Son dönemde kiralık konut piyasasında yaşanan gelişmeler, kiracı ve ev sahipleri arasında gerginlikleri artırıyor. Şimdi ise kiralık ev ilanlarının olduğu sitelerde, zam pazarlığı ya da dava süreciyle uğraşmak istemeyen mülk sahipleri, evlerini bir ya da iki yıllığına kiraya vermek istiyor. Peki ev sahipleri böyle bir hakka sahip mi? Kiracılar nasıl bir yol izlemeli?
#Kira SözleşmeleriTicaret Bakanlığı, emlak ilanlarında yeni bir dönem başlatarak ‘Doğrulanmış İlan Düzenlemesi’ni 15 Eylül’de hayata geçiriyor. Bu sayede artık yetki belgeli emlakçılar ilan girişi yapabilecek, iki farklı platforma konan ilanlar arasında link verilerek alıcılar bilgilendirilecek. Peki bu uygulama ile emlakçılar ile ev sahipleri nelere dikkat etmeli? Bu düzenlemeyi dikkate almayan ev sahipleri ve emlakçıları bekleyen cezalar var mı? Yeni uygulama ile kiralık veya satılık konut fiyatları kontrol altına alınabilir mi? Aynı uygulama otomotiv sektöründe de geçerli olacak mı? İşte ‘Doğrulanmış İlan Düzenlemesi’ne yönelik tüm detaylar...
#EmlakHızla yükselen kiraların etkisiyle paylaşımlı odalara talep arttı. Bu yolla daha çok gelir elde etmeyi hedefleyen kimi ev sahipleri artık aile değil, bekar kiracı peşinde. Ranza doldurulan odalara 10 kişiye kadar kiracı kabul edilirken, ilanlara eklenen fotoğraflar evlerin yurda dönüştüğünü gösteriyor. Üstelik sadece öğrenciler değil, tek yaşayanlar da barınma ihtiyacını böyle karşılıyor. Uzmanlara göre vergi ve güvenlik sorunu oluşturan bu tip kiralamalar için düzenlemeye ihtiyaç var.
#Barınma SorunuSon dönemde artan kira fiyatları nedeniyle ev sahiplerinden birbirinden ilginç talepler gelmeye devam ediyor. En son Ankara’da bir ev sahibinin zam talebi bu kadarına pes dedirtti. Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası (ATEM) Başkanı Hakan Akçam, kendilerine ulaşan bilgiyi paylaşarak Altındağ ilçesinde bir ev sahibinin kira artış bedelini ‘gram altın’ üzerinden belirlediğini ifade etti.
#Ankara Tüm Emlakçılar Meslek OdasıÜniversite tercih sonuçlarının açıklanmasına sayılı günler kala ‘kiralık oda’ ilanları artmaya başladı. Kimi zaman ev sahipleri bir odasını kiraya veriyor, kimi zaman kiracılar maliyeti bölüşmek için ev arkadaşı arıyor, kimi zaman da yatırım amaçlı ev alanlar oda oda kiralama ile gelirini artırmayı planlıyor. Bu yıl yüksek kira bedelleri nedeniyle öğrencilerin bu seçenekleri daha fazla tercih etmesi bekleniyor. Ancak uzmanlar uyarıyor: Oda kiralarken mutlaka sözleşme yapın ve kritik maddelere dikkat edin. Yoksa hazırlıksız bir anda tahliye riskli ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Gayrimenkul hukuku uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz’a oda kiralamanın püf noktalarını sorduk. İşte 5 soruda tüm bilinmesi gerekenler...
#ÜniversiteGeçtiğimiz iki yılda ev sahibi-kiracı anlaşmazlığı hiç olmadığı kadar arttı. Hızla artan kiralar, getirilen zam sınırı ilişkilere büyük zarar verdi. Kira davalarında rekor artışlar görülürken, maalesef sorunlar adli vakalara da dönüştü. Yaşanabilecek anlaşmazlıkları en düşük seviyede tutmak için ise doğru hazırlanan bir kira sözleşmesi büyük önem taşıyor. Peki tarafların haklarını koruyan sözleşmede nelere dikkat etmek gerekiyor? Tüm bilinmesi gerekenleri gayrimenkul hukuku uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz ile konuştuk. İşte 10 maddede doğru kira sözleşmesinin kuralları...
