Sabah yorgunluğu önemlidir

Sabah yorgunluğunun pek çok sebebi vardır. Bunların bazıları bedensel, bazıları ruhsaldır. İster bedensel, ister psikolojik olsun, yorgunluk yorgunluktur. Veriminizi azaltır, mutlu olmanızı güçleştirir, hayattan zevk alma duygunuzu sürekli törpüler. Eğer bir "kronik yorgun" olduğunuzu düşünüyorsanız, işi daha da ciddiye almalısınız. Sık tekrarlayan sabah yorgunluklarının arkasında ciddi bazı bedensel veya ruhsal problemlerin olabileceğini unutmamalısınız.

DEPRESYONA DİKKAT!

Bizim kişisel gözlemlerimiz, uzun süren sabah yorgunluklarında ilk akla gelen problemin "depresyon" olması gerektiğidir. Eğer sabah yorgunluklarının tersine akşama doğru kendinizi iyi hissediyorsanız, gün içinde tekrarlayan yorgunluk gelgitleri, sabah endişeleri, kaygıları, öfkeleri, telaşlarından da yakınıyorsanız, depresyon olasılığının yüksek olduğunu düşünebilirsiniz. Yorgunluk yakınmanıza odaklanma güçlüğü, unutkanlık, cinsel arzuda azalma gibi sorunlar da eklenmişse, tıbbi yardım almanın zamanı gelmiş demektir.

KANSIZLIK, HİPOTİROİDİ, İLAÇLAR

Sabah yorgunluklarının önemli bir nedeni de kansızlıktır. Özellikle demir eksikliği kansızlığı ve B12 vitamini noksanlığı olanlarda yorgunluk şikayeti sık görülmektedir. Tiroid bezi tembelliği -hipotroidi- sorunu yaşayanlarda da sabah yorgunluğu ilk işaret olabilmektedir.

Sabah yorgunluğu, kullandığınız ilaçlardan da kaynaklanabilir. Kortizon türevlerinin, kolesterol düşürücü statinlerin, idrar söktürücülerin, karaciğer ve böbreğe zarar veren ürünlerin her birinin birer yorgunluk virüsü kadar etkili olabileceği aklınızda olsun. Sabah yorgunluğu gün boyu sürüyorsa, özellikle terleme, kas ve eklem ağrıları, ateş gibi sorunlarla beraberse, arkasında iltihabi bir hastalığın, hatta bir kanserin olabileceğini de bilmekte yarar var.

Sabah yorgunluğu deyip geçmeyin. Uzun süren, tekrarlayan, şiddetini artıran bir yorgunluk sorunu ile karşı karşıyaysanız önlem almakta gecikmeyin.

BESLENME OKULU

DiyetisyenTuğçe Altan

Çocukluk çağında görülen iştahsızlık neden önemli

Çocukluk çağında oluşan iştahsızlık, çocuğun büyüme ve gelişimini etkiler. İştahsız olan çocuğun boy uzamasında ve kilo artışında oluşan sorun, bedensel ve ruhsal sağlığı açısından değerlendirilmelidir. Beslenme sorunu olan çocuğun çoğunlukla uyku sorunları da vardır. Bununla beraber iştahsız olan çocuk geç saatte yatıp geç uyanan ve belirli bir beslenme düzeni olmayandır.

Beslenme sorununun tam olarak belirlenebilmesi için aile bireyleri iştahsız olan çocukları için 3 günlük besin tüketim kaydı tutarak diyetisyene başvurmalıdır. Bu yöntem kullanılarak çocuğun günlük aldığı enerji, protein düzeyleri belirlenir ve beslenme yanlışları düzeltilir. Örneğin iştahsız çocuğun ana öğünlerde yeterli miktarda besin tüketmesi sağlanırken, ara öğünlerde şekerleme, cips, kola, gazoz ve bisküvi tüketmesi engellenmeye çalışılır.

Ayrıca iştahsız olan çocuk oyun sırasında ve yaşıtları ile daha kolay beslenir. Bu nedenle yetersiz beslenen çocuğun az miktarda tükettiği besinlerin enerji içeriği artırılır. Çocuğa doğru beslenme alışkanlıkları kazandırmak ancak aile bireylerinin de sağlıklı beslenmeleri ile sağlanır.

