Bu eserler XXL!

Fransa’nın Jeanne d’Arc’ıyla ünlü Rouen şehri, İran asıllı sanatçı Yadegar Asisi’nin dev boyutlardaki, panoramik eserlerine ev sahipliği yapıyor. Asisi’nin Berlin’deki Bergama Müzesi’nde sergilenip bir milyon ziyaretçiyi çeken ‘Bergama - Antik metropolün panoraması’ başlıklı panoramik çalışması ise Bergama’da sergilenmeyi bekliyor.

Görmeden anlaşılması güç, eşsiz bir tecrübe yaşadığımız! Roma’nın MS. 312 yılındaki görüntüsü, birebir ölçeğinde, tıpatıp haliyle karşımızda. Bir yanda kazandığı savaşla imparatorluğa Hıristiyanlığı getirmiş Konstantin, öbür yanda şehrin ünlü tapınakları, hamamları, zafer takları... Ufukta Sabine tepeleri, Appennini sıradağları... Fonda ise ışık oyunları, sesli efektler... Romalı turist rehberi arkadaşım gördüklerimizden öylesine etkilenmiş ki, “İnanamıyorum” diyor. “Sanki doğup büyüdüğüm şehir bir zaman tünelinden geçip, tüm detaylarıyla, hatta yaşayanlarıyla öylece kalmış.”

Eserin sahibi İran asıllı Alman sanatçı Yadegar Asisi baştan söylemişti: “Büyük boyutlu (XXL), panoramik çalışmada sinemadaki gibi seyretmez, eserin bir parçası olursunuz. Berlin Duvarı’nda yaptığım panorama çalışmasında çocuklar, ‘Duvarlı bir şehirdeki hayatı yeniden yaşadık sanki’ demişlerdi mesela.”

İskoç ressam Robert Barker’ın 1700’lerde Edinburgh Bahçesi’ni gezerken, “Bu parkın her parçasının resmini yapıp yan yana dizsem, şu an hissettiklerimi seyirciye aktaramaz mıyım?” fikriyle yola çıkıp yaptığı ve 19’uncu yüzyıl Avrupası’na damgasını vuran panorama sanatı, fotoğraf ve filmin icadıyla terk edilir. Ta ki Asisi 1990’da bu sanatı yeniden canlandırana kadar. Bonn Federal Müzesi’nde ilk panorama sergisini açtığında bu sanat dalı için ‘Kitle eğlencesinin dinozoru’ diye bakıldığını belirtiyor Asisi. “Kullandığımız eski bir teknik ama ölmeyen tek şey yarattığı etki. Bu nedenle panoramanın sinema, edebiyat, tiyatro ve müziğin yanında yaşama hakkı hep var.”

Farklı karelerin birebir ölçekte yani konusunun gerçek boyutlarını verecek şekilde, 360 derecelik tuval üzerine baskıyla yan yana getirilmesinden oluşan panorama sanatı bugün perspektif, alan derinliği, desen, fotoğraf vs. gibi teknik özelliklerin birleşmesinden oluşuyor. İstenirse buna ses ve ışık efektleri de ekleniyor. Ancak görüntü sinemanın tersine hep sabit kalıyor. Asisi, eserinin konusuna göre tarihçiler ve arkeologlarla birlikte çalışıyor.

RESME BASAMAKLARLA ÇIKILIYOR

Paris’teki ünlü bir kapalı pasaja adını veren bu sanat, yıllar sonra Asisi ile Fransa’ya yeniden girip, 2’nci Rönesansı’nı yaşayacak. Sergi yeri olarak Normandiya bölgesinde, Fransız kadın savaşçı Jeanne d’Arc’la özdeşleştirilen Rouen şehri seçilmiş. Asisi’nin eserlerini sergilemek üzere özel olarak inşa edilen silindir binadaki etkinlik 20 Aralık’ta başlayacak. Eylül 2015’e kadar görülebilecek eserde, Roma’daki Capitol Tepesi’nden 312 yılına bakacak seyirci. Bunun için 360 derecelik resmin tam ortasına yerleştirilmiş basamaklar kurulacak. Sergi girişinde 312 Roması’na ilişkin kısa bir film seyredilebilecek. Ardından ziyaretçilere kısa bilgiler içeren broşür dağıtılacak. “Amacımız bilgiye boğmak değil; çocuklar ve küçük burjuvazinin yanı sıra tarih ve estetik bilgisini derinleştirme imkânı olmayan insanlarda da merak uyandırmak” diyor sanatçı.

BERGANA PANAROMASINI
BERGAMA'DA GÖREBİLMEK!

Roma 312’den sonra, Eylül 2015 itibariyle sergilenecek eserse ses, ışık efektleriyle fırtına, geceden gündüze geçiş illüzyonlarıyla ‘Amazonlar!’ 2016 ilkbaharı ise gotik Rouen başlıklı esere ayrılmış: “Rouen şehri gotik mimari için çok güzel bir örnek. Jeanne d’Arc ise gotik dönemin sembolik bir figürü. Bu eser de diğerleri gibi çok sayıda araştırmacı ve tarihçiyle yaptığım çalışmayla çıktı ortaya.”

Asisi, 25 çarpı 100 metre boyutlarındaki ‘Bergama - Antik metropolün panoraması’ başlıklı çalışmasını, Berlin’deki Bergama Müzesi’nin Şeref Avlusu’nda eseri için inşa edilen silindir binada, 2011-2012 yıllarında, müzedeki 450 antik obje ile sergilemiş. Yadegar Asisi’nin arzusu, Berlin’de bir milyon ziyaretçinin gördüğü bu eseri, başta tiyatro olmak üzere çeşitli kalıntılardan ibaret Bergama antik şehrinde sergilemek! 3 yıldır yaptıkları görüşmelerde ilerleme kaydedilemediğini belirten sanatçı çalışmasını, Alman Arkeoloji Enstitüsü ile diyalog halinde, 130 yıllık kazı çalışmalarında elde edilen bulgular ışığında hazırlamış. “MS 2. yüzyılın antik metropolünü ışık ve ses enstalasyonlarıyla, İmparator Hadrien’in şehre girişi ve tanrı Diyonisos için yapılan bir tören nedeniyle Bergama Zeus Sunağı’nın dibinde toplanmış kitlelerle, ovadan denize yeniden dirilttik” diyor.

Yadegar Asisi’nin eksik parçalarını tamamlayıp renklendirdiği Bergama Zeus Sunağı’nın da yer aldığı panorama çalışması, Bergama Tepesi’nin eteklerine ne de güzel yaraşırdı!