Her sokağı farklı bir dünya

27 yıldır Kapalıçarşı’ya turist götürüyorum. Her biri farklı bir dünya olan çarşılarında Oprah Winfrey, Calvin Klein, Madeline Albright, Robert Redford gibi ünlüleri gezdirdim. Her gidişimde yeni öyküler, simalar, aralara sıkışmış şaşırtıcı dükkanlar keşfettim. Sizi bu hafta 553 yaşındaki bu görkemli çarşının sokaklarında tura davet ediyorum.

Kapalıçarşı, 15’inci yüzyılda yapılmış ve o günden bugüne şehrin en canlı, en renkli yerlerinden biri olmuş. Sadece her zevke ve her keseye uygun hediyeliği bulabileceğiniz sıradan bir çarşı değil burası, sizi yaşadığınız çağdan ve dünyanın gerçeklerinden uzaklaştırıp bambaşka bir atmosfere sokabilen ender büyülü mekanlardan. Her ne kadar ana yollarında turizm egemen olsa da arka sokaklara geçtiğinizde, zanaatkarları çalışırken görebileceğiniz, eski hanların yarattığı benzersiz bir ortam saracak sizi.
1869’da ABD’de yayımlanan “Innocents Abroad” adlı seyahat kitabında öykücü Mark Twain çarşıyı “Burası, yaşam, karmaşa, ticaret, çöp, dilenci, bağıran satıcılar, hamallar, dervişler, zengin Türk kadınlar, Rumlar ve değişik görünüşlü Müslümanlarla dolu…” diye tanımlamış. Günümüzün çarşısı ise bunun çok ötesinde.
İstanbul’un ikinci tepesi üstüne kurulan Kapalıçarşı, 65 sokağı ve 4 bin civarında dükkanıyla dünyadaki en eski, en büyük çarşılardan. Pazar hariç her gün açık, her gün kalabalık. Aslında her biri farklı ürünler üzerinde ihtisaslaşmış, farklı çarşı dizilerinin yan yana sıralanmasıyla oluşmuş. Çoğu genellikle iki katlı, çok odalı ve merkezi bir avluya açılan hanlar ve bedestenler zamanda birbirine bağlanıp aynı çatının altına girmiş, bugünkü geniş kompleks yaratılmış. Geçmişte, küçük dükkan görevi gören ve yolların iki tarafına sıralanan ahşap “dolaplar” ise 19’uncu yüzyıl sanatçılarının tuvallerine yansıttıkları yerler olmuş.
Çemberlitaş’tan Nuruosmaniye Camii avlusuna yürüyün, oradan üstünde Osmanlı arması olan muhteşem Nuruosmaniye Kapısı’na varacaksınız. Kapının karşı çaprazında bir halıcıya ev sahipliği yapan küçük sebile göz atmayı unutmayın. Size bir sır: Kapıdan girdiğinizde soldaki ilk dükkan 1 numara, sağdaki ilk dükkan ise 2, dolayısıyla solda rakkamlar tek, sağda çift artıyor. 64 no’lu dükkana geldiğinizde sağa saparsanız kendinizi çarşının en eski bölümünde, iç bedestende bulursunuz.

Nuruosmaniye Kapısı’ndan Beyazıt Kapısı’na doğru giden ve dışarıdaki Yeniçeriler Caddesi’ne hemen hemen paralel olan tonozlu, geniş ana cadde, yani Kalpakçılar Caddesi çok sayıda kuyumcuya ev sahipliği yapıyor. Sadece turistlere değil güzel görünmek ya da düğün ve sünnetlerde takı takmak isteyen İstanbullulara da hitap ediyor. Sayısız deri, halı, tekstil, çanak, çömlek, antika ve hediyelik eşya dükkanının konuşlandığı arkadaki labirent misali yollarda kaybolmaktan sakın korkmayın, bu eğlencenin bir parçası!
Daha önceki dönemlerde yaşamış gezginlerin anlattıklarından da yola çıkarak Kapalıçarşı’da her daim ziyaretçilerin ilgisini çekebilecek tarzda eşyaların satıldığını söyleyebiliriz. Zamanla müşterilerin ilgi alanı değişse de gördüğünüz sokak isimleri eskiden buralarda nelerin satıldığına dair ipuçları veriyor. Bugün kuyumcuların sıralandığı Kalpakçılar Caddesi bir zamanlar kalpakların (kürklü şapka) satıldığı yermiş. Terziler Caddesi terzilerin ikamet ettiği, Fesçiler Sokak fes satıcılarının, Kürkçüler Çarşısı da kürk tüccarlarının bulunduğu yerlermiş.