BİR ÖNERİ

Sabah yorgunluğu ile baş etmek için...

 Akşam yemeklerinizi hafifletin

 Alkolü azaltın veya bırakın

 Akşamları tatlı ve proteinli besinleri fazla tüketmeyin

 Yatağa girmeden evvel bir şey yemeyin. Yatmadan en az 3 saat önce yemeği kesin

 Uykudan önce televizyon izlemek yerine kitap okumayı, müzik dinlemeyi deneyin. Uyku ilaçlarını, antidepresanları, antialerji ilaçlarını doktorunuz önermedikçe denemeyin. 

Yatmadan önce ağır egzersizler yapmayın

 Uyku apnesi sorununuz olup olmadığını öğrenin

 Uykunuzun süresini yeterli, kalitesini iyi hale getirin

BİR ARAŞTIRMA

Dr. Ece Hattat

Uykusuzluk tansiyonu yükseltiyor

Mayıs 2006’da Hipertansiyon Tıp Dergisi’nin yayınladığı bir rapora göre, uzun süreli uyku kaybı/azlığı yüksek kan basıncı (hipertansiyon) riskini artırmaktadır. Daha önceki çalışmalarda, uyku apnesi ile kardiyovasküler hastalıklar arasında ilişki bulunmuştu. Fakat uyku kaybının uyku bozukluğu olmayan bireylerde de kan basıncını etkileyip etkilemediği net değildir.

Bu çalışmayı gerçekleştiren araştırmacılara göre; kısa süreli uyuyan kişilerde (günde 6 saatten az uyuyan) ortalama 24 saatlik kan basıncı ve kalp atım oranı artmaktadır. Bu durum, zamanla kan basıncının sürekli yüksek seyretmesine, yani hipertansiyon sorununun ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.

BİR BİLGİ

Çocuğunuz şişman mı?

Çocuğunuzun fazla kilolu mu yoksa normal kiloda mı olduğunu merak ediyorsanız, aşağıdaki tablodan yararlanabilirsiniz

BEDEN KİTLE İNDEKSİNE GÖRE KİLO DURUMU

Yaş25101518

Erkek çocuk (BKI)20,119,32428,3 30

Kız çocuk (BKI)19,819,224,129,1 30

MERAK ETTİKLERİNİZ

Prof.Dr. Halim Hattat

İleri yaşlarda idrar kaçırma

İdrar kaçırma, özellikle ileri yaşlarda, menopoz sonrası kadınlarda oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. Kadınların 3’te 1’inde bu sorun ortaya çıkar. 60 yaşın üzerindeki erişkinlerde, yüzde 15-30 arasında idrar kaçırma mevcuttur.

Mesane boşaltımı, sinir sisteminin kontrolü altındadır. Bu sinirlere hasar verebilecek hastalıklar (diabet, alkolizm, bel fıtığı, multipl skleroz, inmeler, parkinson, tabes dorsalis gibi durumlar) değişik idrar kaçırma türlerine yol açabilir. Özellikle çok doğum yapmış kadınlarda mesaneyi destekleyen adele tabakası zayıflamaktadır. Yaşlanma ve menopoz sonrası hormonal eksikliklik ile de mesane desteğini kaybetmektedir. Böylece öksürme, aksırma gibi karın içi basıncını artıran durumlar idrar kaçmasına sebep olabilir.

Sıkışma inkontinansı, kadınlarda sistit, vajen enfeksiyonları, mesane taşları, tümörler, özellikle erkeklerde görülen prostat büyümesi gibi sorunlardan meydana gelebilmektedir. Kadınlarda devamlı inkontinansa sebep olabilecek nedenler arasında, mesane-vajen arasında, böbrek-mesane arasında veya idrar yolu-vajen arasında oluşabilecek iştirakler (fistüller) sayılabilir.

