Müze ve ören yerlerinin hali içler acısı

Türkiye'nin dört bir yanındaki müze ve ören yerleri "s.o.s" veriyor. Turist Rehberleri BirliÄŸi'nin (TUREB) Müzeler Haftası’nda bazı müze ve ören yerleriyle ilgili olarak hazırladığı rapora göre Türkiye’nin en çok ziyaret edilen müzeleri arasında olan Topkapı ve Ayasofya, en çok bilinen ören yerleri arasında olan Pamukkale, Bergama, Göreme çaÄŸdaÅŸ bir müze ve ören yerinden beklenenleri karşılamaktan oldukça uzak bulunuyor. Turist Rehberleri BirliÄŸi (TUREB) üyelerine yönelik bir anketle müze ve ören yerlerini, yapıtların sunumu, güvenlik, çevre temizliÄŸi, iÅŸaretleme sistemleri, tuvalet ve danışma hizmetleri açısından deÄŸerlendirdi. Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Efes ve Afrodisyas ören yerleri, Bodrum Sualtı Müzesi, Antalya Müzesi baÅŸarılı örnekler arasında yer aldılar. Müze ve ören yerlerine ziyaretçiler açısından da bakabilmenin avantajına sahip bulunan turist rehberleri, sürdürülebilir turizm açısından tarihi deÄŸerlerimizi daha iyi koruyabilmenin, çaÄŸdaÅŸ sunum teknikleriyle yenileyebilmenin önemini vurguluyorlar. ÇaÄŸdaÅŸ canlandırma tekniklerinin kullanılması, baÅŸarılı ses ve ışık gösterileri, ok ve tabelalarla saÄŸlanmış bilgilendirme hizmeti, alanda uzun süre kalmayı saÄŸlayacak biçimde temel ihtiyaçların karşılanabilmesi, sergi vb. etkinliklerin sıkça düzenlenmesi, müze görevlilerinin eÄŸitimi turist rehberlerinin önerileri arasında. 18 Mayıs’ta baÅŸlayacak olan Müzeler Haftası’nın gündeminde bu sorunlar yer alıyor. Ä°ÅŸte müze ve ören yerlerinin durumu:Topkapı Sarayı Müzesi: Günde binlerce ziyaretçiye evsahipliÄŸi yapan Ä°stanbul’un en gözde müzesi sayılabilecek Topkapı Sarayı’nda ziyaretçi giriÅŸinden ücret alımına, onarımlardan temizliÄŸe dek tam bir keÅŸmekeÅŸ yaÅŸanıyor. Topkapı Sarayı’nın yaÅŸanan sorunlardan dolayı turistlerde hayal kırıklığı yarattığını belirten rehberler müze çalışanlarının yeterince eÄŸitimli olmadığını, onarımların bir türlü tamamlanamadığını, kışın yeterince ısıtılmadığını, kapalı mekanların havalandırılmadığını, tuvaletlerin ve iÅŸaretleme sisteminin yetersiz olduÄŸunu aktarıyorlar. Topkapı Sarayı’nın bir baÅŸka sorunu da trafik ve tarihi daracık mekanlardan güçlükle içeriye alınan büyük otobüsler. Ayasofya Müzesi: Dünya mimarlık tarihinin günümüze kadar ayakta kalabilmiÅŸ en önemli anıtları arasında sayılan Ayasofya’da büyük sorun neredeyse 10 yıla yayılan onarımlar. Tarihi geçmiÅŸinin yanı sıra mimarisi, mozaikleri ile de günde binlerce turistin gezdiÄŸi Ayasofya 1935 yılından bu yana müze olarak iÅŸlevini sürdürüyor. Turist rehberleri iskelenin neredeyse 10 yıldır hiç kalkmadığını sadece yerinin arada bir deÄŸiÅŸtiÄŸini, müze görevlilerinin olumlu yaklaşımlarına karşın sayılarının az olduÄŸunu, danışma servisinin iyi iÅŸlemediÄŸini, giÅŸe önünde oluÅŸan kuyruklara, yığılmaya çözüm bulunamadığını, iyi bir aydınlatmanın havayı çok daha etkileyici hale getireceÄŸini