ÜÇ BEDESTEN

1461’de, Fatih Sultan Mehmed zamanında yapılan ilk bölüm İç Bedesten (Cevahir Bedesteni) çarşı kompleksinin tam ortasında. Gözalıcı antikacılar ve kuyumcularla dolu. Kapalıçarşı’nın en özgün kısımlarından biri. Metal sürgülü ağır, ahşap kapıları eskiden olduğu gibi bugün de akşam olduğunda sıkı sıkıya kapatılıyor. Kurumuş difenbahya yapraklarına yazı yazan Nick Merdenyan’ın dükkanına uğrayın, Erdün Antik’ten bakır işleri ve eski fenerler alın, Ataş Antik’in müzelerdeki mücevherlerden esinlenerek yaptığı tasarımları inceleyin. Güleç Taşçılık uygun fiyata mücevherler satarken Lale Sterling çok zengin bir gümüş eser koleksiyonunu beğenilere sunuyor.
Nuruosmaniye Kapısı yakınındaki Sandal Bedesteni geçmişte lüks kumaş ve değerli taş cennetiymiş. Şimdi paşmina, deri ve taklit kıyafet, çanta cenneti. İç Bedesten’e göre daha az kalabalık olduğundan antik yapısının ve 20 kubbesinin mimari özelliklerinin tadını doya doya çıkarın. 21 numaralı kapıdan çıkarken sağda kalan küçük dükkan bir metrekare ama içinde baklavadan kahkeye Gaziantep’ten getirilen her türlü lezzet var.
Kaybolmaktan korkanlar için Çarşı’da kerteriz alacakları bazı noktalar var. Bunlardan biri 1850’lerden kalma Çukur Muhallebicisi. Bu iki katlı şirin bina bugün kuyumcuya ev sahipliği yapıyor. James Bond’un Skyfall filmi çekilirken dükkan biraz hasar görmüştü ve çatıdaki kiremitlerin kırıldığı söylenmişti. Çatıda kırılan kiremitler filmin yapımcısı tarafından daha iyileriyle değiştirildi ama çarşı yılların yorgunluğunu üzerinde taşıyor ve iyi bir restorasyona ihtiyacı var.

Büyük Valide Han’ı Kösem Sultan öldürüldüğü yıl yaptırmıştı

Kapalı Çarşı ile Mısır Çarşısı’nın dolambaçlı arka sokaklarında hâlâ eski hanları keşfetmeniz mümkün. Geçmişte tüccarların hayvanlarıyla kalabileceği ve aynı zamanda da mallarını satabileceği hanların çoğunluğu iki katlı ve avlulu yapılmış, bazılarının alt katı sadece ahır olarak kullanılmış. İçlerinde restore edilenleri olsa da çoğu ihmal edilmiş ve bakımsız durumda.

