Malezya Havayolları’na ait yolcu uçağının Ukrayna’nın doğusunda Rusya destekli ayrılıkçılar tarafından düşürüldüğü iddia edildi. 298 kişinin hayatını kaybettiği faciaya Avrupa nispeten sessiz kaldı. İşte dev ülkeleri Rusya’ya karşı tepkisiz bırakan ekonomik gerçekler... (Grafik: Sertaç Bala)
Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Merkez Bankası eski Başkanı Durmuş Yılmaz, Avrupa Merkez Bankası'yla, Japonya Merkez Bankası'nın miktarsal genişleme politikaları dikkate alındığında, Türkiye'nin yüzde 4'lük büyümeyi gerçekleştirecek finansmanı bulmakta zorlanmayacağını düşündüğünü bildirdi.
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) 50 puanlık faiz indirimi piyasalara moral verdi. Beklenti 25 baz puandı. Borsalarda yükseliş, tahvil faizlerinde düşüş, dolarda zayıflama, Euro’da değer kazanımı, altın ve gümüş gibi kıymetli madenler ile petrol ve emtia fiyatlarında çıkış görüldü. ABD ve Almanya borsalarında zirveler test edildi. Fed faiz indiriminin Türkiye’nin de dahil olduğu gelişen ülke piyasalarına olumlu yansıyacağına dair değerlendirmeler de gelmeye başladı.
#ABD26 Ağustos 1924’te 2 şube ve 37 çalışanla yola çıkan İş Bankası, 100. kuruluş yılında 20 bin çalışana, 1042 şubeye ve 285 milyar TL’lik öz kaynak büyüklüğüne ulaştı. İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, 100 yıldır aynı amacı taşıdıklarını; bu amacın da ‘büyümeye, istihdama ve refahın artmasına katkı sağlamak’ olduğunu kaydetti: “İş Bankası 1924’te bunun için vardı, bugün de bunu yapıyor” dedi. Ekonomiye ilişkin değerlendirmelerde de bulunan Aran, enflasyonla mücadele döneminde zor dönemin geride kaldığı mesajını verdi.
#İş BankasıKüresel piyasaların, para politikalarının yönü hakkında ipuçları aradığı Jackson Hole Ekonomi Politikası Sempozyumu’nda konuşan üç önemli merkez bankasının yetkilileri, faiz indirimine başlayacakları veya gelecek aylarda indirime devam edecekleri sinyalini verdi. Böylece başlıca merkez bankaları, 2022’de ‘yüksek enflasyonla mücadele’ adı altında başlayan sıkılaştırma sürecine son vereceklerinin işaretini vermiş oldu. Bu mesajlar sonrası uzmanlar, küresel ekonomi için enflasyonun tehdit olmaktan çıktığını, yeni önceliğin ise istihdam olduğunu söylüyor.
#FaizMoody’s’in not artırımı geride kaldı, şimdi iç piyasaların yeni bir beklentiye ihtiyacı var. Gündem bulmakta zorlanan borsadaki düşüşün bir nedeni de kâr satışları. Öte yandan para girişlerinin azalması ve dış borsalardaki satıcılı seyir de düşüşe katkı yapıyor. Yabancı yatırımcı ise borsada bir hamle yapmak için banka bilançolarını görmek istiyor olabilir.
#Borsa İstanbulOlumlu haber akışları piyasada iyimserliği artırdı. Türkiye’ye sıcak para girişi devam ediyor. Şimdi dikkatler Moody’s’e çevrilmiş durumda. 19 Temmuz’da Moody’s Türkiye’nin kredi notu konusundaki görüşlerini açıklayacak. Piyasanın beklentisi, Türkiye’nin kredi notunun artması. İki kademe birden artış bekleyenler de az değil.