Çeşitli ameliyatlar da idrar kaçırmaya yol açabilir. Erkeklerde prostat ameliyatları, mesane boynu ve mesane çevresindeki ameliyatlar, kadınlarda sfinkter (idrarı tutmaya yarayan kas tabakası) yetmezliğine neden olabilecek ameliyatlar ve ameliyat sonrası fistül oluşumu, bu nedenler arasında sayılabilir.

İlaçlar da inkontinansa sebep olabilir veya kolaylaştırabilir: Bazı adale gevşeten ilaçlar, tansiyon düşürücü ilaçlar, idrar söktürücüler, sakinleştiriciler, depresyona karşı ilaçlar ve alerji ilaçları idrar kaçırmaya yol açabilir.

DİYET GÜNLÜĞÜ

Sorularınız için:

manager@yasasinhayat.org

Tel: (0212) 236 73 00

Diyetisyen Nilüfer Bayram

Kahvaltı masaları için renkli öneriler

BİR SORU

Kahvaltımı çeşitlendiremediğim için diyetten sıkıldım. Birkaç öneri verebilir misiniz?

Sabah kahvaltılarınızı vereceğimiz sebzeli omlet tarifi ile "yine mi peynir ekmek" girdabından kurtarabilirsiniz!

Sebzeli omlet (2 kişilik, 150 kalori)

8 1 adet tam yumurta ve 2 adet yumurta akı

8 2 yemek kaşığı az yağlı süt

8 Tatlandırmak için tuz, karabiber, kırmızı biber

8 1 adet ince doğranmış yeşil soğan

8 Yarım adet doğranmış taze kırmızı biber

8 1 adet doğranmış çarliston biber

8 Yarım demet maydanoz

8 1 çay kaşığı sıvı yağ

Orta boy bir kasede yumurtaları, sütü, tuzu ve biberi çırpın. 1 çay kaşığı sıvı yağı bir peçete yardımıyla tavaya iyice sürün ve ısıtın. Yeşil soğan ve biberleri 2-3 dakika yumuşayıncaya kadar soteleyin. Yumurta karışımını tavadaki sebzelerin üzerine dökün. Yumurtalar pişene kadar yaklaşık 1 dakika pişirin. Pişmemiş yumurtayı tavayı sağa sola eğerek yayın ve bir spatula yardımıyla pişme durumunu kontrol edin. Yumurtanın üst kısmı sertleşmeye başlarsa omlete şekil vermek için yumurta karışımını ortadan ikiye katlayın. Maydanozu üzerine serperek servis yapın.

Rakı şişesinde balık olsam

Diyetisyen Güney Ayır

BİR SORU

Ben 51 yaşında bir erkeğim. Zayıflamam gerekiyor ama akşamları rakı içiyorum ve çok seviyorum. Diyete başlayınca rakı içemez miyim?

"Şöyle buz gibi sek rakı yanında kızarmış balık, kalamar, midye, biraz da kızarmış biber ve patates" dememi beklemiyorsunuz sanırım! Rakıyı tamamen hayatınızdan çıkarmak yerine, sağlığınızı yani kendinizi bir yana bırakmadan keyifle rakınızı içebilmek için artık bir şeyler yapmanın vakti gelmiş.

Kalorisi düşünülerek her şey zayıflama diyetine eklenebilir, fakat diyet yaparken sadece kilo kaybetmek önemli değil. Neden kilo kaybetmek istiyorsunuz? Sadece biraz daha iyi gözükebilmek için mi yoksa daha rahat nefes alabilmek, daha rahat yürüyebilmek, hastalıklardan uzak kalmak, yükselmiş olan kan lipitlerinin düşürmek, organlarınızın işlevlerini daha rahat yapmalarını sağlamak için mi?

O zaman her akşam masaya rakıyı koymak yerine, aldığınız alkolü yavaş yavaş azaltmaya başlayın ve ayda bir ya da iki gün kendinize izin verin. Deniz kenarında, karşınızda sevdiğiniz bir dost veya eşinizle, buz gibi bir kadeh rakı, yanında bol limonlu, az zeytinyağlı bir roka salatası, belki de biraz peynir ve haydari... Yani biraz alkol, bol antioksidan, kalsiyum, D vitamini, E vitamini ve ertesi gün de artırdığınız kalorinin karşılığı tempolu yürüyüş...