Arda Sayıner 
Mehmet Üstündağ
Ahmet HAKAN
Ahmet BAYRAKMUĞLA, (DHA)
Son Güncelleme:
Ormancı türküsü kültür turizminin hizmetinde Çaybükü
Muğla Valiliği bir süredir, sahil beldeleriyle tanınan kentte kültür turizmini geliştirmeye çalışıyor. Bu amaçla pek çok proje başlatıldı. Bu projelerin en önemlilerinden biri Belen Kahvesi. Akla Müzeyyen Senar’ın sesiyle birlikte gelen Ormancı türküsünü herkes bilir de, Belen Kahvesi’ni bilmez. Oysa Muğla’nın Çaybükü köyünde bulunan kahve, Ormancı türküsünün doğmasına neden olan olayların geçtiği yerdir.
Yıllar içinde neredeyse yok olan yapı, valiliğin girişimleriyle yeniden ayağa kaldırıldı. Önümüzdeki ay resmi açılışı yapılacak ve bölgede kültür turizminin canlanmasına katkıda bulunacak.
Muğla merkeze bağlı Çaybükü’nün eski adı Gevenes. Yarım asır önce ortaya çıkan Ormancı türküsünde de adı Gevenes olarak geçiyor. On yıl öncesine kadar köyde türkünün çalınması da, söylenmesi de yasaktı. Acısı o kadar taze yani. Olayın yaşandığı yer, Çaybükü köyünün iliştiği ve ‘Belen’ olarak adlandırılan tepecik üzerindeki kahve.
Türkünün öyküsünü canlı tanıklarının ağzından dinlemek üzere Çaybükü köyünün ve ‘Belen Kahvesi’ olarak bilenen eski köy kahvesinin yoluna koyuluyoruz. Köye Muğla - Aydın karayolunun 15’inci kilometresinden sola girince, 6 kilometre sonra varılıyor. Muğla şehir merkezine uzaklığı 23 kilometre.
Anayoldan tali yola girdiğimizde bizi alabildiğince yeşil bir manzara karşılıyor. Yarı asfalt bir köy yolundan ilerlerken zeytin ağaçları etrafımızı tünel gibi sarıyor, tepeli kuşlar yol boyunca eşlik ediyor. İnce, uzun yol kıvrıla kıvrıla dağların arasında uzanıyor.
Yeşilin her tonunu görmenin mümkün olduğu dar yolları kat edip üç tarihi köprüyü de geçince düz bir ova ve arkasında Çaybükü köyü görülüyor. Kırmızı kiremitli çatılarıyla köy evleri göze ilişiyor. Kızılçam ağaçlarının gölgesi üzerine inen Çaybükü, oldukça sessiz ve sakin. Kuş cıvıltıları ve su sesleri çınlıyor kulaklarda. Köyün şimdiki muhtarı Necati Cezayir, türküye konu olan olayda kazayla vurulan dönemin muhtarı Tevfik Cezayir’in torunu.
Köylüler ve muhtar Necati Cezayir’le birlikte restorasyonu yapılan Belen Kahvesi’ne gidiyoruz. Necati Cezayir, dilden dile söylenen ve öyküsü anlatılan Ormancı türküsünün hálá hüzün yarattığını söylüyor.
TURİZM 12 AYA YAYILACAK
Belen Kahvesi’nin restorasyonu, büyük bir projenin parçası. Muğla Valisi Hüseyin Aksoy’un öncülüğünde gerçekleştirilen bu projeler dizisinin amacı Muğla’da turizmi yılın tamamına yaymak. ‘Muğla sadece deniz, güneş, kum demek değil. Burada kültürel bir potansiyel de var. Pek çok antik kent bu bölgede bulunuyor. İnsanların sadece yaz aylarında değil, 12 ay buraları ziyaret etmesini istiyoruz. Ormancı türküsünü Türkiye’de herkes bilir. İlgi çekeceğini düşündüğümüzden Belen Kahvesi projesine öncülük verdik’ diyor Vali Aksoy.
