×
Yaşanan her deprem geride büyük acılar bırakıyor. Depreme karşı şehirleri hazırlamak kritik önem taşıyor. Japonya başta olmak üzere dünyanın farklı noktalarında kullanılan deprem uyarı sistemleri ise deprem anında oldukça hayati bir görev üstleniyor. Bu uygulamalardan biri de Türkiye’den çıkan girişim olan Deprem Erken Uyarı Sistemi -EDİS-. Fay hatlarına yerleştirilen hassas sensörlerin depremi algılamasıyla harekete geçen sistem, sizi depremin gerçekleştiği yere olan uzaklığınıza göre anında uyarıyor. Böylece deprem dalgaları sizin binanıza gelmeden önce 5-10 saniye de olsa kaçma ya da korunma fırsatı sunuyor.
UNICORN OLMAYA HAZIRLANIYOR
7 yıldır üzerinde çalışılan 2 yıldır ise Marmara Bölgesi için hazır olan sistemin 5 yıl içinde Türkiye geneline yayılması bekleniyor. Hatta şu anda EDİS, Türkiye’de kamu yatırımı ile devleşen bir unicorn olma yolunda. Şimdilik hangi kamu kurumunun bu yatırımı yapacağı saklı tutulsa da Türkiye Cumhuriyeti, yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırımla bu sistemden her konut ve binanın yararlanmasını amaçlıyor.
İLK TALİPLİ MEKSİKA
Uygulamayı Türkiye’de Artaş İnşaat, Akçansa, Bayer, Esas Holding, Vadi İstanbul, Karaca, Arçelik, Vakıfbank, Ziraat Bankası, BOTAŞ, İnovia, Botaş, Akmerkez, Rönesans Holding, Pegasus gibi kurumlar kullanmaya başlarken ABD, Meksika, Japonya, Tacikistan, Pakistan, Yunanistan ve Fas gibi ülkeler de şimdiden görüşmelere başlamış durumda. Bu konuda en fazla ilerleme kaydedilen ülke ise Meksika. Bu ülkeyle anlaşma sağlanması durumunda 300 milyon dolarlık yeni bir yatırım yapılacak ve Meksika’nın başkenti deprem hazırlıklarının arasına EDİS’i de dahil edecek.
‘KAÇIŞ İÇİN ZAMAN TANIYOR’
Yıldız Teknik Üniversitesi’nde (YTÜ) bulunan Yıldız Teknopark içerisindeki ofislerinde Hürriyet’e açıklamalarda bulunan EDİS Türkiye Kurucu Ortağı ve CEO’su Ali Emre Erişen, “Biz depremi önceden haber vermiyoruz. Tıpkı yangın alarmları gibi deprem anında bildiriyoruz. Ancak depremin merkezi ile sizin olduğunuz yer arasında mesafe bazen hayat kurtarıyor. Sistemimiz P dalgalarını tespit eder etmez tüm alıcılara alarm gönderiyor. Ve yıkıcı olan S dalgaları size ulaşmadan depremin geleceğini haber veriyor. Deprem dalgaları saniyede en fazla 3.5 kilometre hızla ilerliyor. Olası bir İstanbul depreminde en kötü senaryoda 5-6 saniye daha iyi ihtimallerde ise 30-40 saniyelik bir zaman var. Heybeliada’da deprem olursa Şişli’de oturan birisi 20 saniyenin üzerinde zamana sahip. 6 şubat depremlerinde Hatay bu sistemini kullansaydı yaklaşık 1 dakika önceden herkesin haberi olabilirdi” ifadelerini kullandı. Erişen, son depremlerde uygulamanın hatasız çalıştığını belirtti.
İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) mart ayı olağan meclis toplantısı “Sanayi perspektifinden Türkiye nüfusu” ana temasıyla gerçekleşti. Meclis toplantısının açılış konuşmasını yapan İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından son açıklanan nüfus verilerinin Türkiye’nin; yaşlanan nüfusu, doğum hızlarındaki ürkütücü düşüş, ekonomi, işgücü, istihdam, kentlerin sosyal yapısı gibi konularda kritik bir süreçte olduğunu gösterdiğini söyledi.
