Bahar, göçmen kuşlar ve turistler bu yıl MARDİN’e erken geldi

Taş ara sokaklar, restorasyonu yeni biten abbaralar, şehrin kiliseleri, medreseleri ve çarşılarında erken başlayan turist akınının şaşkınlığı hakim. Cumhuriyet Çarşısı’ndaki dükkanında Amerikalı turist grubuna Mardin işi buz tertibatlı mucizevi rakı bardaklarını satmaya çalışan Ekrem Usta’nın, şehir merkezindeki Kırklar Kilisesi’ni ziyaret eden meraklı Japon, Avustralyalı turistlere Süryani tarihini İngilizce anlatan papaz Gabriel Akyüz’ün, Ulucami avlusunda 1 YTL karşılığında rehberlik yapan 9 yaşındaki İdris’in dileği, beklentisi aynı: Huzurlu, kalabalık bir yaz sezonu. Kalabalık geçecek bir yaz sezonu çarşıların dolup taşması, işsizlikle boğuşan Mardin halkının nefes alması demek, 350 kişilik cemaatiyle taş duvarlar arasında içine kapalı bir hayat süren kiliselerin yeniden canlanması demek."Geçen yıl kötü geçti ama bu yıl umutluyuz" diyor Mardin Valiliği Turizm Danışmanı Bülent Erdolu. Üç yıl önce şehir valilik ve belediyenin ortak girişimiyle önemli bir başlangıç yapmıştı turizmde. Tarihi, turistik yerleri gezenlerin sayılarından yola çıkarak yaklaşık 200 bin ziyaretçinin geldiği tahmin ediliyordu. 2006’da 400 bin kişi beklenirken, Diyarbakır’daki olayların etkisiyle ziyaretçi sayısı 100 bine düştü. Erdolu’nun söylediğine bakılırsa bu yıl 600 bin turist bekleniyor: "Üç dinin huzur içinde yaşadığı şehir sloganı yurtdışında yankı uyandırdı. Yabancı turist akınıyla birlikte bu yıl hedef büyüttük."BANDERAS’A DAVETİYENisanın son iki hafta sonunda tanık olduğumuz kadarıyla bu hedef hayal değil. 23 Nisan’la uzayan dört günlük tatili değerlendirenler Mardin’de önemli bir hareketlilik yarattı. Üç büyük otelde boş oda kalmadı. Deyr-ül Zafaran Manastırı’nın, Zinciriye Medresesi’nin önünde Düzce, Tokat gibi illerden gelen çifter otobüslü büyük gruplara rastladık. Turistik otellerde Amerikalı, Japon kafileler vardı. Geçenlerde ünlü sinema oyuncusu Antonio Banderas’ın Hürriyet’te yayımlanan demecinde "Türkiye’de görmek istediğim üç şehirden biri Mardin" demesine bakılırsa yakın gelecekte ciddi bir turizm patlaması yaşanacak. Demeci okuyan Mardin Belediye Başkanı Yardımcısı Deniz Beşenk hemen harekete geçmiş: "Kendisine hemen menajeri kanalıyla mesaj gönderdik, şehrimize davet ettik."AKP’li merkez belediyesi, turizmin önünü açacak birkaç projeyi birlikte yürütüyor. Şehir merkezindeki SİT alanında, tarihi dokuyu bozan binaların ilk aşamada taş dokuyla uyumlu renklere boyanması sağlanmış. Elektrik direkleri kaldırılıp, kablolar yeraltına alınmış. Kamuya ait çirkin ve yüksek binaların bir kısmı yıkılıyor. Yeni yerleşimlerin Yenişehir Mahallesi tarafına kayması özendiriliyor. Taş sokaklardaki abbara adı verilen birçok geçit, restore ettiriliyor. Belediye işsizlikle mücadele ve turizme katkı için el sanatlarını geliştirmeye çalışıyor. İnternet sitesine, bir Mardinli’ye gönül verip şehre yerleşen Aurelia Jaquet’in çabasıyla İngilizce, Fransızca, İspanyolca gezi rehberi de eklenmiş.RESTORASYONLAR SÜRÜYORMardin’in sokaklarında, kervansaraylarında, tarihi mekanlarında hummalı bir restorasyon faaliyeti sürüyor. Büyük bölümünde bütçeyi sağlayan işadamları ve İl Özel İdaresi. El ele verip, 2002’den bu yana il merkezinde 17, ilçelerinde 21 yapıyı restore ettirmişler. Kültür Bakanlığı sadece Kasımiye Medresesi’ne el uzatmış, 1,5 milyon YTL ayırmış. Yerel yönetim, ÇEKÜL Vakfı’yla projeler yürütüyor. Yatırımcılar eski konakları, kervansarayları elden geçirip turistik tesislere dönüştürüyor. Örneğin Erdoba, dört butik otel kurmuş. Yeni devreye giren otellerle yatak sayısı son yıllarda, il genelinde 1420’ye ulaşmış.Ancak, bazı restorasyonlar çevre halkını yıldıracak kadar uzamış. Örneğin Zinciriye Medresesi’ndeki restorasyon iki yıldan uzun sürmüş. Şimdi Kasımiye Medresesi’nde geçen kasımda başlanan restorasyonun kaç yılda tamamlanacağı konuşuluyor. Deyrülzafaran’daki restorasyon tamamlanmış, çevre düzenlemeleri devam ediyor. Sıra arkasındaki tepede yer alan Seyde, Suruçlu Mor Yakup, Mor Behnam manastırlarına gelmiş. Midyat yakınlarındaki, bölgenin ikinci büyük manastırı Mor Gabriel’de kapsamlı bir restorasyonun son aşaması sürüyor. Bu arada, antik Anastasiopolis kentinde, yerin yaklaşık 30 metre altında kayalara oyulan, uzun yıllar ahır olarak kullanılan görkemli kiliseye restorasyon için 200 bin Euro harcandıktan sonra çalışmalar durdurulmuş. Yapının altındaki galeriler definecilerin saldırısına uğrayınca kapısına kilit vurulmuş, fırsatı değerlendiren köy muhtarı da kilisenin üstüne bir ev kondurmuş. Yakınındaki 2000 yıllık kaya mezarları, kayalara oyulmuş şifa merkezi de yöre halkının insafına teslim edilmiş durumda.ŞEHİR MÜZESİ İNŞA EDİLİYORMardin’de Sabancı Vakfı bir şehir müzesi inşa ediyor. Tarihi kervansaraylar restore edilerek sanat merkezlerine dönüştürülüyor. Örneğin Yerel Gündem 21, böyle bir kervansarayda faaliyetini sürdürüyor. Belediye, restorasyon çalışmaları tamamlanıp şehir merkezindeki tarihi doku onarıldığında UNESCO’ya başvurup, kentin dünya kültür mirası listesine eklenmesi için girişimde bulunacak. Mardin Belediye Başkan Yardımcısı Deniz Beşenk "Birkaç yıl içinde hazırlıklarımızı tamamlayıp, başvurumuzu yapacağız" diyor.