Orkun Ün
Müge AKGÜN
Uğur VARDAN
H. Çağlar İNCE
Son Güncelleme:
Dünya güzellerinin diyarı Kırmıtlı Kuş Cenneti
Çocukluğumuzda yaptığımız resimlere benziyor Osmaniye’deki Kırmıtlı Kuş Cenneti. Bir kasaba, yanında nehir, arkada Amanos Dağları, dağlardan doğan güneş ve kuşlar. Yaşar Kemal’in köyü Hemite’ye çok yakın olan kuş cenneti 3 yıl önce belediye başkanının amatörce çektiği yalıçapkını fotoğrafları sayesinde keşfedildi.
Kastabala Vadisi’nden çıkan Ceyahan Nehri, Çukurova’da kıvrımlar çizerek denize ulaşır. Nehir, burada yavaşlar ve zaman zaman taşkınlar sayesinde ovayı bereketlendirir. Kimi yerde oldukça genişleyen nehir yatağında, söğüt ağaçları ile kaplı, çakıllarla döşeli tepecikler vardır. Bu tepeciklerin arasında onlarca küçük gölet ve dereler küçük sulak alanlar oluşturur.
İşte Kırmıtlı beldesinin hemen yanı başındaki kuş cenneti, bu nehir yatağında yer alıyor. Kırmıtlı’ya vardığınızda sizi meyve ağaçlarıyla dolu avlularıyla şirin evler ve o evlerin misafirperver sahipleri karşılıyor. Mevsimine göre her tür meyve ağacı var burada: Dut, incir, pabuç inciri, hurma, narenciye. Kasabanın içinde gezerken bir avludan duman çıkıyorsa ve kadın sesleri geliyorsa kafayı içeri doğru uzatıp sadece bir "kolay gelsin" deyin. Kadınlar ekmek atıyordur, yani sacda yufka ekmeği pişiriyorlardır.
Size tavsiyem Kırmıtlı’ya gidecekseniz, önce Yaşar Kemal’in Çukurova’yı anlatan bir romanına başlayın. Buraları dolaşırken o romanın kahramanı siz oluverirsiniz. Yaşar Kemal’in köyü de 5 kilometre ileride, kuş cennetinden görülen kalesiyle meşhur Hemite köyüdür.
ESKİ AVCILAR ŞİMDİ REHBER
Kuş cenneti, kasaba merkezinden 15 dakika yürüme mesafesinde. Kuş gözlemcileri kuş gözlemeye kasabadan başlar. Hatta yaz gecelerinde yürüyüşe çıktığınızda kukumav, ishakkuşu ve peçeli baykuş sesleri size eşlik eder. Nehir ile kasaba arasında bir mera bulunur. Merayı geçince karşınıza Kırmıtlı Kuş Cenneti çıkar. Buraları bilen yöre halkından birileri ile gitmekte yarar var. Böylece kuşların yöresel isimlerini, nerede ne görülebileceğini öğrenebilir ve en önemlisi oralı biri ile tanışmış olursunuz.
Kırmıtlılıların çoğu kuşları iyi tanır. Çünkü eski avcıdırlar. Merak etmeyin, hepsi de ateşkes ilan etmiş ve artık meraklı birer kuş gözlemcisi olmuş durumda. Bazıları kuş gözlem rehberliği yapıyor. Hatta profesyonelliğe doğru adım adım yaklaşan kuş fotoğrafçıları bile var aralarında. Kırmıtlı Belediye Başkanı’nın makam şoförlüğünü yapan Taner Avşar, tüm bu özellikleri taşıyan biri. Başkanın deyişiyle eli artık tetiğe değil denklanşöre basıyor.
KASTABALA VADİSİ’NDE
Kırmıtlı Kuş Cenneti, nesli tehlike altındaki 4 tür kızböceği için Önemli Doğa Alanı (ÖDA) olan Kastabala Vadisi’nde bulunuyor. Buradaki çakıllar, söğüt ağaçları, sazlıklar, ufak göletler ve nehir kıyısındaki mera, birçok kuşun beslenmesi ve üremesi için uygun doğal ortam oluşturuyor. Aynı zamanda kuşların göç yolları üzerinde bulunan alan, göçmen kuşlar için önemli bir konaklama yeri. Yıl boyunca 100’ün üzerinde kuş türüne ev sahipliği yapan kuş cennetinin en önemli özelliği, Türkiye’de üç yalıçapkını türünün yıl boyunca yakından görülebildiği tek yer olması. Bunlardan İzmir ve alaca yalıçapkını nesli tehlike altında ve çok nadir görülebilen türler olduğundan, hem doğa korumacılarının hem de kuş gözlemcilerinın dikkatini buraya çekiyor. Alan, mahmuzlu kızkuşu, gece balıkçılı ve sığır balıkçılı gibi nesli azalmakta olan birçok kuşu da barındırıyor. Susamuru, kuyruk süren (firavun faresi), yabankedisi, kızböcekleri ve sürüngenleri ile kuş cenneti, gelen konuklarına müthiş bir belgesel ortamı sağlıyor.
