Ren Nehri’nde Noel renkleri

Almanya’da Noel pazarları geçmişin masal atmosferini yaşatan güçlü bir gelenek. Şehir meydanlarına bir aylığına kurulan barakaların güzelliği, dekorasyonlarındaki özen, tezgâhlarında sergiledikleri ürünlerin özgünlüğü bu pazarları diğerlerinden farklı kılıyor. Noel pazarlarının vazgeçilmezi, dönme dolap benzeri 4-5 katlı ahşap piramit. Hansel-Gretel masallarını anımsatan piramidin her katında melek, geyik, Noel Baba gibi motifler bulunuyor. Tepesindeki pervane ise her an havalanıp, çevresindekileri bulutların üstüne taşıyacakmış izlenimi veriyor. Ore Dağları’nda ortaya çıkan bu simge Almanya’dan tüm Avrupa’ya yayılmış.

SOSYALLEŞME MEKÂNI

Noel pazarı geleneğinin başladığı yer de Almanya ve Avusturya. 14’üncü yüzyıl başında Münih’te kurulmuş ilk kez. Günümüzde bu pazarlar sadece hediye alışverişi değil, sosyalleşme mekânı. Akşam iş çıkışı saatlerde yaşlısı, genci bu pazarlardaki yiyecek, içecek tezgâhlarının çevresinde toplanıyor. Soğuğa aldırmadan birasını, sıcak şarabını yudumluyor, karnını doyuruyor, dostlarıyla sohbet ediyor. Ayakta durmaktan yorulanlar çevredeki restoranlarda, kafelerde dinleniyor. Pazar en geç saat 22.00’de kapanıyor.
Noel pazarlarının tezgâhlarında ucuz, kalitesiz, Çin işi ürünlere rastlamak neredeyse imkânsız. Belediyeler tezgâhları geleneksel sanatları yaşatanlara kiralıyor. Zanaatkârlar bütün bir yıl ürettikleri ahşap, cam, seramik özgün ürünleri satıyor, kimi zaman tezgâhta çalışma yöntemlerini sergiliyor. Yiyecek tezgâhlarında ise Noel ile özdeşleşen tarçınlı ekmek, meyveli kek, şekerlemeler ağırlıkta. Ayrıca şarap, yerel peynirler, geleneksel sosisler satılıyor, tadım yapılıyor. Bu atmosferi görmek için her yıl dünyanın dört bir yanından yüzbinlerce turist geliyor Almanya’ya. Sadece Nürnberg pazarının 2 milyon kişiyi kente çektiğini düşünürseniz bu pazarlar turizmde önemli bir tema.
Geçen yıl aralık başında Münih’ten Nürnberg’e ülkenin ünlü Noel pazarlarını içeren bir haftalık geziye çıkmıştım. Ausburg’daki pazarın rengârenk akşam görüntüsünü, Rothenburg’da binbir çeşit zarif Noel süsü satan mağazayı ve içindeki Noel Müzesi’ni, Nürnberg’de ‘Kurabiyeci Anna’ kılığındaki animatör rehber Claudia Radtke’yle çıktığımız gece turunu unutamıyorum. Fakat beni en çok etkileyen mekân Münih’in ‘İngiliz Bahçesi”ndeki mini Noel pazarıydı. Bir zamanlar şair Rainer Maria Rilke’nin, Nobelli yazar Thomas Mann’in çok sevdiği parkta, karların içine küçük, büyüleyici bir köy kurulmuştu. Kulübelerde birbirinden zarif el işleri satılıyordu. Seramik ve tekstil malzemelerinden periler, cinler, cadılar üreten Anne Meyer’in düş gücüne, bütün bir yıl dünyayı gezerken karavanında ahşap oymalar yapan Bay Manfred’in biblolarına hayran kalmıştım. Her ikisiyle de uzun uzun sohbet etmiştim.
Bu yıl ise bir rastlantı sonucu, kasım sonunda Ren Nehri’nde Köln’den Strasbourg’a üç günlük bir gemi yolculuğuna çıktım. Geçtiğimiz tüm küçük şehirlerin tarihi meydanlarında Noel pazarları kurulmuş, kapılarını açmak için ayın son pazarını bekliyordu. Avrupa nehirlerinde gemiyle düzenlenen Noel pazarları turları arasında en popülerlerinden birinin bu rota olduğunu da rastlantı sonucu öğrendim...
Nehirde gemi turları denince Avrupa’da ilk akla gelen ülke Almanya. Avrupa Kruvaziyer Konseyi’nin araştırmasına göre, yılda ortalama 450 bin kişi Alman nehirlerinde tura çıkıyor. Ülkedeki nehirler arasında en popüleri ise Ren. Özellikle ekim, kasım aylarında Koblenz ile Rudesheim arasındaki Romantik Vadi’de, Lorelei Kayaları’nı, bağlar ve ormanlar arasındaki 40 civarındaki şatoyu görmek için bölgeye binlerce kişi geliyor.