Zaman içinde yıkılan ve yalnızca temel duvarları kalan kahve, aynı yerde ve biçimde yeniden inşa edildi. Çalışmalar geçtiğimiz yıl başladı ve yaklaşık 200 milyar lira harcandı. Restorasyon ve çevre düzenleme çalışmalarına Muğlalı mimarlar ücretsiz katkıda bulundu. Kahvenin resmi açılışı henüz yapılmadı. Köy sokaklarının islahı tamamlandıktan sonra önümüzdeki ay resmi açılış yapılacak. Yollar Arnavut kaldırımıyla döşeniyor şu anda. Ancak kahve ziyarete açık durumda. İçinde gürül gürül yanan bir şöminesi var. Şömine başında veya verandada oturup dama oynayabiliyorsunuz. Siz dama oynarken fonda Ormancı türküsü çalıyor. Duvarlarda olayla ilgili fotoğraflar ve mahkeme kararları sergileniyor. Kahve şömine ateşinde pişiriliyor. Köy kadınlarının elinden gözleme de yiyebilirsiniz. Vali Aksoy, kahvede dama turnuvalarının düzenleneceğini söylüyor. İleride köy üretimi doğal ürünler ve el sanatı eşyalar da satılmaya başlanacak. Önümüzdeki yaz kahvenin yanına birkaç odalı, küçük bir pansiyon inşa edilecek.
HER ŞEY BELGESELLE BAŞLADI
Muğla Orman Bölge Müdürlüğü tarafından Ormancı türküsünün belgeselinin çekilmesinin ardından, Muğla Valiliği bu köyde Belen Kahvesi’ni tekrar yapmak için harekete geçmiş. Turizmi kıyı kesimlerinden iç kesimlere çekme anlamında önemli bir proje olan ‘Belen Kahvesi’ projesi yörede büyük ilgi görüyor. Çaybükü köyünün bu sayede turizmle tanışacağı dile getiriliyor.
Çaybükü Muhtarı Necati Cezayir, önceleri bir ağıt olarak yakılan bu türkünün daha sonra düğünlerde söylenmeye başladığını söylüyor. Proje sayesinde yıkık haldeki değirmen de yeniden yapılacak, köprü temizlenecek.
NEREDE KALINIR
Çaybükü köyünde konaklama imkanı yok. Ancak 23 kilometre mesafedeki Muğla merkezde kalabilirsiniz. Grand Brothers Tel: 252 214 27 00, Petek Hotel Tel: 252 214 42 23, Tnarin Hotel Tel: 252 214 13 73. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü: 252 214 12 61 (PBX)
Muğla merkeze bağlı Çaybükü’nün eski adı Gevenes. Yarım asır önce ortaya çıkan Ormancı türküsünde de adı Gevenes olarak geçiyor. On yıl öncesine kadar köyde türkünün çalınması da, söylenmesi de yasaktı. Acısı o kadar taze yani. Olayın yaşandığı yer, Çaybükü köyünün iliştiği ve ‘Belen’ olarak adlandırılan tepecik üzerindeki kahve.
Türkünün öyküsünü canlı tanıklarının ağzından dinlemek üzere Çaybükü köyünün ve ‘Belen Kahvesi’ olarak bilenen eski köy kahvesinin yoluna koyuluyoruz. Köye Muğla - Aydın karayolunun 15’inci kilometresinden sola girince, 6 kilometre sonra varılıyor. Muğla şehir merkezine uzaklığı 23 kilometre.
Anayoldan tali yola girdiğimizde bizi alabildiğince yeşil bir manzara karşılıyor. Yarı asfalt bir köy yolundan ilerlerken zeytin ağaçları etrafımızı tünel gibi sarıyor, tepeli kuşlar yol boyunca eşlik ediyor. İnce, uzun yol kıvrıla kıvrıla dağların arasında uzanıyor.