belirtiyorlar. Bitmeyen onarımlar yapının temizliÄŸi önünde de engel. Tuvalet sorunu, burada ücretli olmasına raÄŸmen çoÄŸu müzedeki gibi aşılabilmiÅŸ deÄŸil. Hierapolis-Pamukkale: Tarih boyunca sıcak su kaynakları nedeniyle Anadolu’nun belli baÅŸlı yerleÅŸim yerleri arasında bulunan Pamukkale koruyamadığımız doÄŸal güzelliklerin başında geliyor. Bilim insanlarına göre 14 bin yıl önce baÅŸlayan kireç tortusuna dayalı doÄŸal oluÅŸumlar, günümüzde hızla bozulup sararıyor, çözüme yönelik projeler ise bir türlü uygulamaya geçirilemiyor. Travertenlerin hemen yanında bulunan antik kent, Hierapolis yetersiz iÅŸaretleme sistemleri, kötü planlanmış yol ve otoparklarıyla dikkat çekiyor. Rehberler özellikle turist gruplarına ait arabaların antik kente giriÅŸ çıkışında karmaÅŸa yaÅŸandığını, özellikle tiyatro sahnesinin zaman zaman çöp içinde olabildiÄŸini belirtiyorlar.  Göreme Açık Hava Müzesi :OlaÄŸanüstü güzellikteki doÄŸal örtüye kurulmuÅŸ tarihi yapılar, gereken özenden yoksun. Güvenlik elemanları yetersiz olduÄŸu için kiliseler yeterince korunamıyor, freskleri etkilememesi için fotoÄŸraf çekilmemesi, kalabalık gruplar halinde girilmemesi gibi önlemlere çoÄŸu kez uyulmuyor. Gezi düzeninin iyileÅŸtirilmesine, sunumda canlandırma gibi çaÄŸdaÅŸ tekniklerin kullanımına ihtiyaç duyuluyor. Çevre temizliÄŸine gereken duyarlılığın gösterildiÄŸi ise söylenemez. Perge Ören Yeri: Antalya’nın 18 km doÄŸusunda yer alan ve kuruluÅŸu İÖ 7. yüzyıla tarihlenen bu antik kent, kaderine terk edilmiÅŸ durumda. İçerde satıcılar kol geziyor, hayvanlar otlatılıyor. Güvenlik, çevre temizliÄŸi, danışma hizmetinin ihmal edilmiÅŸ olması ziyaretçilerin tepkisine yol açmakta. Önemli anıtların bulunduÄŸu Perge, öncelikle destek verilmesi gereken ören yerlerinin başında geliyor. Turist rehberleri iÅŸaretlenmenin yenilenmesi gerekliliÄŸine, iyi bir kafe ihtiyacına, satıcı, güvenlik sorunlarına çözüm bulunması gerektiÄŸine dikkat çekiyorlar. Bergama Akropol: Ä°zmir’e 100 kilometre uzaklıktaki Bergama Akropol’ünün günümüzdeki durumu uygarlık tarihinin bu en eski yerleÅŸimlerinden birine yakışmayacak nitelikte. Bakımsızlık, park yeri keÅŸmekeÅŸi, patikaların düzensizliÄŸi, zaman zaman mera olarak kullanılması yakınılan konuların başında geliyor. Türkiye’nin en iyi durumdaki müzeleriAnkara Anadolu Medeniyetleri Müzesi:Ankara Kalesi’nin GüneydoÄŸu kıyısında bulunan ve iki Osmanlı yapısının birleÅŸtirilmesiyle oluÅŸan müze, turist rehberlerinin gözdesi. Paleolitik çaÄŸdan baÅŸlayan Anadolu arkeolojisi koleksiyonunun yanı sıra, yapıtların çağımıza yakışır biçimde sergilenmesi, personelinin tutumu, çevre temizliÄŸi, iÅŸaretleme sistemi, tatil günlerinde bile sürdürülen hizmet anlayışı ile turist rehberleri ülkemizin en iyi müzelerinin ilk sırasına Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ni yerleÅŸtirdiler. Öneriler ise çaÄŸdaÅŸ sunum tekniklerinden biri olan canlandırmanın eksik olması ve mekanın o zengin