Bir şenliktir Barselona

Önümde sırt çantalı, saçları rastalı, belli ki bir süredir yıkanmamış evsiz bir kız, yanında da onunla aynı döküntü kıyafetlere sahip bir erkek ve sokak köpeği, ellerinde biraları ile kendilerini müziğe kaptırmış, dans edip eğleniyorlardı. Arkalarında da biz, tıpkı onlar gibi, El Raval meydanında halka açık verilen konserde bir o yana bir yana salınıyorduk. Görünüşe bakılırsa bu şehirde insanlar birbirlerinin hangi kesimden geldiğine, nasıl göründüğüne aldırış etmeksizin, aynı noktada, aynı konserde, aynı şekilde dans edip eğlenebiliyorlardı ve kimse ötekine yan gözle bakmıyordu. Buna alışık olmayan ve garipseyen bir tek bendim.

Barselona Gaudí’siyle, tapaslarıyla, güneşli havasıyla ve meşhur caddesi La Rambla’sıyla ün salmış bir şehir. Son senelerde adını çok duyar olduk ve bunun sebeplerinden biri de kuşkusuz havasının, insanının, yemeklerinin ve kültürünün bize hayli benziyor oluşu. Herkese göre bir şey barındıran, sürprizlerle dolu bir şehir, orası kesin. Ancak bana burayı sevdiren etkenlerin hepsi bu değil.

İspanyollar eğlenmesini ve hayattan keyif almasını bilen insanlar. İş çıkışı bir saatliğine bile olsa, arkadaşlarıyla buluşup bir şeyler içen ve günün yorgunluğunu sosyalleşerek üzerlerinden atan, yemek yedikten sonra bir süre daha yerlerinden kalkmadan sohbet etmeye devam eden ve hatta bu kavrama bir de ‘sobremesa’ yani ‘sofra üzeri’ diye isim takan rahat bir millet. Tabii ki genelleme yapmam doğru olmaz, üç senedir burada yaşıyorum ve böyle olmayan pek çok İspanyol’la da tanıştım, ancak görünen genel resim böyle. Peki bu insanların hayatta hiç mi derdi yok? Hiç mi politik konulardan yakınmıyor, ekonomi hakkında endişelenmiyorlar? Tabii ki onların da en az bizim kadar kafalarına taktıkları problemleri var ama bence yapmayı başardıkları şey, hayattaki küçük anlardan zevk almayı bilmek ve her bir bayramı koca bir şenliğe dönüştürmek.

Barselona’da yıl boyunca, özellikle bahar ve yaz aylarında, ‘festa major’lar düzenlenir. Bunlar kelimenin tam anlamıyla ‘büyük şenlikler’dir. Her mahallenin kendi festa major’u vardır ve bu kutlamalar süresince o mahallede konserler, etkinlikler düzenlenir. Yapılan her şey ücretsiz ve halka açıktır, eğlence sabahtan akşama kadar sürer.

En meşhuru La Mercè festivalidir. Barselona’nın koruyucu azizesi olan La Mare de Deu de la Mercè onuruna yapılan bu kutlama, eylül ayının sonlarına denk gelir ve yaklaşık beş gün sürer. Katalan kültürü hakkında bilgi edinmek için de çok iyi bir fırsattır çünkü bütün önemli Katalan dansları ve gösterileri, bu festival süresince sokaklarda yapılır. Arabalara kapanan caddelerde kartondan yapılmış ‘Gigant’ heykelleri yürür, meydanlarda insandan kuleler yani ‘castells’ler yapılır, ellerinde çatapat ve fişeklerle koşturan adamların geçit törenleri izlenir (ve bu sırada da vücutta bazı küçük yanık izleri oluşabilir!).

Bir başka meşhur festa major ise Gràcia mahallesinin şenliğidir. Bazı belli başlı sokakların sakinleri, kutlamalardan aylar önce biraraya gelip sokağa masa kurar, atıklardan süslemeler ve dekorasyonlar hazırlamaya başlarlar. Gràcia Festivali’nde sokaklarını bu yaptıkları baş döndürücü dekorasyonlarla süslerler. Bir sokağa girdiğinizde kendinizi Harry Potter dünyasında bulabilir, diğerinde bir çiftliği ziyaret ediyor olabilir, ötekinde deniz altında yüzüyormuş gibi hissedebilirsiniz. Yemek ve içki stantları kurulur, günler boyunca insanlar bu süslemeler altında konserler izler, dans eder, sosyalleşir, yer içer ve birlik ruhunun tadını çıkarır.

Farklılıkları bir kenara bırakabilmek

İşte ben de tam olarak bu kültüre âşık oldum. Her kesimden, her kültürden insanın, bir araya gelip, birbirlerini eleştirel bakışlarla süzmeden, ne giydiğine, ne içtiğine, kiminle takıldığına bakmadan, anın keyfini çıkarmasına hayran oldum. Bağımsızlık ilan etmek isteyen Katalanlarla, bağımsızlık fikrine karşıt olan Katalanların, Bask halkıyla Madrid’den gelen İspanyolların ortaklaşa bir şeyler kutlayıp o an için bu düşünce farklılıklarını bir kenara bırakabildiklerini gördüm. Önümde dans eden evsizlerle bizim, küçük çocuğu omzunda babayla yanında içki içen punk saçlı kızın, geleneksel Katalan müziği konserinin en ön sırasında, plastik sandalyesinde oturan beyaz saçlı tonton teyzeyle diğer tarafta kurulmuş sahnenin önünde salsa ve baçata yapan çiftlerin muhabbetle eğlenmelerine, keyiflerini sürmelerine hayran oldum.

Görüyorum ki zor değil. Görüyorum ki evet, arada taşkınlık yapan, bir diğerine laf atan, sarhoş olup saçmalayanlar tabii ki oluyor ama bence burada önemli olan, birbirimizden çok farklı görünsek de aslında aynı olduğumuzu fark edebilmemiz ve asıl birlikteyken güzel olduğumuzu görmemiz. Bana sorarsanız, Barselona bunu gerçekten çok iyi başaran bir şehir. Barselona belediyesinin ve halkı, bu gibi etkinliklerle hem yıllardır süre gelen geleneklerine, hem de birbirlerine sahip çıkıyor. Kış gelip, sokaklar sakinleyip, festivallerin sonu gelince de, tahmin edersiniz ki bu insanlar aynı “sobremesa” sohbetlerine dönüyor, ayrılıkçı Katalanlarla birlikçi Katalanlar uzun uzun politika tartışmaya devam ediyor ve bana sorarsanız, bu sonu gelmeyen, şahane bir döngü oluyor.