SAĞIR DEĞİL SAİR

Kapalı Çarşı’nın Mahmutpaşa Kapısı’ndan çıkın ve aşağı doğru yürüyün. Tarakçılar Caddesi’ne gelince sola sapın. Yolun sonunda “Kösem Sultan Hanı” olarak da bilinen Büyük Valide Han çıkacak karşınıza. Binayı, 4’üncü Murad’ın annesi Kösem Sultan, 1651’de inşa ettirmiş. Aynı yıl öldürülmüş. Hanın ortasında bir Şii Camii yapılmış. Üç avlusunun da harap hale geldiği hanın üst katına çıktığınızda göreceğiniz manzara gerçekten olağanüstü: Boğaziçi, Haliç ve tarihi bölgenin büyük kısmını içine alan panoramik bir İstanbul. Buradan ayrıca yandaki Bizans Eirene Kulesi’ni de görme imkanınız olacak. Kule 1926 Depremi’nde büyük ölçüde zarar görmüş ve üst bölümleri yıkılmış. Hanın üçüncü avlusuna Acemlerin yerleşmesinden ötürü Sair (Yabancı) Han adı verilmiş. İsmi bugüne bozularak gelmiş ve Sağır Han olmuş. İçerideki Bizans kilisesi ise tamamiyle ihmal edilmiş durumda.

BİZANS TEKNİĞİ KULLANILDI

Biraz ileriden tekrar Mahmutpaşa Yokuşu’na dönerseniz 18’inci yüzyılda yapılmış, üstünde kuş evleri ve cami bulunan Büyük Yeni Han ile karşılaşacaksınız. Aşağı doğru yürümeye devam edin ve Çarkçılar Sokak’tan sağa sapın. Yolun sağındaki Büyük Eski Han, 1764’de Bizans’tan kalan bir teknikle tuğla ve taş kullanılarak yapılmış. Yolun karşısındaki Kürkçü Han’ın yapımının 15’inci yüzyıla dayandığı ve Fatih Sultan Mehmed’in sadrazamı Mahmud Paşa için yapıldığı düşünülüyor.

Kapalıçarşı’dan 38 özel adres

Armani’den Dolce Gabbana’ya ünlü modacılara yazma satan kumaşçılar, Türkiye’nin en nadide elişi ürünlerini koleksiyonunda bulunduran halıcılar, İkinci Mahmud’un köstekli saatini bulabileceğiniz antikacılar, Hollywood yıldızlarına takı tasarlayan kuyumcular, lezzetleri hafızalara kazınan esnaf lokantaları... Hepsi aynı çatının altında...

Abdulla
Burada satılan çoğu obje hamam kültürüyle ilgili. Peştemallar, doğal sabunlar gibi. Dükkanda ayrıca Erzurum’da kadınlar tarafından giyilen mavi benekli, kahverengi yün ehramlar var. Bunlar günümüzde perde ve yatak örtüsü olarak kullanılıyor. Burada Türkiye’nin farklı köşelerinden getirilen kumaşları da bulabilirsiniz. (Halıcılar Caddesi No:62 / Tel: 0212 527 36 84 / www.abdulla.com)

Agora
Türkiye’deki en büyük halı koleksiyonlarından birine sahip. Her renk her desen halı ve kilim var. (Türbedar Sokak, No: 9 / Tel: 0212 528 74 41)

Adıyaman Pazarı
Alaaddin’in mağarasını anımsatan bir kumaş dükkanı. Kutnu denilen, bir zamanlar Gaziantep’te giyilen kıyafetlerin yapımında kullanılan el dokuması kırmızı ve sarı kumaş da satılıyor. (Yağlıkçılar Caddesi No. 74-6 / Tel: 0212 526 97 59)

Arman Suciyan
2013 Elle Awards’da mücevher tasarımı ödülü alan Arman Suciyan uzun yıllar Stephen Webster ile
çalışmış. Tasarımları hayali bir gezegendeki bir tanrıça üzerine kurgulanmış ve çok çarpıcı. (Molla Fenari Sokak Can Han No:7/3 / Tel: 0212 514 03 66 / www.armansuciyan.com)

Army of Love
Çarşının belki de en aykırı, en beklenmedik dükkanı. Savaş kıyafetleri satıyor aynı zamanda tasarım da yapıyorlar. (Tacirler Sokak No:25 / Tel: 0212 514 95 84 / www.armyofloveshop.com)

Cambaz
Sıra dışı, el yapımı hediyelik eşya, cam işleri, oya, Noel Baba ve melek tarzı objeler yanında çocukların ilgisini çekebilecek şeyler de bulabilirsiniz. (Halıcılar Caddesi No:82 / Tel: 0212 51409 39)