ÜÇ YIL ÖNCE KEŞFEDİLDİ
Kırmıtlı’nın kuşları ne zamandır oralarda bilinmez ama kuşçular tarafından keşfi 2-3 sene öncesine dayanıyor. Kırmıtlı Belediye Başkanı Ali Murtaza Doğan, 2004’te başkan seçildikten sonra Ceyhan Nehri’ndeki söğütlüğü mesire alanı yapmak ister. Keşif için alanda dolaşırken kuşları fark eder. Havada sabit dururken ansızın suya dalarak balık avlayan yalıçapkınları dikkatini çekince merak edip basit bir makine ile fotoğraflar. İnternet aramalarında karşısına çıkan Doğa Derneği’ne fotoğrafları gönderir. Fotoğraflardan üç yalıçapkınının birden orada olduğu anlaşılınca önemli kuş alanları (ÖKA) araştırma ekibinin dikkatini çeker. İlk arazi çalışması sonucunda alanın önemi ortaya çıkar.
Belediye başkanının girişimi ile Osmaniye Valiliği ve İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Ceyhan Nehri etrafında av ve ağaç kesimine yasaklama getirmiş. Üç yıldır süren koruma çalışmaları, alandaki yaban yaşamın rahat gelişmesine ve söğüt ağaçlarının büyümesine olanak vermiş.
Şu anda Kırmıtlı Belediyesi ve Doğa Derneği, kuş gözlem turizmi altyapısı kurmaya yönelik bir proje yürütüyor. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve BTC ortaklığında, Küçük Yatırımlar Fonu (KYF) desteğinde yürütülen proje kapsamında yöre gençlerinden kuş gözlem rehberleri yetiştirilirken, alanda kuş gözlem yerleri, yürüyüş yolları, panoların yapımı gibi çalışmalarla kuş gözlemi için alt yapı hazırlanması ve alanın hem ulusal hem de uluslararası platformlarda tanıtılması planlanıyor. Projenin amacı, hem doğanın korunması hem de yöre halkının kültürel, sosyal ve ekonomik gelişimine katkı yapması. * Atlas dergisi Aralık 2006 sayısı
NASIL GİDİLİR
Osmaniye-Kadirli yolu üzerinde bulunan, Osmaniye’ye 15 kilometre uzaklıktaki Kırmıtlı beldesine Osmaniye merkezden kalkan Kadirli otobüsleri ve Köy Koop. minibüsleri ile 20 dakikada ulaşılabiliyor.
İşte Kırmıtlı beldesinin hemen yanı başındaki kuş cenneti, bu nehir yatağında yer alıyor. Kırmıtlı’ya vardığınızda sizi meyve ağaçlarıyla dolu avlularıyla şirin evler ve o evlerin misafirperver sahipleri karşılıyor. Mevsimine göre her tür meyve ağacı var burada: Dut, incir, pabuç inciri, hurma, narenciye. Kasabanın içinde gezerken bir avludan duman çıkıyorsa ve kadın sesleri geliyorsa kafayı içeri doğru uzatıp sadece bir "kolay gelsin" deyin. Kadınlar ekmek atıyordur, yani sacda yufka ekmeği pişiriyorlardır.
Size tavsiyem Kırmıtlı’ya gidecekseniz, önce Yaşar Kemal’in Çukurova’yı anlatan bir romanına başlayın. Buraları dolaşırken o romanın kahramanı siz oluverirsiniz. Yaşar Kemal’in köyü de 5 kilometre ileride, kuş cennetinden görülen kalesiyle meşhur Hemite köyüdür.
ESKİ AVCILAR ŞİMDİ REHBER
Kuş cenneti, kasaba merkezinden 15 dakika yürüme mesafesinde. Kuş gözlemcileri kuş gözlemeye kasabadan başlar. Hatta yaz gecelerinde yürüyüşe çıktığınızda kukumav, ishakkuşu ve peçeli baykuş sesleri size eşlik eder. Nehir ile kasaba arasında bir mera bulunur. Merayı geçince karşınıza Kırmıtlı Kuş Cenneti çıkar. Buraları bilen yöre halkından birileri ile gitmekte yarar var. Böylece kuşların yöresel isimlerini, nerede ne görülebileceğini öğrenebilir ve en önemlisi oralı biri ile tanışmış olursunuz.
