Adem'le Havva'dan Kalan İncirin Öyküsü
Müge Akgün
İncir ağacı, yaprağı ve meyvesi mitolojiden sanata, kutsal metinlerden tarih anlatılarına dek hemen her yerde kendisine yer bulur, kutsal olarak kabul edilir.
Yunan mitolojisinde Apollo’nun su bulmakla görevlendirdiği kargayı baştan çıkarıp görevini yerine getirmesini engeller. Eski Yunan uygarlığında incir yaprağından örülmüş taçlar doğurganlığın sembolü olarak takılır.
Antik Roma mitolojisinde Roma kentinin kurucusu Romus ve Romulus Kardeşleri besleyen kurt incir ağacının altında dinlenir.
İncil’de cennet bahçesinde yetişen ağaç olarak tanımlanır. Yaprağı yasak meyveyi yiyen Adem ve Havva’nın görülmemesi gereken yerlerini örter. Kuran’da da incirle ilgili özel bir sure bulunur.
Efsanelerle gerçeklerin iç içe geçtiği bu gibi öyküler tarihin sayfalarında kalsa da rağmen geçmişte olduğu gibi bugün de incir bolluğun bereketin simgesi olarak görülüyor. Hayatımızda besin ve ekonomik bir değer olarak önemli bir yer tutuyor. Onu yaş ve kurutulmuş olarak tüketmeye devam ediyoruz...
İncir kimi kaynaklara göre ilk kez Mısır’da yetiştiriliyor. Kimi kaynaklara göre de ana vatanı Akdeniz, Anadolu ve Orta Doğu’ya dek uzanan geniş bir coğrafya. Sıcak ve kuru iklim koşullarını seven incirin ilginç bir üreme sistemi var. İncir ağaçları dişi ve erkek olarak ikiye ayrılıyor. Dişi ağaçların meyvesi bol, iri ve lezzetli, erkek ağaçlar meyvesi ise küçük ve az oluyor. Aynı zamanda yenecek bir lezzete de sahip değiller. Erkekler sadece tozlaşma için gerekiyor. Genellikle de dişi ağaçların arasına bir tane erkek ağaç dikiliyor. İncir bitkisinin çiçeklerinde tozlaşma mazı böcekleri sayesinde gerçekleşiyor.
Bilim insanlarının yaptığı araştırmalara göre bol lif içeren ve potasyum bakımından zengin bir meyve olan incirin besin değerleri çok yüksek. Ortalama 50 gram gelen bir incir 37 kalori. Sadece beş adet kuru incir günlük lif ihtiyacının tamamını karşılıyor. Ayrıca B6, magnezyum, bakır ve potasyum içeriyor. Ve güçlü bir antioksidan. Yaprakları diyabete iyi geliyor. Taze ve kuru incirin kabızlık, tansiyon, kolesterol, göz, kemik ve kalp hastalıklarının önlenmesine ve tedavisine de yararlı etkileri bulunuyor. Bileşiminin yüzde 40 kadarını şeker oluşturduğu için özellikle diyet yapanların ve diyabet riski olanların inciri dikkatli tüketmesi gerekiyor. Aşırı tüketmek ihtiyaç fazlası lif alımına dolayısıyla da ishale yol açabiliyor. İncir yaprağı sütü siğilleri iyileştirici özelliğe sahip olmasına karşın bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabiliyor.
Her ne kadar kuru incir yılın her mevsimi bulunsa da taze incirin kokusu, tadı bambaşkadır. Taze inciri satın alırken kabukları çatlamamış taze görünümlü olmasına dikkat etmek gerekiyor. Ayrıca kokladığınızda burnunuza ekşi bir koku gelmemeli. İncir çok çabuk bozulduğu için aldıktan sonra, buzdolabında ağzı kapalı olarak muhafaza edilmeli ve en fazla iki gün içinde tüketilmeli. Yemeden önce de yıkanıp kurulanması bir diğer öneri. Kuru incirlerde de durum farklı değil. Onlar da kuru ve serin bir yerde muhafaza edilmeli ve kullanmadan önce yıkanmalı.
Belli Başlı İncir Çeşitleri
Sarı lop: Özellikle Aydın başta olmak üzere Ege Bölgesi’nde yetiştirilir. Aydın Ticaret Odası tarafından tescil ettirilmiştir. Türkiye incir üretiminin %90’na yakınını sarı lop oluşturmaktadır. Kurutmaya en uygun incirdir.
Sarı Zeybek: Ege Bölgesi’nde yetişen kurutmalık bir incir türüdür. Hasat zamanı Ağustos başı ile Ekim sonu arasıdır.
Bursa Siyahı: Morumsu siyaha yakın rengi olan sofralık incir cinsidir. Oldukça iri ve yuvarlaktır. Ege’de hasat zamanı Ağustos-Ekim, Bursa’da ise Eylül-Kasım arasıdır.
Göklop: Yeşile yakın sarı renkte, kalın kabuklu, çürümeye dayanıklı, sofralık bir incir cinsidir.
Bardakçı/ Bardacık İnciri: Sarımsı ince kabuklu, sofralık en lezzetli ve tatlı incir cinsleri arasındadır. Kolay soyulur ancak dayanıklı değildir.
Akça İncir: Hem sofralık hem de kurutmalık olarak kullanılır. Yeşilimsi çok ince kabuğu vardır Hoş kokuludur.
Sultanselim İnciri: Mora yakın kalın bir kabuğu vardır. Sofralık, oldukça etli ve lezzetli bir incir çeşididir. Özellikle İstanbul ve çevresinde yetişir.