Cashmere House
Hindistan’dan ve Nepal’den gelen envai çeşit şal, fular, paşmina hanımların çok ilgisini çekiyor. Fiyatlar uygun ve mallar çok sıra dışı. (Keseciler Caddesi, No: 49-51 / Tel: 0212 527 69 60)

EthniCon
Burası, hasar görmüş ya da eski kilim parçalarından oluşmuş ilginç patchwork’leri bulabileceğiniz dükkanlardan biri. Kardeş dükkan Dhoku’da da yeni bir görünüm verilen eski halıları görebilirsiniz. Fiyatlar sabit, güvenebileceğiniz dükkanlardan. Sattıkları ürünler Architectural Digest gibi dünyanın en önemli dekorasyon ve tasarım dergilerine haber oluyor. (Tekkeciler Sokak No:58-60 / Tel: 0212 527 68 41)

Güner Liman
Güner Bey madeni eserler konusunda Türkiye’nin en önemli uzmanlarından ve tam bir İstanbul beyefendisi. Rahmi Koç’un da danışmanlığını yapıyor. Gidin size tombak nasıl yapılırmış keyifli bir sohbet eşliğinde anlatsın. (Lütfullah Sokak, No:24/A / Tel: 0212 512 25 07)

Gramofon Baba
Muhakkak yaşatılması gereken bir dükkan. Kapalıçarşı turlarımda en beğenilen yer. Mehmet Bey son kalan gramofon tamircisi. Sohbete gidin, havasındaysa size Zeki Müren ya da Müzeyyen Senar’ın taş plaklarından birini çalar. İnanılmaz bir yaşam felsefesi olan Mehmet Bey kulaklarınızın pasını silebilir. (Lütfullah Sokak No:16 / Tel: 0212 526 15 84)

Hayrullah Sağtan
Troya, Boleyn Kızı gibi filmlere ve Muhteşem Yüzyıl gibi dizilere mücevher yapıyor. Yerini bulmak zor ama içerisi meraklısı için adeta bir vaha. (Astarcı Han, No:25/3 / Tel: 0212 522 54 16)

İznik-Art
Ünlü seramik sanatçısı İsmail Yiğit’in karşılıklı iki dükkanında bulunan eserler göz kamaştırıyor. Martha Stewart ve Anne Hathaway gibi isimlerin dükkanın müdavimi olduğunu hatırlatayım. (Halıcılar Caddesi No:18 / Tel: 0212 512 34 73)

İznik Classics
Hem geleneksel hem de çağdaş tarzda yapılmış İznik çinilerinin en güzel örneklerini bulabilirsiniz. (Cevahir Bedesteni, Şerifağa Sokak No:188 / Tel: 0212 520 25 68)

Kafkas
Nişantaşı ve Zorlu Center gibi şehrin farklı noktalarında da şubeleri olan İstanbul’un en iyi kuyumcularından biri. Yan yana iki dükkanları var. Nuruosmaniye Kapısı’ndan girin, hemen sağda.
(Kalpakçılar Caddesi No:4 / Tel: 0212 527 48 78)

Koç Deri
En iyi deri ceketler ve paltolar burada. Otoparkın yanındaki şubeleri ise çok daha büyük ve muhteşem bir koleksiyona sahip. (Kürkçü Han No: 22 / Tel: 0212 527 55 53)

Mavi Köşe
Çarşıdaki en güzel antika mücevherleri satan mağaza. İkinci Mahmud’un köstekli saatinden, Neslişah Sultan’ın broşuna kadar en sıra dışı objeler burada. Bana “4 bin dükkan arasından en özelini seç” deseler burayı seçerim. Dünyanın sayılı zenginlerinden Leon Black ile Mica Ertegün ve Diane von Fürstenberg’in de tercihi. (İnciciler Sokak No:10-12 / Tel: 0212 519 06 86)

Mourath Pasha
En güzel organik havlu ve peştemaller burada. 1970’lerin pikeleri nostalji düşkünlerine ilginç gelebilir. (Ressam Basmacılar Sokak, No: 34-36 / Tel: 0212 526 74 77 / www.mourathpasha.com)