GİDİŞAT İYİ DEĞİL
Nüfus konusunda gidişatın iyi olmadığına ilk olarak 2021’deki meclis toplantısında dikkat çektiğini hatırlatan Bahçıvan, “Yıllık nüfus artış hızımız 2022’de binde 7.1 iken, 2023’te çok dramatik bir şekilde binde 1.1’e düşmüş. Durum ciddi” dedi. Son 5 yılda yaşlı nüfusunun da yüzde 21.4 artarak 8 milyon 722 bin olduğunu, bu grubun toplam nüfus içindeki oranının ise beş yılda artarak 2023 itibarıyla yüzde 10.2’ye yükseldiğini aktaran Bahçıvan, şöyle devam etti:
GENÇLER KAFELERDE VAKİT ÖLDÜRÜYOR
“Dünya nüfusundaki yıllık artış hızının gerilemesi ve yaşlanma eğilimi, ülkemiz için de belirgin bir şekilde geçerli. TÜİK verilerine göre, 2000 yılında genç nüfusumuzun toplam nüfusa oranı yüzde 20 iken bu oran 2022 yılı itibarıyla yüzde 15’e düşmüş durumda. ILO’nun Genç İstihdamında Küresel Trendler 2020 Raporu’na göre, küresel genç işsizlik oranı yüzde 13’ün üzerinde seyrediyor. Türkiye’de ise bu oran maalesef yüzde 25’in üzerinde. Daha çarpıcı bir veriyi paylaşacak olursam; 15-29 yaş aralığındaki 6.7 milyon genç ne eğitimde ne de istihdamda (NEET). Bu ne demek? AB üyesi komşumuz Bulgaristan’ın nüfusu kadar genç evde ve kafelerde oturup vakit öldürüyor demek.”
TARIMSAL ÜRETİM TEHLİKE ALTINDA
-BAHÇIVAN işgücü piyasasındaki pozitif gelişmenin ise kadın istihdamında görüldüğünü söyledi. Bahçıvan, bu durumun sürdürülebilirliğinin önemini vurguladı. Bahçıvan, “Tarım istihdamındaki daralma da sektörün faaliyet koşullarındaki sorunlara ve gıda enflasyonuna ilişkin risklere dikkat çekiyor. Nüfusumuzun sadece yüzde 7’sinin kırsal kesimde yaşadığını düşünürsek tarımsal üretimin geleceğinin tehlike altında olduğu da önemle üzerinde durmamız gereken bir nokta” dedi.
Ne yazılımcı ne mühendis ne de bankacı... Son günlerde işverenleri adeta sıraya sokan, deyim yerindeyse karaborsaya düşen bazı meslekler var. Bu meslek gruplarında eleman arayan işverenlerin kimi 60 kimi 50 gün beklemek zorunda kalıyor. Üstelik sadece beklemek de yetmiyor. İstedikleri elemanı bulduklarında kendilerinde çalışmaya ikna etmek ve ellerinde tutmak için yeni talepleri de karşılamak zorundalar. Peki hangi ustalar bulunamıyor?
HAFTALARCA BEKLİYORLAR
24 Saatte İş platformunun Hürriyet için hazırladığı verilere göre Türkiye’de istihdam piyasasının en çok aranan mesleği döner ustası ve protez tırnak uzmanı. Verilere göre şu anda döner ustası için verilen bir ilan 63 günde, protez tırnak uzmanı için 49 günde, elektrik ustası için 42 günde, ızgaracı için 42 günde, bulaşıkçı için 35 günde doluyor. Özellikle yeni açılan işletmeler bu konuda çok sıkıntı çekiyor. Hem yeme-içme hem de güzellik ve kişisel bakım sektörlerinde milyon liraları bulan yatırımlar yapılıp dükkânlar açılıyor ancak girişimciler eleman bulamadığı için çarkı döndüremiyor. İşletme sahipleri bir personel bulmak için kariyer platformlarının yöneticilerine kadar gidiyor. Gazetelere ilanlar veriyor. Ancak eleman açığı bir türlü giderilemiyor.
MAAŞLARDA BEKLENTİ NE?
Rağbet bu kadar yüksek olunca maaş beklentileri de artıyor. 24 Saatte İş platformunun çalışmasına göre istihdam piyasasının yıldızları olan döner ustası için en düşük maaşlar 40 bin lira seviyesinden başlarken, protez tırnak uzmanı için 39 bin liradan başlıyor. Bu alanda elektrik ustası için 37 bin lira, ızgaracı için 34 bin lira, şoför için ise 32 bin lira maaş öngörülüyor.