koleksiyona göre biraz dar oluÅŸu. Efes: Konumunun turizme son derece elveriÅŸli oluÅŸu, kazı çalışmalarının görece hızlı ilerleyiÅŸi, sergi vb. etkinlikleri nedeniyle turist rehberleri eksikliklerine karşın Efes’in övgüyü hak ettiÄŸi kanısında. Efes’in en büyük zayıflığı iÅŸaretleme sistemi. Daha çaÄŸdaÅŸ sistemlere ihtiyacı bulunuyor. Görevlilerin yaklaşımı, çevre temizliÄŸi, tuvaletler, danışma servisi gibi konularda Efes geçer not aldı. Rehberler Efes’te ses ve ışık gösterileri yapılabileceÄŸini, gezi güzergahının iyileÅŸtirilebileceÄŸini, Liman Caddesi’nin ziyarete açılabileceÄŸini, Türk vatandaÅŸları için ziyaret ücretinin daha az olabileceÄŸini belirtiyorlar. Aphrodisias:Aydın Karacasu’da bulunan Aphrodisias antik kenti ve içinde yer alan müze, temiz ve düzenli oluÅŸu, ören yeri ve müzenin bütünlüğü göz önünde bulundurularak en iyi durumdaki tarihi mekanlardan biri olarak  deÄŸerlendirildi. 1979’da ziyarete açılan müzede İÖ 4 bin yıl öncesine uzanan eserler sekiz ayrı salonda yer alıyor. Ayrıca salonların dışında bahçede de pek çok eser bulunuyor.  Bodrum Sualtı Müzesi :Kendi türünde dünyanın en önemli ve büyük müzelerinden biri olan Bodrum Sualtı Müzesi, Bodrum kalesinin içinde yer alışı, içerik zenginliÄŸi ve koleksiyonun sergilenmesinde teknolojinin kullanımı ile bir müzeden beklenen pek çok ÅŸeyi yerine getiriyor. 1960’larda baÅŸlayan kazılar elde edilen pek çok yapıt doÄŸayla iç içe bir ortamda sergileniyor. Sadberk Hanım Müzesi :Büyükdere’de 19. yüzyıldan kalma iki ahÅŸap villada kurulu müze çok temiz ve bakımlı. Türk süsleme sanatı örnekleri ve yeni eklenen arkeolojik koleksiyon bu özel müzede mükemmel bir aydınlatma ile sunuluyor. Turist rehberleri Sadberk Hanım Müzesini yapıtların sunuluÅŸu, iÅŸaretleme sistemi açısından mükemmel, görevlilerin yaklaşımı, güvenlik, çevre temizliÄŸi, tuvaletler, danışma servisi açısından da iyi buluyorlar. Antalya Müzesi: ÇaÄŸdaÅŸ müzecilik anlayışına uygun olarak multivizyon vb. araçlarla donanımlı olan Antalya Müzesi yeni açılan salonları ile geniÅŸ ve ferah bir mekan. Dahası, müzede çocuk bölümü de bulunuyor. Anadolu'daki Roma mozaikleri ve mitolojisi için temel kaynaklardan biri olan Müze, 1922 yılında Süleyman Fikri Erten tarafından kurulmuÅŸ. Önceleri Kaleiçi'nde Alaaddin Camii daha sonra Yivli Minare'de faaliyet göstermiÅŸ, daha sonra bugünkü binasına taşınmış. Müze 12 sergi salonu ile bahçe ve açık galerilerden oluÅŸuyor. Salonlarda  Antalya topraklarının ilk insanla baÅŸlayan ve günümüze kadar kesintisiz süren binlerce yıllık öyküsü kronolojik ve yer yer didaktik sergilerle izlenebiliyor. Rahmi Koç Müzesi:GeçmiÅŸ Rahmi Koç Müzesi’nde yepyeni biçimde sunuluyor. Günümüzün etkileÅŸimli (interaktif) müzecilik anlayışını yaÅŸama geçiren Müze, özellikle çocukların sevgilisi. Haliç kıyısında daha önceleri Lengerhane adıyla anılan Osmanlı dönemi demir ve çelik işçiliÄŸinin mekanında bugün endüstrideki geliÅŸmeler sergileniyor. Â