Muhlis Günbattı
Osmanlı kumaşları, eski cam kandil lambalar, halılar, kına gecesi kıyafetleri ve ahşap çeyiz sandıkların satıldığı dükkana girdiğinizde kendinizi kayıp hazine bulan define avcısı gibi hissedeceksiniz. (Perdahçılar Sokak No:48 / Tel: 0212 511 65 62 / www.muhlisgunbatti.net)

Nur Halı
Çarşıdaki en uygun fiyatlı halıcılardan biri. Zengin halı ve kilim koleksiyonunda Türkiye’nin her köşesinden ürün var. (Vezirhan Caddesi, Kaya İşhanı, No:86 / Tel: 0212 527 46 83)

Nurem Tekstil
Özbekistan’dan gelen her türlü suzani ve ikat kumaşı bulabileceğiniz bir toptancı. Fiyatlar çok ucuz. Orta Asya işi seramikleri de harika. (Çukur Han, No: 63/4 / Tel: 0212 519 59 26)

Ottoamano
Muhteşem paşminalar, kaftanlar, suzaniler, nakışlı çizmeler ve ayakkabılar satılıyor. Güleryüzlü servis de cabası. (Sandal Bedesteni Sok. No:36 / Tel: 0212 527 16 24/ ottoamano.com)

Punto
Kapalı Çarşı’nın dışında, Tarihi Vezir Han’ın içinde. Şehrin en iyi halı mağazalarından biri. Koleksiyonu çok zengin. (Gazi Sinan Paşa Sokak, Vezirhan No:17 / Tel: 0212 511 08 53)

Serhat Geridönmez
Serhat Geridönmez’in ilginç mücevher tasarımlarına göz atın. Helenistik, Roma ve Bizans mücevherlerinin muhteşem reprodüksiyonları var. Çok sıra dışı bir kuyumcu dükkanı. (Old Bedesten, Şerifağa Sokak No:69 / Tel: 0212 519 80 17)

Sevan Bıçakçı
Yıllarca dünyanın en iyi mücevher tasarımcısı seçilen ve “Yüzüklerin Efendisi” olarak adlandırılan Bıçakçı’nın Kapalıçarşı’nın dışındaki dükkanında adeta sanat eseri gibi mücevherler var. Hollywood yıldızları ve dünya zenginlerinin uğrak kapısı olan mekanda fiyatlar yüksek ama tasarımları seyretmek bile bir keyif. (Gazi Sinan Paşa Sokak No:16, Nuruosmaniye / Tel: 0212 520 45 16 / www.sevanbicakci.com)

Ümit Berksoy
Ümit Bey özellikle hayvan şeklinde çok sıra dışı mücevherler yapıyor. Eserleri yabancı ülkelerde satılıyor ve ünlü moda dergilerini süslüyor. (İnciciler Sokak, No:2-4-6 / Tel: 0212 522 33 91)

Sinbad
Türkiye’nin ve İslam dünyasının değişik yerlerinden gelen halıları güvenerek satın alabilirsiniz. (Terziler Caddesi No:2-6 / Tel: 0212 527 16 24)

Şişko Osman
Kaldırım taşlarıyla döşenmiş Zincirli Han’daki bu eski halıcı Kapalıçarşı’nın en popüler dükkanlarından biri. (Kapalıçarşı Zincirli Han No:15 / Tel: 0212 528 35 48)

Sivaslı Yazmacı
Murat Haşhaş ilginç bir kişilik, dükkanında her tür kumaş var. Armani’den Dolce Gabbana’ya John Galliano’dan Bahar Korçan’a tüm modacılar müşterisi. (Yağlıkçılar Caddesi, No:57 / Tel: 0212 526 77 48)