SEKTÖRÜN YILDIZI OLDULAR
BİR dönemin en popüler girişimcilik alanlarından biri olan internet kafeler son yıllarda unutuldu. 1990’lı yılların sonu 2000’li yılların başında henüz her eve bilgisayar ve internet girmemişken önemli bir ihtiyacı karşılayan, oyun oynamanın yanında sosyalleşmeye de önemli katkı sunan internet kafeler mahalle ekonomi için oldukça önemli bir yer tutuyordu. Hatta bir dönem internet kafelere ilgi o kadar fazlaydı ki işletme sahipleri karmaşanın önüne geçebilmek için sıra listeleri hazırlıyordu.
3 AYDA 360’I KAPANDI
Ancak şimdilerde durum çok başka. Bu alandaki son gelişmeleri Hürriyet’e anlatan İstanbul İnternet Kafeciler Esnaf Odası Başkanı İlhan Taşkıran, “İnternet kafe sayısı hızla azalıyor. Türkiye genelinde 27 bin internet kafe vardı. Şimdi sayı 5 bine geriledi. Oda kayıtlarına göre son 3 ayda 360 internet kafe işletmesel nedenlerle kapanmış gözüküyor. Aynı dönemde yeni açılan internet kafe sayısı ise sadece 6” diye konuştu.
İlhan Taşkıran
MASA BAŞINA 80 BİN LİRA
Bu süreçte internet kafelerin kapanmasının ana nedeninin maliyetler olduğunu işaret eden İlhan Taşkıran, “İnternet kafeler enflasyona yenildi. Zira bir internet kafe açmak için en az 20 bilgisayarlık yatırım yapılması gerekiyor. Bilgisayar başına yatırım 15 bin liraya kadar çıktığında sorun yoktu. Ama bu artık 80 bin liraya geldi. Sıfırdan böyle bir yatırımı yapabilecek esnaf kalmadı. Bilgisayarlar 4 yılda bir yenileniyor. Şu an kapanmaların hızlanmasının en büyük nedeni de yenileme dönemi gelen esnafın bu yatırımı gerçekleştirememesi. Bilgisayarlar eskidiği zaman gençler gelmek istemiyor” dedi. Taşkıran, artan kira fiyatları ve akıllı telefonların yaygınlaşmasının da internet kafelerin ayakta durmakta zorlanmasında etkili olduğunu söyledi.
Eski nesil internet kafeler kapanmalarını sürdürürken bazı işletmeler ise yeni nesil oyun salonlarına yatırım yapıyor.
50 KURUŞTAN 40 LİRAYA
Anadolu’nun ürünleri olimpiyat tutkunları ile buluşuyor. Trendyol, Paris 2024 Olimpiyat Oyunları kapsamında Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin (IOC) ilk Türk partneri oldu. Bu işbirliği kapsamında t-shirt, polo yaka t-shirt, şort, elbise, sweatshirt, beyzbol şapkası, balıkçı şapkası, plaj havlusu ve bez çanta ürünlerinden oluşacak olimpiyata özel bir koleksiyon Türkiye’de üretiliyor. Ürünler Azerbaycan, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Katar, Kuveyt, Bahreyn ve Umman’da Trendyol vasıtası ile satılacak.
2 BİN 500 KADININ ELİNDEN ÇIKTI
Peki bu ürünler nerede üretildi? Bu sorunun cevabı bizi Denizli’de 2 bin 500’e yakın kadın çalışanı ile üretim yapan Deniz Tekstil’e götürdü. Hem OSB’de hem de ilçelerdeki tesislerle ayda 1.5 milyon adet üretim gerçekleştiren şirket bugüne kadar Paris Saint-Germain gibi kulüpler ve Roland-Garros gibi organizasyonlara da yüzbinlerce parça ürün göndermiş. Baltalı Grup Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Deniz Baltalı, “Burada çalışan arkadaşlarımızın yüzde 80’i kadın. Spor kulüplerine ve organizasyonlara yaptığımız başarılı üretim, bize olimpiyatların kapısını açtı” dedi.
YENİ KAPILARI DA AÇACAK
Deniz Baltalı, Türk tekstil sanayisinin de artık her türlü talebe karşılık verebilecek durumda olduğunu vurgulayan Baltalı, şöyle konuştu: “Burada kadınlar harika bir iş çıkarıyor. Trendyol bizimle bu üretimi gerçekleştirmek istediğinde hızla harekete geçtik. Böyle siparişlerde çok fazla detay ve uluslararası standart oluyor. Sürdürülebilirlik konusunda daha önce yaptığımız yatırımlar bizi bugünlere hazırlamıştı. Hepsinin üstesinden gelip 35 bin parçadan oluşan ürünleri şubatta teslim ettik. Bu işbirliğinin de hem Türk üreticilerin hem de Türk tekstilcilerin önünü daha da açacağını düşünüyorum.”
