Orak-çekiçli bayrakların kapitalist dünya markalarıyla gül gibi geçinip gittiÄŸi yeni turizm ülkesi

MeÄŸer ne kadar kısıtlıymış Vietnam’la ilgili bildiklerim. New York ve Londra versiyonlarını gördüğüm vasat Miss Saygon müzikali... Hollywood’un kotardığı Apocalypse Now (Kıyamet), Platoon (Müfreze) ve Good Morning (Günaydın) Vietnam gibi birkaç film... Sonuçta akılda tek kalan ÅŸey ise savaÅŸla özdeÅŸleÅŸtirilmiÅŸ bir ülke.Oysa doÄŸal güzellikleri nefes kesen Vietnam, zengin kültürü ve tarihi, geçmiÅŸin acısını yüreklerine gömmüş, güler yüzlü insanlarıyla büyüleyici bir ülke.Vietnam’ın başına gelenler tam bir Türk filmi gibi. Tek fark hikayenin yıllara deÄŸil, asırlara yayılması: Vietnam fakir bir ailenin, bahtsız kızı olarak prehistorik dönemde gelir dünyaya. Önce Çinli komÅŸunun kötü emellerine alet olur; hem de bin yıl boyunca. Ardından, Bizans’ın çocuÄŸu olduÄŸunu iddia eden Fransız adam girer sıraya. Referans iyidir, kız da güvenir ama o aristokrat maskenin ardındaki gerçek çok kısa bir süre sonra ortaya çıkar. Her fırsatta bizim tarihimizi deÅŸen, oysa kendisi, çok yakın bir tarih olan 1954’e kadar Vietnam’ı sömüren Fransa devre dışı kaldığında, ortalık mahallenin iki süper gücüne kalır.Bir yanda gözü paradan baÅŸka hiçbir ÅŸey görmeyen fabrikatörün oÄŸlu Amerika, diÄŸer tarafta ise herkese eÅŸit hak ve paylaşım peÅŸinde olduÄŸunu söyleyen devrimcinin oÄŸlu Rusya. Zavallı Vietnam çapraz aÅŸkın, pardon ateÅŸin kurbanı olur bu sefer de. Film bitti zannediyorsanız yanılıyorsunuz. Sıradaki yeni düşman, küreselleÅŸme. Dünyanın nadir sosyalist ülkelerinden biri olan Vietnam’da orak-çekiçli bayraklar, kapitalist dünyaya ait markaların neon ışıklı reklamlarıyla yan yana gül gibi geçinip gitmekte...Ä°KÄ° UCUNDA PÄ°RÄ°NÇ SEPETÄ° ASILI BAMBU KAMIÅžIÇinhindi’nin güneydoÄŸu kısmında adeta bir ‘S’ harfi ÅŸeklinde uzanan Vietnam, 330 bin kilometrekarelik bir alanda, 54 farklı etnik gruptan 82 milyon insanın yaÅŸadığı bir ülke. Vietnamlılar ülkelerini iki ucunda birer pirinç sepeti asılı bir bambu kamışına benzetiyorlar. Haksız da sayılmazlar. Sadece 50 kilometrelik geniÅŸliÄŸe sahip Orta Vietnam, kamış rolünü üstlenmiÅŸ. Kuzeydeki Kızıl Nehir ve güneydeki Mekong deltaları da sepet konumunda. 3450 kilometrelik bir sahile, el deÄŸmemiÅŸ plajlara, puslu, sık ormanlarla kaplı yüce daÄŸlara ve abajura benzeyen ÅŸapkalarıyla pirinç ve kahve tarlalarında arı gibi çalışan kadınlara sahip bu memleket, keÅŸfedilmeyi bekleyen bir hazine gibi.Türk turizminin duayenlerinden Erdem Akün’ün dediÄŸine göre, ‘Gezginler, Paris, Londra, Roma gibi çok bilinen ve gezilen yerleri artık tükettiler. Vietnam gibi ülkeler ise yeni gözdelerden. Laos ve Kamboçya’yı da kapsayacak bir gezi Vietnam’la birleÅŸtirildiÄŸinde ortaya son zamanların en popüler tur programı çıkıyor.’