Dugun zamani

Evlenmeye karar vermek zor. Karar verince de uygulamak... Bircok proseduru var cunku. Aileler tanisacak, tarihler belirlenecek, davetiyeler bastirilacak. Dugun arabasi mutlaka hazir olacak, taki elbette alinacak. Nikah ve dugun tum dunyada onemli bir seremoni... Oz hemen hemen ayni, degisen yalnizca yontem... Iste ISTANBUL LIFE Dergisi de mayis sayisini ‘‘Kent ve Dugun’’ ana basligi altinda topladi. Nilufer Oktay'in ‘‘Evlilik trukleri’’ baslikli yazisi da her evlilik oncesi yasanan ayrintilari gozler onune seriyor.

Kiz ve erkek karsilasir, cikar, sevisir (mi) ve evlenmeye karar verir. Yani soz sahibi evliligin birincil kisileri. Aileler flortten sonra seremoni bolumunde girer devreye. Annelerin evlilik ve dugun olayinda onemini belirtmeden gecemeyecegiz. Soylentiye gore dugunun gorkemini annenin hirsi belirliyor.

ISTEME

Bir kutu cikolata, bir demet cicek... Ister koklasip evlilik yolunda adim atilsin, ister gorucu usulu... Yola bir kere girince durak cogunlukla ayni: Kizin evi. Sozler de ayni: ‘‘Allahin emri, peygamberin kavli...’’ Sonra mi? Biliyorsunuz kahve. Kiz yapip ikram edecek. Bir soylentiye gore damatin kahvesine seker yerine tuz konulacak. Kisilik tahlili niyetine... Baba evet diyecek. Daha onceden kararlastirilmissa kirmizi kurdeleyle bagla soz yuzukleri, belki de nisan, kiz ve damadin parmaklarindaki yerini alacak.

BEYAZ GELINLIK

Bizanslilar'in ‘‘Hora Hora’’, yani mutlu gun dedigi dugun gunu yaklasirken gelinlik gelinlik telasi had safhaya ulasir. Bir kez giyilir, anlayisinin heyecaniyla belki de... Modacilar ara sira gelinligi cesitli renklerde hayal ederler ama nedense podyumdan baska yerde giyilmez onlar.

YAN UNSURLAR

Nikah davetiyesi ve seker... Klasik yontem; kizimiz ve oglumuz, mutlu gunumuzde, sizleri de aramizda gormekten, annesi ve babasi vs... Beyaz kart uzerine yazilir. Simdi gencler daha modern ve islevsel davetiyeleri tercih ediyorlar. Ebat ve icerik degisik. Sekerler ise en az davetiyeler kadar renkli.

KINA GECESI

Cogunlukla nikahtan ya da dugunden bir gun once kiz tarafinin evinde yapilir. Sarkilar soylenir, oyunlar oynanir. Daha cok kadin kadina. Damadin da bir ara geceye katilmasi olasilik dahilinde. Kina merasimi gelin adayinin basina kirmizi tulbent ortulmesiyle baslar. ‘‘Annesinin bir tanesini hor gormesinler...’’ gibi turku veya manilerle kiz aglatilir. Kina ve kuruyemisler kiz tarafindan. Naz meselesi burada da soz konusu. Gelin elini acsin diye genelde kayinvalide altin ya da para verir.

CEYIZ CIKARMA

Osmanli'dan devralinan bir gelenek. Gelinin ceyizi birkac gun boyunca evde sergilenir. Ceyiz gormeye gelenler yanlarinda hediye getirmeyi ihmal etmezler. Daha sonra sirada damat tarafinin ceyizi yeni eve goturmesi var. Bu isten en zararli cikan damat ya da damadin yakinlari. Cunku ceyiz sandigini kiz evinden almak o kadar kolay degil. Sandik parasini isteyenler evden cikincaya kadar pesinizi birakmaz.

MUTLAKA FOTOGRAF

Studyolar bu isten iyi para kazaniyor. Cunku her gelinle damat, dugun oncesi mutlaka bir studyoda fotograf cektirir. Gunun anisina... El ele, kol kola; gelin salincakta, damat yaninda...

BUYUK GUN

Once damadin hazirligi, malum damat tirasi... Daha sonra kiz evine gidilir, oradan da kuafore ‘‘gelin basi’’ yaptirmaya. Yakin akrabalarla. Gelin evden cikarken damattan yine para kopartilir. Bugday, pirinc gibi tahillar serpilir gelinin uzerine. Bolluk, bereket getirsin dilegiyle. Kuafor isleminden sonra durak Telli Baba gibi ermislerin turbeleri. Bir yerlerde belki bir yemek. Oradan da nikah veya dugun salonu.

BEN EVLIYIM

Nikah yuzugunun kokeni Misir'a, Roma'ya kadar uzaniyor. Bulunan en eski alyansin icinde ‘‘omonia’’ yani uyum yaziyormus. Gunumuzde de evli olundugunun ilk sinyali yuzukle veriliyor. Farkli yontemler mevcut. Hintli kadinlar mesela. Evde yalin ayak dolastiklari icin yuzuklerini ayak parmaklarina takiyorlar. Ya da Nepal. Kadinlar sac diplerine kirmizi boya suruyor. Guneydogu'da ise hizmalar ve dovmeler var.