Deniz Baltalı
MESSİ GİYDİ, ERTESİ GÜN 800 BİN ADET SİPARİŞ GELDİ
2023 yılına ilişkin finansal ve operasyonel sonuçlarını açıklayan Turkcell’in gelirleri yıllık bazda yüzde 14.6 büyüyerek 107.1 milyar liraya ulaştı. Enflasyon muhasebesine göre düzenlenen sonuçlara göre, FAVÖK yüzde 19.9 oranında artarak 43.9 milyar TL’ye ulaştı. Net kâr, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 82.5 artışla 12.6 milyar TL olarak gerçekleşirken Turkcell’in toplam yatırım harcamalarının gelire oranı ise yüzde 21 oldu.
Sonuçları İstanbul’da gazetecilere bir sunum yaparak açıklayan Turkcell Genel Müdürü Ali Taha Koç’un finansal gerçekleşmelerden daha çok üzerinde durduğu konu ise Turkcell’in uzun süredir sadece bir GSM şirketi olmadığı idi.
Koç, BiP, TV+, lifebox, fizy, GAME+ gibi Turkcell ekosistemindeki markaların faaliyetlerinin başarıyla sürdüğünü vurgulayarak, “Dijital ürün ve servisler, sektörümüzün taşıyıcı kolonları haline gelmeye başladı” diye konuştu.
YENİ DÖNEM VURGUSU
Şirketin veri, enerji, yapay zeka ve siber güvenlik gibi yeni odak noktalarına dikkat çeken Koç, önümüzdeki yıllarda büyümelerinin bir bölümünün de bu alanlardan geleceğini anlattı. Bu dört alanın artık hedefler ve yatırımlar için belirleyici olduğunu söyleyen Ali Taha Koç, veri merkezlerine olan yatırımlarını arttıracaklarını belirtti. Turkcell’in şimdiye kadar veri merkezlerine 330 milyon Euro yatırım yaptığını vurgulayan Ali Taha Koç, “Yeni bir veri merkezi kurmayı planlıyoruz. Bu doğrultuda “hyper-scaler” küresel bir markayı Türkiye’ye getirmeyi hedefliyoruz” dedi.
‘ÜRETTİĞİMİZİ TÜKETECEĞİZ’
Tüm dünyada şirketler ve devletler enerji güvenli konusunda yatırım yapıyor. Turkcell de bu konuda tükettiği enerjiyi karşılayabilecek yatırımlarını sürdürüyor. “Telekom şirketleri olarak Türkiye’nin yıllık elektrik tüketimin yüzde 1’ni biz tüketiyoruz. Özellikle baz istasyonları yoğun enerji tüketimine sahip” diyen Ali Taha Koç, “Burada sosyal ve ekonomik sorumluluğumuzun farkındayız. Sanayi devriminin iklim krizini ‘teknoloji devrimi’ ile yeneceğiz. 2026 itibarıyla yeşil enerji kaynaklarından sağlanacak üretimle, Turkcell toplam elektrik ihtiyacının yüzde 65’ini karşılamayı planlıyor” ifadelerini kullandı.
Dünyanın şekeri önümüzdeki günlerde biraz düşebilir. Bunun nedeni ise küresel kakao çekirdeği arzındaki azalış. Son 3 yıldır en büyük kakao çekirdeği üreticilerinden olan Gana, Fildişi Sahili ve Ekvador’da ciddi rekolte kayıpları yaşanıyor. Rekolte düşerken kakao fiyatları da hızla yukarı doğru tırmanıyor.
TARİHİ REKOR GELDİ
Trading Ecomomics verilerine göre 2024’ün başından itibaren yüzde 99.24 fiyat artışı yaşayan kakao fiyatları bu hafta 8 bin 493 doları görerek tarihi rekorunu kırdı. Fiyatlar karşısında Gana ve Fildişi Sahilleri başta olmak üzere çok sayıda üretici ülkedeki fabrikalar çekirdek temin etmekte zorlandığı için ya üretimini bitirdi ya da üretime ara verdi.
