Kıyılar bizim tatil bölgemizse onların da yaşam alanı

Bu yıl da 9 günü bulan tatil nedeniyle yine oteller doldu; kumsallar, kıyılar taştı. Ancak unutmayalım: O sahilin, kıyının tek sahibi biz değiliz. Tatilin tadını çıkarırken başka canlıların tadını kaçırmamak için dikkat etmemiz gerekenler var.

Geçen yıllarda bir Akdenizfoku kumsala güneşlenmeye çıktığında bazı tatilciler tarafından denize giremedikleri gerekçesiyle belediyeye şikâyet edilmişti. Oysa söz konusu olan milyonlarca yıldır o kıyılarda yaşayan bir canlı. Sadece o da değil! Birçok canlının hayatı kıyılara bağlı. Adadoğanı, tepeli karabatak, mavi yengeç, hayalet yengeç, yeşil denizkaplumbağası, Caretta caretta... Üstelik birçok canlı tam da bugünlerde yavru büyütmekle meşgul. Onların rahatsız edilmeleri yuvaların terkedilmesine, yavruların zarar görmesine neden olabilir. Biz farkında olmasak da onlar bizim farkımızda.

* Askeri bölgeler hariç her kumsala, kıyıya ulaşma hakkımız anayasa ve kanunlarla garanti altına alınmış durumda. Yani bir otelin kumsalına havlumuzu ücretsiz olarak serme hakkına sahibiz. Ancak etik olarak her yer bizimmiş gibi yaşamaya hakkımız yok. Örneğin Akdenizfoku… Denizlerde yaşamasına karşın, güneşlenmek ve yavrusuna bakabilmek için karaya muhtaç. Göç ederler ama mutlaka belli koylar, kumsallar, mağara veya mağaracıklar yuva alanları, sığınaklarıdır. Yani foku gördüğünüz alanın bir sahibi varsa o da foktur. Yapılabilecek en yararlı hareket oradan uzaklaşmak, foku ve yaşam alanını rahat bırakmak.

* Hani kumlarda genellikle “İçinde ne var” diye tahrip edilen delikler vardır ya! İşte onlar hayalet yengeç yuvaları. Ülkemiz Akdeniz kıyılarındaki hayalet yengeçlerin nesli tehdit altında ve Bern Sözleşmesi ile koruma altındalar. Yuvaları tahrip etmeyin. Ayrıca kumsala ‘dikilen’ izmaritler de bu canlılar için sorunlara neden oluyor.

* Ormanda yürüyüş yapıyor, kimi zaman ATV safariye çıkıyor, sahilde ateş yakıyoruz. Gece geç saatlere kadar ışıkların yanıp söndüğü plaj Caretta caretta kaplumbağalarının yuva alanı olabilir ve tam da yavruların yumurtadan çıkıp denizle kavuşma zamanı... Yarattığımız ışık ve ses kirliliği onların yollarını şaşırmasına neden olabilir. Aynı şekilde kumsalın hemen arkasındaki ağaçlık alanda bir adaoğanı da yavrularını büyütürken rahatsız olursa yuvayı terk edebilir.

* Sahile plastik götürmeyin. Denizlerimiz plastik dolu, deniz canlılarının hayatını tehdit eden plastiklerin daha fazlasına gerek yok. Tek kullanımlık tüm ürünlerin alternatifleri var.