Hadi gari Bodrum’a

Ericsson Türkiye ve Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş., ‘‘Bodrum Antik Sur Restorasyonu’’ projesi kapsamında bir kitap yayımladı: ‘‘Halikarnassos'ta Bir Zaman/Bir Bodrum Rehberi.’’ İzzeddin Çalışlar'ın kaleme aldığı, proje koordinatörlüğünü Lale Apa'nın, editörlüğünü Ayşe Üçok'un yaptığı kitapta Ara Güler, Bünyad Dinç ve İzzet Keribar'ın fotoğrafları da yeralıyor. Kitap Bodrum'un tarihçesinden Halikarnas Balıkçısı'na, yörenin ilk keşfinden bugün yaşayan haline, çevresindeki antik değerlere, bitkilere ve mavi yolculuklarına kadar pek çok bilgiyi içeriyor. Rehber bölümünde ise İnternet, kültür ve spor merkezleri, cafe bar, otel, meyhane, turizm kuruluşu telefon ve adresleri var.

ESKİDEN YABANCI UĞRAMAZDI

Perşembeden perşembeye bir hafta süren, herkesin davetli olduğu düğünleriyle; davulla okuntu yapılarak çağrılan özel davetleriyle; okuntu gelince karşılığında bir şey götürmek gerektiğinden ortaya çıkan göz nuru çevre, yerli ipekten dokuma ve yerel giysileriyle; okulun son günü eve gitmeden önce önlükleriyle denize atlayan öğrencileriyle; Karaada'da düzenlenen gece eğlencileriyle; Bardakçı'dan gelen tatlı içme suyuyla ve bir hırsızlık olduğunda hemen yakalanan tek hırsız Godoş İbrahim'iyle Bodrum, kendine has bir halde yaşamaktaydı. Seyrek de olsa kasabaya gelen yabancılara karşı çok açık, onları hemen benimseyen bir yanı vardı.

BODRUM'DA İLK YABANCI

İkinci Dünya Savaşı'nın sürdüğü 1944 yılında birgün adaların ötesinde torpillenen bir İngiliz savaş gemisi, bir başka geminin de yardımıyla Gümüşlük koyuna çekilerek karaya oturtuldu. Mürettebatının çoğu ölmüştü. Diğer gemi yaralıları ve cesetleri toplayıp gitti. Orada kalan kaptan ve birkaç kişiyi ise Bodrumlular ağırladılar. Kaptan Walter, köylülerle çok iyi anlaştı, Türkçe öğrendi ve birgün yine denizden iki römorkör geldi. Savaş gemisinin yaraları tamir edildi ve tekrar yüzdürüldü. Kaptan Walter da Bodrumlu dostlarıyla vedalaşıp ülkesine döndü.

Savaşın bitisinden bir yıl sonra yaz başında Kaptan Walter terkar çıkageldi. Gümüşlük sahilinde bir ev kiraladı ve yazları burada yaşamaya başladı. Zaman zaman dostları da geldi ve Bodrum yüzyıllar sonra tekrar bir yabancı tarafından keşfedilmiş oldu. Gerçi o zamanlar ‘‘antika meraklısı’’ sanılan Walter'in tarihi eser kaçakçısı olduğu bir süre sonra anlaşılacaktı ama o yıllarda yerliler için henüz böyle bir kavram mevcut olmadığından birçok kişi ona yardım da etmişti. Daha sonra bu iş oldukça iyi para getirmeye başladı, Bodrum'a ait birçok tarihi eser, Yunanistan üzerinden Avrupa'ya kaçırıldı.

AYDINLAR GELİYOR

Artık değişim başlamıştı. 60'lı yılların sonuna gelindiğinde Farilya, Gölköy dolmaya başladı. ‘‘Kendin yetiştir kendin ye’’ devri bitti. Para gerekti. Denizin tatlı meltemi, kışın uyutucu yağmuru, portakal ve mandalina bahçeleri, balık, hardalotu, papatya dolması yetmez oldu. Arazilerin sınırları belirlenmeye başladı. Her geçen gün yeni bir şehirli komşuları oluyordu. Bu yeni evler pek yerlilerinkine benzemiyordu ama yine de onların el işleriyle doluydu. Bodrum'u yeniden keşfeden aydınlar, sanatçılar onun kaderini değiştirecekti.