Kırmıtlılıların çoğu kuşları iyi tanır. Çünkü eski avcıdırlar. Merak etmeyin, hepsi de ateşkes ilan etmiş ve artık meraklı birer kuş gözlemcisi olmuş durumda. Bazıları kuş gözlem rehberliği yapıyor. Hatta profesyonelliğe doğru adım adım yaklaşan kuş fotoğrafçıları bile var aralarında. Kırmıtlı Belediye Başkanı’nın makam şoförlüğünü yapan Taner Avşar, tüm bu özellikleri taşıyan biri. Başkanın deyişiyle eli artık tetiğe değil denklanşöre basıyor.
KASTABALA VADİSİ’NDE
Kırmıtlı Kuş Cenneti, nesli tehlike altındaki 4 tür kızböceği için Önemli Doğa Alanı (ÖDA) olan Kastabala Vadisi’nde bulunuyor. Buradaki çakıllar, söğüt ağaçları, sazlıklar, ufak göletler ve nehir kıyısındaki mera, birçok kuşun beslenmesi ve üremesi için uygun doğal ortam oluşturuyor. Aynı zamanda kuşların göç yolları üzerinde bulunan alan, göçmen kuşlar için önemli bir konaklama yeri. Yıl boyunca 100’ün üzerinde kuş türüne ev sahipliği yapan kuş cennetinin en önemli özelliği, Türkiye’de üç yalıçapkını türünün yıl boyunca yakından görülebildiği tek yer olması. Bunlardan İzmir ve alaca yalıçapkını nesli tehlike altında ve çok nadir görülebilen türler olduğundan, hem doğa korumacılarının hem de kuş gözlemcilerinın dikkatini buraya çekiyor. Alan, mahmuzlu kızkuşu, gece balıkçılı ve sığır balıkçılı gibi nesli azalmakta olan birçok kuşu da barındırıyor. Susamuru, kuyruk süren (firavun faresi), yabankedisi, kızböcekleri ve sürüngenleri ile kuş cenneti, gelen konuklarına müthiş bir belgesel ortamı sağlıyor.
ÜÇ YIL ÖNCE KEŞFEDİLDİ
Kırmıtlı’nın kuşları ne zamandır oralarda bilinmez ama kuşçular tarafından keşfi 2-3 sene öncesine dayanıyor. Kırmıtlı Belediye Başkanı Ali Murtaza Doğan, 2004’te başkan seçildikten sonra Ceyhan Nehri’ndeki söğütlüğü mesire alanı yapmak ister. Keşif için alanda dolaşırken kuşları fark eder. Havada sabit dururken ansızın suya dalarak balık avlayan yalıçapkınları dikkatini çekince merak edip basit bir makine ile fotoğraflar. İnternet aramalarında karşısına çıkan Doğa Derneği’ne fotoğrafları gönderir. Fotoğraflardan üç yalıçapkınının birden orada olduğu anlaşılınca önemli kuş alanları (ÖKA) araştırma ekibinin dikkatini çeker. İlk arazi çalışması sonucunda alanın önemi ortaya çıkar.
Belediye başkanının girişimi ile Osmaniye Valiliği ve İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Ceyhan Nehri etrafında av ve ağaç kesimine yasaklama getirmiş. Üç yıldır süren koruma çalışmaları, alandaki yaban yaşamın rahat gelişmesine ve söğüt ağaçlarının büyümesine olanak vermiş.
Şu anda Kırmıtlı Belediyesi ve Doğa Derneği, kuş gözlem turizmi altyapısı kurmaya yönelik bir proje yürütüyor. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve BTC ortaklığında, Küçük Yatırımlar Fonu (KYF) desteğinde yürütülen proje kapsamında yöre gençlerinden kuş gözlem rehberleri yetiştirilirken, alanda kuş gözlem yerleri, yürüyüş yolları, panoların yapımı gibi çalışmalarla kuş gözlemi için alt yapı hazırlanması ve alanın hem ulusal hem de uluslararası platformlarda tanıtılması planlanıyor. Projenin amacı, hem doğanın korunması hem de yöre halkının kültürel, sosyal ve ekonomik gelişimine katkı yapması. * Atlas dergisi Aralık 2006 sayısı
NASIL GİDİLİR
Osmaniye-Kadirli yolu üzerinde bulunan, Osmaniye’ye 15 kilometre uzaklıktaki Kırmıtlı beldesine Osmaniye merkezden kalkan Kadirli otobüsleri ve Köy Koop. minibüsleri ile 20 dakikada ulaşılabiliyor.