3 - 13 GÜNLÜK TURLAR

Noel, Romantik Vadi’nin ikinci popüler dönemi. Noel pazarıyla ünlü Köln’den yola çıkıp bu coşkunun yaşandığı pek çok şehirden geçiliyor. Gemiler iki tarihi şehirde, Koblenz ve Rudesheim’de duruyor. Ren ve Mosel nehirlerinin birleştiği Koblenz’de tarihi meydanda kuruluyor pazar. Rudesheim ise riesling üzümlerinden yapılan aynı adlı şarapla ve bağlara don düştükten sonra toplanan üzümlerden yapılan buz şarabıyla ünlü. Şaraphaneler yıl boyunca tadıma açık. Gemiler Mannheim’a yanaştığında Romantizm akımının doğduğu zarif üniversite şehri Heidelberg’e günlük turlar düzenleniyor. Heidelberg, tarihi şatosu, köprüsü kadar Noel pazarıyla da ünlü... Sınırı geçip Strasbourg’a ulaşıldığında Fransa’nın en eski Noel pazarını, Basel’de ise İsviçre’deki kutlama geleneğini görmek mümkün.
Ren Nehri’nde uzunlukları 130, genişlikleri 11 metreyi bulan özel gemiler hizmet veriyor. Banyolu ve tümü nehir manzaralı odalarda 170-190 kişi konaklıyor. Gemilerin boydan boya açık üst güvertesi, kıçüstündeki barları gözlem mekânı. Geniş restoran ve oturma salonlarından da çevre izlenebiliyor. 3 ila 13 gün arasındaki turlar yarım ya da tam pansiyon, bazı firmalar rehberli şehir gezilerinden ücret talep etmiyor. Nehirde sefer yapan en lüks gemiler Alman firmalarına ait. İçinde SPA, spor merkezi bulunan bu gemilerde Noel döneminde 8 günlük tam pansiyon bir turun fiyatı 6 bin TL’yi buluyor. Hollanda firmaları lüks olmayan gemilerde, ekonomik tatil imkânı sağlıyor. Fransızlar ise kaliteyi yükseltip, fiyatı düşürerek pazarda kendilerine yer açmaya çalışıyor. Türkiye’deki seyahat acenteleri nehirden Noel turlarını 2500-4 bin TL arasındaki fiyatlarla satıyor.
(Bu gezi Croisi Europe ve Cruisera sponsorluğunda yapılmıştır)

Diğer önemli şehirler
Augsburg
500 yıllık geçmiş
Almanya’nın en eski üç şehrinden Augsburg’da tam 500 yıl önce kurulmuştu ilk Noel pazarı. Tarçınlı çörek yapan fırıncılar belediye binasının önündeki tarihi meydanda tezgâh açmıştı. Bu yıl tarihi meydana kurulan 150 tezgâhtan yüzde 20’si yerel lezzetler üzerine. Pazarı gezenler sosis, çörek, şarap ve yerel peynirleri tadabilecek. (www.augsburger-christkindlesmarkt.com)

Dresden
2.5 milyon kişi geziyor
500 bin nüfuslu Dresden’de 250’ye yakın tezgâh açılıyor, bir ayda yaklaşık 2.5 milyon kişi tarafından ziyaret ediliyor. Noel Çöreği Pazarı’nda (Stollenmarkt) aynı isimde bir festival düzenleniyor. 7 Aralık’ta dev çörekten dilim kesilmesi ve ardından geçit töreniyle açılan pazarda tezgâhlar perşembe, cuma saat 21.00’e, diğer günler 20.00’ye kadar açık. Heykelciklerle süslenen, akşamları ışıklandırılan dünyanın en büyük Noel piramidi (Erzgenbirge) burada kuruluyor. 14.6 metrelik piramit Guinness listesinde birinci. Pazar 22 Aralık saat 02.00’de kapanıyor.
(www.dresden.de)

Nurnberg
Pazarın güzeli Teresa

Almanya’nın en ünlü Noel pazarı Christkindlesmarkt, 1628’den bu yana Nürnberg’de kuruluyor. Pazarın simgesi Noel meleği iki yılda bir, Nürnberg’de doğan sarışın, kıvırcık saçlı genç kızlardan seçiliyor. Geçen yıl seçilen Teresa Treuheit bu yıl da pek çok etkinliği yönetecek. Çocuk koroları konser verecek. Her gün saat 21.00’e kadar açık olan pazarın son günü 24 Aralık. (www.christkindlesmarkt.de)

Münih
Her beğeniye uygun 20 farklı pazar

Marienplatz’da 1310’da sergi açan esnaf sadece kentin değil, Almanya’nın da ilk Noel pazarını kurmuştu. 17’nci yüzyılda Kaufinger Strasse’ye Fraunkirche Kilisesi’nin önündeki meydana taşınan pazar bugün yine başladığı yerde devam ediyor. Meydana bakan tarihi Belediye Binası’nın balkonundan her gün konserler veriliyor. Belediye çocuklar için Noel kurabiyesi pişirme, ahşap süs yapma kursları düzenliyor. Tezgâhlar hafta içinde saat 21.00’e, pazar günü 20.00’ye, pazar 24 Aralık’a kadar açık. Bunun dışında 19 özel Noel pazarı daha var kentte. Neuhauser Strasse’deki tarihi ahşap beşikler, elişleri görülmeye değer. Wittelsbacher Platz’da gün boyu ilahiler söyleniyor. Ayrıca buz pateni sevenlere, eşcinsellere yönelik pazarlar kuruluyor. (www.muenchen.de)