Ülkenin kırsal kesiminde az bir parayla, keyifli bir seyahat yapmanız, hayatın sillesini gerçekten yemiÅŸ insanların tecrübelerini paylaÅŸmanız mümkün. Biz Vietnam’ın kalan kısmının keÅŸfini size bırakıp, en bilinen ÅŸehrinde bir yolculuÄŸa çıkalım...SAYGON YA DA HO CHÄ° MÄ°NH ÅžEHRÄ°Eskiden içinden geçen nehirle aynı adı taşıyan Saygon’un adı, daha sonra Fransız iÅŸgalini bitiren efsanevi liderin ismiyle deÄŸiÅŸtirilmiÅŸ. Ho Chi Minh, aslında Vietnam Komünist Partisi’nin kurucusu ve 1946’dan öldüğü yıl olan 1969’a kadar Demokratik Vietnam Cumhuriyeti’nin BaÅŸkanı olan lidere takılan adlardan sadece biri, kelime anlamı da ‘ışığı getiren.’Vietnam’ın kalbi, ekonomik ve kültürel baÅŸkenti olan bu ÅŸehre Fransızlar’ın taktığı isim ise Perle D’Orient, yani DoÄŸu’nun Ä°ncisi. Ãœlkenin bu en büyük ÅŸehrinin resmi nüfusu altı, tahmin edileni ise sekiz milyon. Åžehir adeta mobiletlerin istilasına uÄŸramış. Arabalar pahalı olduÄŸundan, her üç kiÅŸiden birinin mobilet sahibi olduÄŸu Ho Chi Minh ÅŸehrinde karşıdan karşıya geçmek yürek iÅŸi. Aynı anda yüz binlerce mobiletli sürekli kornalarına bastıkları araçlarıyla, ÅŸehrin sokaklarını istila edip, inanılmaz bir hava ve gürültü kirliliÄŸi yaratıyorlar. O mobiletler neye yaramıyor ki. Bazen dört kiÅŸilik aile itiÅŸ tıkış pazar gezmesine çıkıyor, bazen de bir domuz seyahat ediyor mezbaha öncesinde...Åžehirde görülecekler arasında Fransız yadigarı Notre Dame (Meryem Ana) Katedrali ve hemen yanında da içinde Ho Chi Minh’in kocaman bir resminin olduÄŸu postane binası var. Postanede okuma yazma bilmeyenler için arzuhalciler bulunuyor ve ücreti karşılığında kağıda döküyorlar cümleleri. Opera, Komite Binası, Birlik Sarayı, hediyelik eÅŸyalar bulabileceÄŸiniz Çin Mahallesi, ÅŸehrin turistik noktalarından. Önündeki parkta insanların sabah ruh ve vücut saÄŸlığı için Tai chi sporunu yaptıkları Ben Thanh Pazarı ise geç saatlere kadar açık ve her türlü malın satıldığı bir yer. Ayrıca sokakta yapılan yemeÄŸi denemek isteyenler için de ideal bir mekan. Siz gene de makul bir restoran istiyorsanız, nehir manzaralı Caprice’i, Seasons Szechuan’ı ya da Sheraton Oteli’nin en üst katındaki Level 23‘ü deneyin. Fiyatları merak ediyorsanız: Pırasa çorbası altı, biftek 20, somon 16 dolar. Saygon nehrinde yemekli tekne turları da var. Ä°nsanların ayda ortalama 50 dolar civarında para kazandığı ülkedeki barlarda bira fiyatları beÅŸ dolar civarında. Åžehrin en iyi kulüpleri Gossip, 119, Apocalypse Now ve Catwalk. Gönlünüzün deÄŸil ama gecenin sultanını ücreti karşılığında bulmak istiyorsanız, Hai Ba Trung caddesinde turlayın. Kapılara taÅŸan kadınlar sizi içeri sokmak için tüm cazibelerini kullanacaklar. Otellerin çoÄŸunda casinolar mevcut. Sheraton, Renaissance Riverside, New World, Caravelle ve Legend ÅŸehrin iyi otellerinden. Bir dolar ÅŸu aralar 15.700 Dong civarında. Metro olmayan ÅŸehirde taksiler çok ucuz ama ÅŸoförler taksimetre açma konusunda çok isteksizler. AMERÄ°KALILARIN SIÄžMADIÄžI CU CHI TÃœNELLERÄ°Tay Ninh yakınındaki Cu Chi Tünelleri’ni mutlaka görmelisiniz. Ben Duoc’taki bu tünellerin uzunluÄŸu yaklaşık 200 kilometre ve Vietnam savaşı esnasında, gerillalar tarafından Amerikalılar’a karşı kullanılmış. Kapadokya’daki yeraltı ÅŸehirlerini hatırlatan tüneller ufak tefek Vietnamlılar’a göre yapılmış, obez