#Moody’SSon bir yıldır uygulanan ekonomik programın hedefleri gerçekleştikçe piyasanın güveni de artmaya başladı. Ekonomi yönetimi enflasyonda “Mayıs ayına kadar zirve, yılın ikinci yarısı için ise düşüş” yönlü bir takvim veriyordu. Bunun ilk adımı atıldı, temmuz ve ağustos sonrası baz etkisiyle düşüşün hız kazanması bekleniyor. Dezenflasyon sürecinin başlamış olmasının verdiği rahatlama ile piyasa bozucu olumsuz bir haber akışı olmadığı taktirde Borsa İstanbul başta olmak üzere piyasalarda olumlu etki sürebilir.
#TCMBDış piyasalardaki olumlu seyir, 28 Haziran’da Singapur’daki toplantıda Türkiye’nin ‘gri liste’deki durumunun görüşülecek olması, haziran sonrası enflasyonda düşüş öngörüsü borsadaki çıkışın ana nedenleri oldu. Yatırımcıların dikkati BIST100 Endeksi’ndeki zirve seviyesine çevrilmiş durumda. Güç denemesi o noktada ortaya çıkacak. Singapur’dan iyi haberler gelirse borsa zirve kırmak için iyi bir neden bulabilir.
#Dış PiyasalarTürkiye ve dünyada gerçekleştirilen dev projelere imza atan Kalyon İnşaat, Romanya'da, tüm rakiplerini eleyerek tam puanla seçilen firma oldu ve Karadeniz Kıyısı-Podişor Doğal gaz Boru Hattı Projesi'ni gerçekleştirmeye başladı. Kalyon İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Murathan Kalyoncu, milyar dolarlık projelerin takip edildiğini, mega projelere imza atıldığını söyledi.
#Doğal GazBorsa İstanbul’da iyimser hava devam ediyor. Yılbaşından bu yana BIST100 Endeksi, getiride alternatif yatırım araçlarıyla arayı açtı. Yüzde 25’lere varan getiri ve yükselen prim söz konusu ama henüz borsada ‘yükseklik korkusundan’ söz etmek için erken denilebilir. Olağan dışı bir gelişme olursa piyasa şartları ve yatırım araçlarının durumu tekrar gözden geçirilebilir.
#BIST100 EndeksiBorsa İstanbul’da yeni yılın ilk günlerinden itibaren başlayan ralli devam ediyor. Yabancı yatırımcıların devam eden alımlarına yerli yatırımcıların da katılımıyla BIST100 Endeksi 9.000 puan seviyesine ulaştı. Yılbaşından bu yana yüzde 25 prim oluştu. Konut, döviz, faiz, altın gibi yatırım araçlarıyla karşılaştırıl-dığında BIST100 Endeksi’nin getirisi açık ara önde. Elbette henüz ‘zirve oluştu’ demek için erken ama Borsa İstanbul’da iyimserlik sürebilir.
#TCMBİç piyasalarda olumlu hava sürüyor. Yabancı yatırımcıların pozitif hareketleri dikkat çekici. 12 Ocak ile biten haftada yabancı yatırımcılar; hisse senetlerinde 157.4 milyon dolar, tahvil bonoda 424.9 milyon dolarlık alım yaptılar. Tekrar alıma geçmeleri olumlu bir gelişme. Bunda uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının son dönemde Türkiye ile ilgili açıkladıkları raporlar da etkili oldu. Bu aşamada yabancı yatırımcıların katkısıyla Borsa İstanbul’da olumlu havanın korunduğunu söylemek mümkün. Gelecek hafta ise 25 Ocak’taki PPK toplantısı dikkatle takip edilecek.
#PiyasaBorsada tepki yükselişi banka hisseleri öncülüğünde devam ediyor. ABD’li bir yatırım bankasının dört özel Türk bankası için al tavsiyesi vermesiyle banka hisselerine gelen alımlar piyasanın geneline yansıdı ve BIST 100 Endeksi’ni 8 bin seviyelerine taşıdı. Cuma akşamı Moody’s’in Türkiye’nin kredi görünümünü yükseltmesi Borsa İstanbul’a olumlu yansıyabilir. S&P’den sonra Moody’s’den gelen bu değerlendirme ile 2024 yılı içinde Türkiye’nin kredi not artırım beklentileri daha da arttı.
#BorsaHazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek 2023 yılı MÜSİAD ekonomik değerlendirme toplantısına katıldı. 2024 yılı enflasyon ve ekonomi hedeflerini açıklayan Şimşek, Türkiye için “gevşek para politikası” tabirinde bulundu. Şimşek “2024'e baktığımız zaman, büyüme zayıf seyredecek. Enflasyonda düşüş devam edecek. Daha destekleyici finansal koşullar küresel anlamda daha gevşek bir para politikasına evrileceğiz.” dedi. Peki, Gevşek para politikası ne demek, ne anlama geliyor?
#Gevşek Para PolitikasıPiyasalarda iyimserlik hâkim. Dışarıdaki olumlu havaya iç piyasalar da uyum sağlamaya başladı. Bunda son haftalarda artan yabancı sermaye girişlerinin de önemli payı var. 8 Aralık ile biten haftada yabancı sermaye girişi uzun bir aradan sonra ilk defa toplamda 1 milyar dolar sınırını geçti. Yabancı alımları yerli tasarrufları da biraz tetiklemeye başladı. Bu talep yabancı ağırlıklı olmakla birlikte BIST100 Endeksi’ni 7.500’lerden 8.000 seviyesine yaklaştırdı. Çıkışın devamı yine yabancı yatırımcıya ve yerli yatırımcının çıkışa ne ölçüde katılacağına bağlı olacak.
#Yabancı YatırımcıBu hafta gözler üç önemli merkez bankasına çevrildi. Piyasa yılın son faiz kararını açıklayacak olan Fed, ECB ve BoE’nin gelecek dönemde faiz indirimlerine kapı aralayacağı konusunda iyimser ancak Fed’in bu iyimserliği kıracak sert mesajlar vermesi bekleniyor. Uzmanlar faizdeki beklentileri Hürriyet’e anlattı.
#FEDOrtadoğu’daki gerilimin gölgesinde borsalarda satıcılı bir görünüm ve güvenli limanlara ilgi devam ediyor. Dış borsalarda ekonomik yavaşlamaların etkileri hissedilirken içeride şirket bilançoları farklı bir görünüm sergiliyor. İyi gelen banka ve sanayii şirketi kârlarını enflasyon etkisi ile düşünmekte fayda var. Hisse seçimlerinin daha da önem kazandığı günlerdeyiz. Bu dönemde yatırımcı anlayışıyla geri çekilmelerde hisse biriktirmek ve destek seviyelerine yaklaştıkça maliyet oluşturmak orta ve uzun dönem için yararlı olabilir.
#GSYHSavaşın etkileri de riskler de sürüyor. Unutmamak lazım hisselerdeki geri çekilmeler orta ve uzun dönemli portföy oluşumu için aynı zamanda bir fırsat da verebilir. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, geçen hafta da Paris’te dış finans çevreleriyle görüştü. Önümüzdeki hafta ise yine bir Körfez Ülkeleri ziyareti olacağını açıkladı. Gelecek olası bir yatırım haberi sert düşmüş borsada olumlu fiyatlamaya konu olabilir.
#Mehmet ŞimşekPiyasalar İsrail ve Filistin çatışmasına odaklandı. Son hamlelerle savaşın bölgeye yayılma riski biraz daha arttı. Ortadoğu’daki gerginlik piyasalarda ekonomik gelişmelerin de önüne geçti. Borsa İstanbul da yaşananlardan payına düşeni aldı. BIST100 Endeksi’nin 8.000 seviyesinin üzerinde tutunma çabası sürüyor.
#İsrailEkonominin başrolünde bir süredir para politikasını belirleyen merkez bankaları var. Geçen hafta Avrupa Merkez Bankası’nın faiz oranını 25 baz puan arttırmasından sonra bu hafta da gözler Türkiye, Amerika ve İngiltere merkez bankalarında olacak. Merkez bankaları bir tarafta enflasyon, diğer yanda zayıflayan ekonomiler nedeniyle ikilem içerisinde. Bu durum doğal olarak stagflasyon söylemlerini de beraberinde getiriyor.
#Avrupa Merkez Bankası