TERSİNE GÖÇ

Derken televizyonla gelen değişim Anadolu'nun tüm köyleri gibi Bodrum'da da olanca hızıyla yaşanır oldu. Yine aynı dönemde yaşanan köyden kente göç rüzgarı, Bodrum'da tersine esiyordu. ‘‘Turizm patlaması’’ndan ve turistik tesislerden bahis bile edilmeyen yıllardı. Giderek ressamlar, yazarlar, şairler, mimarlar Bodrum'da buluşmaya başladı. Eserleri Bodrum'dan etkilendi. Kimbilir belki de sürgüne geldiği Bodrum'da Bodrumlu olan Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir'in çaldığı maya tutmuştu. Bodrum ün kazanmaya başladı.

FARKLI KONUK Türkiye'nin en ünlü turistik beldelerinden Bodrum, her yıl, yerli yabancı, zengin orta halli, genç yaşlı her türlü turisti ağırlıyor. Yatla gelen turistlerin ayrılamadıkları dostlarını da. Yatta serbestçe dolaşarak sahiplerini bekleyen bu şempanze, artık Bodrumluların yadırgadıkları bir manzara değil.

Karaada Marina, yatçıları her türlü altyapıyı ve kendilerini evlerinde hissedecekleri hizmeti sunarken, güvenliği de ihmal etmiyor. Marina güvenlik görevlileri, her zaman iş başında.

HER GECE BODRUM

Tam Bodrum Bodrum olmaya başlamışken, sadece tatil yapmaya para ayrılabilen aileler değil, küçük bütçeli okul turlarıyla öğrenci gençler de akın akın kasabaya gelmeye başlamışken, ‘‘Her Gece Bodrum’’ adlı bir kitap çıktı. Kitabın adı aslında herşeyi anlatıyor gibiydi. Bodrum sadece güneş deniz ve doğadan ibaret değildi, geceleriyle de bir romana adını verebiliyordu.

BAR MAR YOKTU

Bugün Bodrum ve barları birlikte anılmakta. Oysa 60'lı yıllarda hatta 70'li yılların başında böyle bir kavram bile yoktu. Bodrum barı kavramının değişmez ögeleri vardır: Dekorasyon ahşap, pencerelerde Milas işi el dokuması, işli perdeler, beyaz kireç duvarlarda antika aynalar, Bodrum fotoğrafları, mutlaka bir Balıkçı ve Neyzen resmi... Bu görüntü önce Mavi'nin ve 1974'te de Hadigari'nin açılmasıyla oluştu. Bu yeni hava o kadar tuttu ki yavaş yavaş Bodrum barı kavramından sözedilmeye başlandı. Hatta Ankara'da, İstanbul'da da Bodrum barı havasında yerler açılmaya başlandı.

VE BODRUM DEĞİŞTİ

Bodrum da turizm 70'li yılların başında hala mütevazı pansiyonlarla yürüyordu. Kalacak yer hala bulunuyordu ama istendiği gibi olmayabiliyordu. Bu nedenle ilk olarak bir girişimci tarafından Bodrum'un sırtlarına yanyana on ev yapıldı. Giderek yarımada imar yasaların en çok ihlal edildiği ve yasal boşlukların en fazla değerlendirildiği bölge oldu. Tümü SİT alanı ilan edilmesine rağmen son son 30 yılda yurdun en yoğun inşaat faaliyetine sahne olna bölgeleri arasındaydı. Bodrum'u birkaç yıl arayla ziyaret eden herkes aynı şeyi söyler olmuştu: ‘‘Bodrum değişti.’’

Artık havaalanı, malikaneleri, hipermarketleri, sinemaları, in barları ve gece kulüpleri, bowling salonlarıyla bir şehirdi. Yine de herşeye rağmen temel özelliklerini kaybetmedi, büyümeyi taşıyabilen coğrafyası ve ruhuyla bugünlere gelmeyi başardı. Ancak yarınlara varabilmesi bütün sevenlerinin onu daha fazla korumasına bağlı.