LEZZET NOKTALARI

Cağaloğlu ile Kapalıçarşı arasında yayalara açık olan ve yorgun ziyaretçilerin soluklanma fırsatı buldukları Nuruosmaniye Caddesi, bazı ünlü zincirlerin şubelerini görebileceğiniz kafeler caddesi. Çarşının içinde çok ilginç lezzet noktaları var. Zincirli Han’ın karşısındaki Gülebru Kantin’in dürüm döneri, Cebeci Han’ın içindeki Pedaliza’nın dolmaları ve et yemekleri, Ganiçelebi Sokak’taki Derman’ın ciğeri, Sorguçlu Han’a gizlenmiş Can Restaurant’ın ev yemekleri aklıma ilk gelenlerden. Bana göre sadece çarşının değil İstanbul’un en fenomen lokantası Sıraodalar’daki Fahri Usta’nın üç beş masalık mekanı. 80 yaşını aşmış usta biraz aksi, mekanı çok salaş. Bazen müşterileri tersliyor ama kapısının önünde hep kuyruk var. Saat 14.00’ten sonra yemek bulmak adeta imkansız. Telefonunu istediğinizde de “bizim reklama ihtiyacımız yok” diyor!

Aslan Restaurant
Döner, balık, ev yemekleri ve tatlıları harika. Servis hızlı. Şehrin en sevdiğim esnaf lokantalarından. (Vezirhan Caddesi, No:70 / Tel: 0212 513 76 10)

Altın Şiş Dürüm
Küçücük bir dükkan, ön tarafına üzerinde her türlü garnitür olan bir masa atmışlar. Adana kebabı enfes. (Tacirler Sokak, No:24 / Tel: 0212 514 46 34)

Gaziantep Burç Ocakbaşı
İstanbul’da yediğim en lezzetli lahmacunu yapan yer. Kebapları ile patlıcan dolmaları parmak yedirten cinsten. (Parçacılar Sokak, No:12 / Tel: 0212 527 15 16)

Kilisli Kebapçı Ali Usta
Kebapları, Kilis tavası ve ezmesi çok meşhur. Sezen Aksu, Orhan Gencebay ve Sakıp Sabancı gibi ünlü müşterileri olmuş. (Tacirler Sokak, No:2 / Tel: 0212 519 04 78)

Dönerci Şahin Usta
Pide arası döneri çok leziz. 1969’dan beri küçücük dükkanın önü tıklım tıklım dolu. (Kılıççılar Sokak, No:7 / Tel: 0212 526 52 97)

Fes Café
Sandviç çeşitleri, hafif yemekler, kahve ve milkshake çeşitlerinin sunulduğu bu şık kafe aynı zamanda Kapalıçarşı’da türünün ilk örneği. Şubesini Nuruosmaniye Caddesi’nin ara sokaklarından olan Ali Baba Türbe Sokak’ta bulabilirsiniz. (Halıcılar Caddesi / Tel: 0212 526 30 70 / www.fescafe.com)

Bahar Restaurant
Nuruosmaniye Kapısı’nın hemen yanındaki Yağcı Han’da bulunan Bahar, son derece lezzetli ev yemekleri sunuyor. (Yağcı Han No:13 / Tel: 0212 512 74 39)

Havuzlu Restaurant
Kapalıçarşı’nın içindeki birkaç restorandan biri olan Havuzlu Restoran, Şark Kahvesi’nin arkasındaki sokakta. (Gazi Çelebi Sokak No:3 / Tel: 0212 527 33 46)

Şark Kahvesi
Şark Kahvesi, Çarşı’nın tam da kalbi sayılabilecek bir yerde, duvarlarını derviş ve paşa resimlerinin süslediği bir mekan. (Yağlıkçılar Cad. No: 134, İş Bankası yanı / Tel: 0212 512 11 44)

Subaşı Lokantası
Popülaritesini hiç kaybetmeden, çok uzun süredir sadece öğle yemeği servisi veren bir restoran. Güveç ve kebap çeşitlerinin de yer aldığı Türk yemeklerinden oluşan bir mönü sunuyor. İstediğiniz yemeği bulabilmek için saat 15.00’den önce gelmeye bakın. (Çarşıkapı, Nuruosmaniye Caddesi No:48 / Tel: 0212 522 47 62)