınlık alan Kaş’ın ışıklarının aydınlattığı sis tabakası. 1380 metre yükseklikteydim. Saat 9.00’dan gece 02.30’a kadar oradaydım. Hava iyi olunca bakacak çok şey oluyor. Bir de üstüne üstlük kuyruklu yıldız ve Satürn de oradaydı. Gökyüzünde gökkuşağı gibi bir uçtan öbür uca giden aydınlık samanyolu. Bunun dışında kış aylarında görülen parlak yıldızlar var. Sol alttan yukarı doğru bakıldığında gökyüzünün en parlak yıldızı Sirius’u görürsünüz. Ortadaki ağacın üzerinde üç tane birbirine yakın yıldız vardır. Altında iki tane daha parlak yıldızla birlikte bir adam gibi duranlar Orion takım yıldızı. Aynı gece, takvimin eylül sayfasında görülen manzara fotoğrafını da çektim.

TEMMUZ

Venüs ve Mars yansıması

Fotoğraf, Denizli-Muğla arasında, 2 bin 294 metre yükseklikteki Sandras Dağı’nda çekildi. Burası Ege’nin en yüksek dağlarından biri. Beyağaç ilçesinden ulaşılabilen Kartal Gölü, zirvenin kuzeyindeki buzul vadilerinin birinin ucunda. Göl ve çevresindeki 800-1300 yaşlarındaki karaçamlar koruma altında. Denizli’nin yakınlarındaki güzel yerlerden birine gitmeyi hayal ederken bilgisini bir dergide görüp yola koyulmuştum. Bölgeye kışın zorlu olduğundan 2 Temmuz’da gittim. Ayrıca o dönemde bölgede Venüs ve Mars’ın görüneceğini biliyordum. Fotoğrafta tam karşıda duran, en parlak yıldız Venüs, hemen üzerinde saat bir yönündeki parlak nokta ise Mars. İkisine dik üçgen yapar gibi duran yıldız yığını da Ülker. O dönemde ay geceyarısı battığından geç bir saatte gittim. Yoksa yıldızlar bu kadar net görünmezdi. Teleskopu hiç kullanmadım, hepsi çıplak gözle görünebiliyordu. Gölü, Venüs’le arama almaya çalıştım, yansımalar çok hoşuma gitmişti. Sabaha karşı dörtte, 20 saniyelik pozlamayla bu görüntüyü yakaladım.

MAYIS

Jüpiter Oğlak burcunda

Samanyolu’nun en parlak olduğu merkez bölgesi yazın güney yönünde görülebilir. Toroslar üzerindeki bir zirveden bu şekilde görülen parlak yıldız bulutlarına sedir ağaçları eşlik ediyor. Fotoğrafı, bir yangın gözetleme kulesinin yolundan çektim. Burası Kaş yolu üzerinde, yaklaşık iki bin metre yükseklikte. Ağaçların sağında görünen parlak şehir ışıkları Kasaba adında bir yer. Kasaba’nın sağında dağın arkasından sızan ışık ise Kaş’a ait. Mayısın sonunda gidip Samanyolu ve Jüpiter’i birarada çekmek istedim. Fotoğrafın sağ tarafında görülen, Samanyolu’nun en parlak kısımları. Eğer şehirde hava temizse Samanyolu’nun bu bölümü şehir içinden bile görünebilir. Sol kenardaki parlaklık da Jüpiter.
Samanyolu’nun bu kısmı sadece yazın görülüyor. Fotoğrafı, boyuna üç, dikine iki kare şeklinde çektim. 30’ar saniyelik pozlamalarla altı fotoğrafın birleşimi bu. Aynı kareyi balık gözü objektifle de çekebilirdim ama o zaman ağaçların çevresi ve ufuk çizgisini yuvarlak yapardı. 26 Mayıs’ta saat 9.00’da ulaşıp gece 3’e kadar kaldım. Bu fotoğraf son çektiklerimdendi. Sol tarafta Demre’nin ışıkları görülüyor. Ağaçtaki aydınlığı otomobilin park lambalarıyla sağladım. Samanyolu’nun içinden dışına doğru akrebe benzeyen bir şekil var. Parlak yıldız akrebin ortasıdır, onun sağındaki üç yıldız kıskaçları gibidir, parlak yıldızın sol altına doğru yuvarlak şekil kuyruğudur. Bu akrep takım yıldızıdır, yani akrep burcu dedikleri bölüm. Yıldız bulutunun en parlak olduğu yerin solunda parlak yıldızlardan oluşan hafif bir çaydanlık şekli vardır. O da yaydır. Örneğin bu fotoğrafta Jüpiter, oğlak burcunda. Jüpiter’in sağ tarafında dik duran gönye gibi bir şekil var. Ağacın üzerinden sola doğru gidiyor. Bu, oğlak burcunu oluşturan takım yıldızıdır.

EYLÜL

Afrodisyas’ta yıldızlar

Aydın Karacasu yakınlarında Aphrodisias burası. Ören yeri olduğundan önceden dilekçe yazıp izin istedim. İki aydan uzun sürdü iznin çıkması. Bunun için eylül ayında çekebildim. Görülen yer tören kapısı. Üzerinde ve sağında görülen yıldızlar Büyük Ayı’ya ait. Çatının üzerindekiler ışıklandırma. Sol üst köşeden başlayan yıldızlar Çoban Takım Yıldızı. En parlak, ufka en yakın olan da Arktürüs yıldızıdır. Hafif turuncu gibidir. Büyük Ayı’nınkiler daha mavimsidir. Kepçenin en sağındaki turuncudur. Sağ üst köşede ise Küçük Ayı görünüyor.

EN SEVDİĞİNİZ 5 YER: *Havai *Kaş *Bolu *Los Angeles *Sidney
NEYLE SEYAHAT EDER? Otomobil
NEREDE KALIR? Pansiyon
SEYAHATTE NE OKUR? Roman, bilimsel kitaplar
NE GİYER? Rahat kıyafetler
NE YER NE İÇER? Baharatlı spesyaller
SEYAHAT ÇANTASININ VAZGEÇİLMEZLERİ NELER Fotoğraf makinesi, bilgisayar, kitap, dergi, bisküvi
NE ALIYOR? Gittiğim yerin haritasını alırım.