Batı Afrika’daki kakao fabrikalarının üretimde kesintiye gitmesi ise uluslararası piyasalarda paniğe neden oldu. Çünkü, çikolata üreticileri bu tesislere ihtiyaç duyuyor. Arz tarafında yaşanan bu gelişmelere paralel olarak da çikolata fiyatlarında önümüzdeki dönemde daha zamlı etiketler tüketicinin karşısına çıkabilir.
ÇİKOLATAYI ETKİLİYOR
Uluslararası Kakao Örgütü yılın başında, dünyada iki yıldır devam eden kakao çekirdeği kıtlığının 2024’te de devam edeceğini ve bunun fiyatları etkileyeceğini bildirmişti. Popüler çikolata markaları olan Hershey ve Cadbury de çikolata sektöründeki ek fiyat artışlarının sorumlusu olarak kakao maliyetlerini işaret etti.
‘FİYATLARA ACİL TEDARİK ETKİSİ’
-KAKAODAKİ rekolte düşüşlerinin altını çizen İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Başkanı Kazım Taycı, “3 yıllık düşüş süreci stokların da erimesine neden oldu” dedi. Kakao çekirdeği miktarının toplam ihtiyacın 550 bin ton kadar altında olduğunu belirten Taycı, “İklim krizi bunda çok etkili olsa da artan maliyetler yüzünden köylülerin kakao ağaçlarına iyi bakamaması rekoltenin düşmesine neden oluyor. Kakao yağı ve kakao tozu fiyatları artış gösterirken mal ihtiyacı olup da alamayan ve kullanıcıların hararetle mala yönelmeleri, açıkta bulunanları acil tedarik peşine koşmaları son 2 aylık süreçte fiyatların daha da hızla artmasına neden oldu” dedi.
Hepsiburada Ticari Grup Başkanı Ender Özgün, “Geçen yıl Airfryer’ın yükselişi dikkat çekmişti. Bu yıl ise kahve makineleri ve ev tipi espresso makineleri kendini gösteriyor. Bu ürünlerde ciro anlamında da hızlı bir artış gözlemliyoruz. ‘Tüketici kahve alışkanlığını eve taşımaya başladı’ diyebiliriz” ifadelerini kullandı.
Bir grup gazeteci ile bir araya gelen Özgün, Ramazan ayının e-ticarette ciddi bir ivme yarattığını söyledi. Bu etkiyi şubat ayının başında görmeye başladıklarını söyleyen Özgün, “Ramazan’da site trafiğimiz 20:00’den sonra artmaya başlıyor. Sahur’da, Ramazan öncesi döneme göre site trafiği 3 katına çıkıyor. Un, şeker ve baklagiller en fazla talep gören ürünlerin başında geliyor. Küçük ev aletleri ise en hızlı büyüyen kategori. Onu züccaciye takip ediyor. Küçük ev aletleri kategorisi yüzde 55 temel tüketim siparişleri yüzde 40, giyim siparişleri yüzde40, gıda ve içecek kategorisi yüzde 35, sağlık ve güzellik kategorisinde yüzde 25 artış yaşandı” diye konuştu.
1.5 TRİLYON LİRA BÜYÜKLÜK
2022’de Türkiye’de e-ticaretin hacminin 800 milyar lira olduğunu ve 2023’ün tamamında 1.5 trilyon liralık bir işlem hacmi oluşmasını beklediklerini ifade eden Hepsiburada Ticari Grup Başkanı Ender Özgün, “Altyapı ve teknoloji yatırımlarının aralıksız sürdürüyoruz. Finansal hizmet verdiğimiz HepsiPay ciddi talep görüyor. HepsiPay, bankalarla tam entegre, kredi veren, kredi kartına ihtiyaç duymadan hizmet veren bir platform ve 14 milyon müşterisi var” dedi.
PREMİUMDA 2.4 MİLYON ÜYE
Hepsiburada Pazarlama Grup Direktörü Görkem Dereli ise sadakat programı Hepsiburada Premium’un 2.4 milyon üyeye ulaştığını söyledi. Dereli, şöyle devam etti: “Hepsiburada Premium Kart’ı hayata geçirdik. 3 hafta gibi kısa bir sürede 75 bin’e yakın kişi kart sahibi oldu. Bu kartın peşin fiyatına 3 ay ertele, 6 taksitle öde, 1000 TL hediye, her alışverişten yüzde 5 kazan, Yemeksepeti’nde yüzde 10 kazan gibi avantajları var.”