Amerikalılar geçememiÅŸ. Bir Amerikan tankının da bulunduÄŸu bölgede gerillaların kullandığı inanılmaz bubi tuzaklarını da görüyorsunuz. EÄŸer meraklıysanız, gerçek silahlarla kurÅŸun başına bir dolar vererek atış da yapabiliyorsunuz! Vietnam savaşı esnasında 3 milyon 140 bin Amerikalı orduda görev almış. Bunların 58 bini hayatını kaybetmiÅŸ. Bugün Washington D.C.’de bulunan Vietnam’ın ‘V’si ÅŸeklindeki anıt bu savaÅŸta ölenlerin anısına yapılmış. Savaşın ABD’ye maliyeti 165 milyar dolar olmuÅŸ ama ekonomiye getirdiÄŸi tahmini maliyet bunun en az iki katı. Bu savaÅŸa göre iki misli daha fazla askerin öldüğü Kore Savaşı’nın maliyeti ise daha kısa sürdüğü için 18 milyar dolarda kalmış.Ölen ya da yaralanan toplam Vietnamlı sayısını merak ediyorsanız, tam dört milyon kiÅŸi. Bu iÅŸten en kárlı Rusya ve Çin çıkmış. SavaÅŸta Amerikalılara karşı Kuzey Vietnam’ı destekleyen bu ülkeler sadece silah yardımı yaptıkları için insan kayıpları sıfır. Bütün bunların sonunda ne mi oldu? SavaÅŸta 3689 uçak, 4857 helikopter, 15 milyon ton cephane vb.’ni heba eden Amerika Vietnam’dan çıkınca, Kuzey Vietnamlılar Nisan 1975’te Vietnam’ı tamamen ele geçirdiler. Ä°nsanların ait olduklarını hissettikleri dinin ibadet mekanında dini vecibelerini yerine getirmenin ÅŸart olduÄŸuna inanmayanlardanım. Tanrı hissettiÄŸiniz yerdedir felsefesinden yola çıkarak yaklaşık 600 bin kadar Çin kökenlinin yaÅŸadığı China Town’daki (Çin Mahallesi) bir tapınakta tütsü yakıyorum. Barışın egemen olduÄŸu bir dünyayla ilgili dileÄŸim, duaların ve dumanların arasından gökyüzüne ulaşıyor. Fransız döneminden kalma bir kafede, bir fincan lezzetli Vietnam kahvesinin tadını çıkarırken fonda Fransız besteci Delibes’in Lakme operasının Flower’s Duet (ÇiçeÄŸin Düeti) isimli en ünlü aryası çalıyor. Etraf Çin yılbaşısı dolayısıyla çiçek bahçesine dönmüş durumda. Renklere dalıp gitmiÅŸken düşünüyorum: Aslında Vietnam deÄŸiÅŸik kültürlerden taşıdığı izlerle sürprizleri çok bir ülke ve tüm güzelliklerini dış dünyaya açma çabası içerisinde. Horoz yılında olmasa bile en kısa zamanda ziyaret edin. TÃœM DÄ°NLER AYNI TAPINAKTASaygon’un yakınında, www.saigontourist.net sitesinden de bilgi alabileceÄŸiniz, ziyaret edilmesi gereken ilginç yerler var. Bunlardan biri 100 kilometre uzakta bulunan Tay Ninh’deki Caodaist Tapınak. Dünyada eÅŸi benzeri bulunmayan bu dinin özelliÄŸi, tüm dinleri karıştırıp yeni bir dinin yaratılmış olması. Tapınağın giriÅŸindeki kuleler Hıristiyan katedraline, ortasındaki yapı cami kubbesine, en arkadaki kule de Budist Pagoda’sına benziyor. Her gün saat 12’de ilginç bir ayinleri var. Tapınaktaki en dikkat çeken ÅŸeylerden biri de Victor Hugo’nun resmi. Ne alaka demeyin, Fransızlar ibadetlerine karışmasınlar diye, bir Fransız büyüğünü onore etmiÅŸler! Vietnam’daki en yaygın din ise Çin etkisinden dolayı Budizm. Müslümanlar gibi ay takvimini kullanan Çinliler bu sene ‘Yeni Yılı’ 9 Åžubat itibarıyla kutlamaya baÅŸladılar. Ejderha, yılan, maymun gibi hayvanlardan oluÅŸan Çin astrolojisine göre de horoz yılına girildi.Â