Burkina Faso bir müzik ülkesi her kahvehane konser salonu

Sizi bir şehre ne çeker, planlı mı yoksa spontan gezileri mi tercih edersiniz?
- Görmediğim yer olmalı. Çok seversem defalarca giderim. Örneğin her yıl Küba’ya gidiyorum, gideceğim. St. Petersburg’a 4 kez gittim. Yola çıkmadan rotamı, otelimi, restoranımı belirler rezervasyonumu yaptırırım. Festivalleri kaçırmam. Şehirlerin arka sokaklarında yürüyerek zanaatkarları, yerel tatları keşfetmeyi severim. Halkla temastan kaçınmam. Önemli müze ve parkları ihmal etmem. Gece hayatı canlıysa, gecede kaybolmayı severim.

KRAL UYUYORDU GÖRÜŞEMEDİK
Gelecek hedefleriniz neler?
- Avrupa artık ilgimi çekmiyor. Asya, Afrika, Güney Amerika’nın her yerini Karaipler ve Pasifik adalarını gezmeyi planlıyorum. Gücüm yettiği sürece uç noktalara keşif gezileri yapacağım. Yalnız gezerken her koşula uyum sağlayabilirim.
Burkina Faso’yu neden merak ettiniz?
- Gezginler Kulübü için bir tur şirketince hazırlanmış geziye katıldım. Mali’de ciplerle Bamako, Mopti, Tibuktu kentlerini gezdik. Yazların çok yağmurlu geçtiğini öğrendik. Aralık doğru bir tarihti. UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki Bandiagara Vadisi’nde, uçurumlara kurulmuş beş Dogon köyünü ziyaret ettik. Şaman kabilelerin yüzde 40’ı Müslüman olmuştu. Uçurumlarda, taşıma suyla tarım yaptıkları bölgeleri, danslı ritüellerini gördük. Sonra toprak yoldan Burkina Faso’ya geçtik.�

Burkina Faso’da nasıl bir rota izlediniz, sizde en çok neler iz bıraktı?
- Burkina Faso’ya (Onurlular Ülkesi) varilden bariyerlerin arasından girdik, küçük kulübeden vize aldık. Kapıda, insan buraya niye gelir, diye düşünüyordum. Müzik, dans, bira, peynir, ekmek, pilav ve muzlu öğle yemeğinin ardından Mossi Kralı’nın sarayına gittik. Geçmiş imparatorluğun vârisinin hiçbir yetkisi yok. Fakat turistleri kabul ediyormuş. Basit sarayına gittiğimizde uyuduğunu öğrendik, görüşemedik. 200 kilometre yolculukla başkent Quanhigouya’ya vardık. Bisiklet, motosiklet ordusu arasından girdiğimiz bir milyon nüfuslu şehir, şantiye görünümündeydi. Her yerde inşaat vardı. 14 milyon nüfuslu bu fakir ülkede eğitim paralı, bu nedenle okuma yazma oranı yüzde 14’te. Akşam şehri gezmeye çıktığımızda müziğin bu ülkede ne kadar önemli olduğunu fark ettik. Çay bahçelerinde konserler veriliyordu. Ertesi gün gittiğimiz Tibele’de bir şefin 122 kişilik ailesini barındıran kerpiçten yapılmış kompleksi gördük. Kadınlar kök boyalarla duvarlara müthiş resimler yapmıştı, bunlar üç yılda bir yenileniyordu. 435 bin nüfusuyla ülkenin ikinci büyük yerleşimi Bobo Dioulasso, müziğin başkenti olarak biliniyordu. Lübnanlı bir ailenin işlettiği L’auberge Oteli’nde kaldık. Akşam yine şehri gezmeye çıktığımızda çay bahçelerinin aynı zamanda konser mekanı olduğunu fark ettik. Halk banklarda oturmuş sohbet ediyor, sokakta yemekler pişiriliyordu. Les Bambous’da genç kızlar bizleri “I love you” diye karşıladı. Sonra yedi kişilik grubun müzik ve dans gösterisini izledik. Akşamın sonunda CD’lerini sattılar.
Şehirde ilginizi çeken yer neresiydi?
- Şehrin etnoğrafya müzesini tamtamlar eşliğinde gezdik. Fetişler, kıyafetler, heykelleri gördük. Çoğu Fransızların Batı Afrika’yı sömürgeleştirdiği dönemlerdeki yerel kahramanlara aitti. Tamtamlar kralın sağlığını müjdeliyordu. Otele dönerken yolda şık hanımlar ve beylerin bindiği mobiletlerden oluşmuş bir düğün alayı gördük. İlginçti.

FEMİNİST LİDERLE ZAFERİNİ KUTLADIK
 Kadınların toplum içinde konumu nasıl?
- Kabilelerde önemli kararları kadınlar veriyor, erkekler açıklıyormuş. Sikasso’ya giderken bir köyde kutlamaya rastladık, durduk. Seçimi kazanan feminist aday için tören düzenlenmişti. Değerli konuklara verilen bir atkıyı boynuma doladılar. Birlikte dans ettik. Hayatımın en ilginç fotoğraflarından birini çektim.
Güvenlik endişesi yaşadınız mı?
- Yol sorduklarımız önce el sıkıp, hatır soruyor, tariften sonra tekrar el sıkıp dostça ayrılıyordu. Cesur ve mütevazılar. Hiç endişelenmedim. Mali’de ise polis çok sert, halk daha ürkek.
Ülke mutfağında, yemek kültüründe neler ilginizi çekti?
- Tropik meyveler, pilav ve kuskus var sadece. Sadece başkentteki 5 yıldızlı Sofitel Otel’de kayda değer bir yemek yiyebildik. Tiebele’de bile ekmek, muz, karpuz yedik kola ve tonik içtik. Tonik her yerde ve büyük şişelerde satılıyor ve su niyetine içiliyor. Sıtmadan koruduğuna inanılıyor. Yol kenarındaki evlerin bahçesinde kuskus eşliğinde bira yudumlayanlara çok rastladık.
Gidecek kişilere neler tavsiye edersiniz?
- Gelenekleri ilginç, müziği hareketli, cesur, alçakgönüllü bir halkı tanımak isteyen gitmeli. Yola çıkmadan gerekli aşılar yaptırılmalı, orada halkla kaynaşılmalı. Bobo Dioulasso’ya çok zaman ayrılmasını öneririm. Burada cezaevinin karşısındaki kahvenin adını unutamıyorum:  “Burada olmak karşıda olmaktan iyidir.”

Caminin tepesindeki devekuşu yumurtası

Mali’nin Cenne kentindeki 700 yıllık yapıdan sonra dünyanın ikinci büyük kerpiç camisi Bobo Dioulasso’da. Cenne’de camiyi gezmekte imam yüzünden zorlanmıştık, burada güler yüzlü bir imamla karşılaştık. Duvara basmamıza bile izin verdi. Her yıl yağmur mevsiminin sonunda incelen kerpiç, sıvanarak kalınlaştırılıyormuş. En tepede bulunan devekuşu yumurtasının duaların Tanrı’ya ulaşmasında fayda sağlayacağını inanılıyormuş. Yani devekuşunun diğer kuşlar gibi uçabilmek için dua ettiği düşünülürmüş.