Erdal Fernergiz
Selin Irmak KAÇMAZ
Padişah türbeleri sizleri bekliyor
Ayasofya Müzesi'nin bahçesindeki 5 padişahın türbeleri artık ziyaret edilebilecek.
Restorasyonu tamamlanan Ayasofya Müzesi Türbeleri, 5 padişaha ev sahipliği yapıyor. İstanbul’da en çok padişahın, hanım sultanın, valide sultanın, padişah kızlarının ve şehzadelerin gömülü olduğu hanedan türbelerini artık herkes görebilecek ve gezebilecek.
Mimarlık ve sanat tarihi açısından büyük önem taşıyan; Mimar Sinan’ın, Mimar Davut Ağa’nın ve Mimar Dalgıç Ahmed Ağa’nın eserleri olan, Şehzadeler Türbesi (XVI. yy) , II. Selim Türbesi (1577), III. Murad Türbesi (1599) ve III Mehmed Türbesi (1608) 18 Eylül 2009 Cuma günü, düzenlenecek açılış töreni ile kapılarını açacak.
İstanbul’da Osmanlı ölüm kültür ve medeniyetinin örneklerinin sergilendiği bu türbelerin; en iyi taş ve mermer işçiliğine ve en güzel İznik çinilerine sahip oldukları belirtiliyor. Türbeler ayrıca hat sanatının usta kuşak yazılarını, ince ağaç işçiliğinin sedef kakmalı kapı ve pencere örneklerini barındırıyor.
SULTAN III. MURAD TÜRBESİ
1599 yılında Mimar Davud Ağa tarafından yapılmıştır. Altıgen planlı, dışı mermer olan türbenin ön tarafında kubbe merkezinde kufi yazı ile Kelime-i Tevhid yazan revaklı bir bölüm vardır. Dışta sade olan türbe, içte XVI. yy mercan kırmızısı İznik çinilerinin en güzel örnekleri ve kalem işleri ile zengin bir görünüme sahiptir. Türbenin sedef kakmalı abanoz giriş kapısında sedef ustası Mimar Dalgıç Ahmed Ağa’nın imzası bulunur. Sultan III. Murad, karısı Safiye Sultan, şehzadeleri ve kızları gömülüdür. Toplam 54 sanduka vardır.
SULTAN II. SELİM TÜRBESİ
1577 yılında Mimar Sinan tarafından Ayasofya haziresinde yapılan ilk türbedir. Dışı mermer kaplı olup, ön kısımda 3 kemerli küçük bir revakı vardır. Türbe içte 8 sütuna dayanan çift kubbeli, köşeleri yarım kubbelerle destekli, 8 köşeli bir plana sahiptir. Mimari özellikleri dışında yapı aynı zamanda içteki kuşak ve dıştaki saçak altı yazıları, XVI. yy İznik çini kitabesi ve panoları bakımından bir şaheserdir. Sultan II. Selim, karısı Nurbanu Sultan, başta Sokollu Mehmed Paşa’nın karısı İsmihan Sultan olmak üzere kızları, şehzadeleri, III. Murad’ın şehzade ve kızları gömülüdür. Toplam 42 sanduka vardır.
SULTAN III. MEHMED TÜRBESİ
1608 yılında mimar Dalgıç Ahmed Ağa tarafından yapılmıştır. Türbe 8 köşeli ve üzeri kubbe ile örtülü olup, ortada büyük bir mekan ve giriş tarafına bitişik 2 kısımdan oluşmaktadır. Daha sonraları sultan kızları için türbeye bölümler ilave edilmiştir. Türbenin içi XVII. yy başına ait İznik çinileri ile süslüdür. Giriş kapısının her iki yanında duvar resimleri bulunmaktadır ve türbe bu özelliği ile klasik devir dışı bir üslup sergilemektedir. Sultan III. Mehmed, Sultan I. Ahmed’in annesi Handan Sultan, Sultan I. Ahmed’in şehzadeleri ve kızları, Sultan III. Murad’ın kızı Ayşe Sultan gömülüdür. Toplam 26 sanduka vardır.
ŞEHZADELER TÜRBESİ
XVI. yy sonunda Mimar Sinan tarafından yapıldığı tahmin edilen türbe, dıştan sekizgen, içten 4 köşeli olup sade bir görünüme sahiptir.Türbede çini ve hat örnekleri olmayıp, sadece iç kısımda basit kalem işi süslemeler mevcuttur. Dışı küfeki taşı ile kaplıdır. Giriş kısmında 3 kemer gözlü mermer bir revak bulunmaktadır. III. Murad’ın 4 şehzadesi ve 1 kızı gömülüdür. Toplam 5 sanduka vardır.
SULTAN I. MUSTAFA VE SULTAN İBRAHİM TÜRBESİ (VAFTİZHANE)
VI. yy Ayasofya vaftizhanesi, Ayasofya’nın güney batı yönünde en önemli ek binalarından biridir. Dıştan 4 köşe, içten ise sekizgen bir yapıdır. Üstü kasnaksız kubbe ile örtülüdür. Ayasofya ile arasında küçük bir avlu vardır. Doğuda apsis, batıda narteksi olan yapının köşelerine nişler yerleştirilmiştir. Fetihten sonra yapı, Ayasofya’nın kandil yağları deposu olarak kullanılmıştır. Vaftizhane, 1639’da Sultan I. Mustafa’nın ölümüyle türbeye çevrilmiştir. 1648 yılında vefat eden Sultan İbrahim de buraya defnedilmiştir. Sultan I. Mustafa, Sultan İbrahim, I. Ahmed’in kızları, IV. Murad’ın kızı, II. Ahmed’in şehzadeleri gömülüdür. Toplam 19 sanduka vardır.