Yeşilin her tonunu görmenin mümkün olduğu dar yolları kat edip üç tarihi köprüyü de geçince düz bir ova ve arkasında Çaybükü köyü görülüyor. Kırmızı kiremitli çatılarıyla köy evleri göze ilişiyor. Kızılçam ağaçlarının gölgesi üzerine inen Çaybükü, oldukça sessiz ve sakin. Kuş cıvıltıları ve su sesleri çınlıyor kulaklarda. Köyün şimdiki muhtarı Necati Cezayir, türküye konu olan olayda kazayla vurulan dönemin muhtarı Tevfik Cezayir’in torunu.
Köylüler ve muhtar Necati Cezayir’le birlikte restorasyonu yapılan Belen Kahvesi’ne gidiyoruz. Necati Cezayir, dilden dile söylenen ve öyküsü anlatılan Ormancı türküsünün hálá hüzün yarattığını söylüyor.
TURİZM 12 AYA YAYILACAK
Belen Kahvesi’nin restorasyonu, büyük bir projenin parçası. Muğla Valisi Hüseyin Aksoy’un öncülüğünde gerçekleştirilen bu projeler dizisinin amacı Muğla’da turizmi yılın tamamına yaymak. ‘Muğla sadece deniz, güneş, kum demek değil. Burada kültürel bir potansiyel de var. Pek çok antik kent bu bölgede bulunuyor. İnsanların sadece yaz aylarında değil, 12 ay buraları ziyaret etmesini istiyoruz. Ormancı türküsünü Türkiye’de herkes bilir. İlgi çekeceğini düşündüğümüzden Belen Kahvesi projesine öncülük verdik’ diyor Vali Aksoy.
Zaman içinde yıkılan ve yalnızca temel duvarları kalan kahve, aynı yerde ve biçimde yeniden inşa edildi. Çalışmalar geçtiğimiz yıl başladı ve yaklaşık 200 milyar lira harcandı. Restorasyon ve çevre düzenleme çalışmalarına Muğlalı mimarlar ücretsiz katkıda bulundu. Kahvenin resmi açılışı henüz yapılmadı. Köy sokaklarının islahı tamamlandıktan sonra önümüzdeki ay resmi açılış yapılacak. Yollar Arnavut kaldırımıyla döşeniyor şu anda. Ancak kahve ziyarete açık durumda. İçinde gürül gürül yanan bir şöminesi var. Şömine başında veya verandada oturup dama oynayabiliyorsunuz. Siz dama oynarken fonda Ormancı türküsü çalıyor. Duvarlarda olayla ilgili fotoğraflar ve mahkeme kararları sergileniyor. Kahve şömine ateşinde pişiriliyor. Köy kadınlarının elinden gözleme de yiyebilirsiniz. Vali Aksoy, kahvede dama turnuvalarının düzenleneceğini söylüyor. İleride köy üretimi doğal ürünler ve el sanatı eşyalar da satılmaya başlanacak. Önümüzdeki yaz kahvenin yanına birkaç odalı, küçük bir pansiyon inşa edilecek.
HER ŞEY BELGESELLE BAŞLADI
Muğla Orman Bölge Müdürlüğü tarafından Ormancı türküsünün belgeselinin çekilmesinin ardından, Muğla Valiliği bu köyde Belen Kahvesi’ni tekrar yapmak için harekete geçmiş. Turizmi kıyı kesimlerinden iç kesimlere çekme anlamında önemli bir proje olan ‘Belen Kahvesi’ projesi yörede büyük ilgi görüyor. Çaybükü köyünün bu sayede turizmle tanışacağı dile getiriliyor.
Çaybükü Muhtarı Necati Cezayir, önceleri bir ağıt olarak yakılan bu türkünün daha sonra düğünlerde söylenmeye başladığını söylüyor. Proje sayesinde yıkık haldeki değirmen de yeniden yapılacak, köprü temizlenecek.
NEREDE KALINIR
Çaybükü köyünde konaklama imkanı yok. Ancak 23 kilometre mesafedeki Muğla merkezde kalabilirsiniz. Grand Brothers Tel: 252 214 27 00, Petek Hotel Tel: 252 214 42 23, Tnarin Hotel Tel: 252 214 13 73. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü: 252 214 12 61 (PBX)