#KiracıEv sahibi-kiracı anlaşmazlıkları zirve yapıp, davalar mahkemeleri kitleyince zorunlu arabuluculuk sistemi devreye girdi. Yasalara göre, arabulucuya giden taraflar uzlaşma olmazsa ödeme yapmıyor, olursa bir ücrete tabi oluyor. İşte, bu ücreti ödemek istemeyenler, arabulucuyu aradan çıkarmak için ‘anlaşamadık’ oyununu oynuyor. Ancak hukukçular uyarıyor; ödemeden kaçarken uzun vadede zararlı çıkabilirsiniz.
#Ev SahibiSon iki yılda ev sahibi-kiracı anlaşmazlıkları tarihte görülmediği kadar arttı. Fahiş zamlara karşı kiraya yüzde 25 zam sınırı getirilse de çoğu zaman bu sınırlama piyasada uygulanmadı. Evin satışa çıkmasından, davalık olmaktan ya da tahliye baskısından çekinen kiracılar yasal oranın üzerinde zammı kabul etti. Kiraya zam sınırlamasının sona ermesine aylar kala şimdi de “Fazla zammın iadesi mümkün mü?” sorusu tartışma yarattı. “Yüzde 25’ten fazlası geçersiz, kiracı fazla zammı iade alır” diyen de var, “Kiracının önce anlaşıp sonra itirazı kötü niyet” yorumunu yapan da. Gelin gayrimenkul hukuku uzmanlarının değerlendirmelerine bakalım...
#KiracıSite sakinleri işini doğru yapmayan yönetim şirketlerinden dertli. Yüzde 200’ü bulan fahiş zamlar, hizmet alımlarındaki usulsüzlükler ve yönetimi bırakmayan şirketler nedeniyle yüzlerce şikâyet aldıklarını söyleyen Türkiye Kentsel Tesis Yönetim Derneği Genel Başkanı Suat Sandalcı, “Yönetim şirketlerine lisans şartı getirecek düzenlemede son aşamaya gelindi. Türkiye’de 4 bin şirket var, bunların en çok yüzde 20-25’i kriterlere uyabilecek” dedi.
#Site SakinleriBeş yılı geçen kiracılar ev sahipleriyle davalık olmamak için anlaşma yoluna gidiyor. Taraflar yeni zam oranını belirleyip ek protokol yapıyor. Ancak kimi ev sahipleri hem uzlaşma ile kirayı yükseltiyor, hem de dava açıyor. Hukukçular kiracıları uyarıyor; Yargıtay ek protokolü değil kira sözleşmesi tarihini dikkate alır. Bir yıl önce protokol yapılsa dahi, asıl sözleşme beş yılı geçtiyse ev sahibi tespit davası açabilir.
#KiracıKira artışı konusunda uzlaşılamaması ya da açılan davalar nedeniyle tahliyeler artarken, depozito iadeleri gündeme geldi. Ev sahipleri ve kiracılar bu konuda da ortak yolu bulmakta zorlanıyor. Evi tahliye eden kiracıya depozitosu ödenen bedelle mi, güncel değerle mi iade edilir?, Hangi durumda ev sahibi ‘vermiyorum’ diyebilir?, Ev satıldıysa ödemeyi kim yapar? İşte tüm yönleriyle depozito iadesi...
#KiracıKentsel dönüşüme yönelik düzenlemeler içeren kanun teklifi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. 9 Kasım’da da Resmi Gazete’de yayımlandı. Yasayla ilgili tartışmalarda sosyal medyada “Bu bir mülksüzleştirme planı” yorumunu yapan da var, “Bu yasayla sorun çözülür” diyen de... Yeni yasayı, nelerin değişeceğini ve olması gerekenleri uzmanlara sorduk, kafalardaki soru işaretlerine cevaplar aldık.
#Hazan Aköz Işık6 Şubat depremleri sonrasında yaşanan büyük acı kentsel dönüşüm ihtiyacını ve aciliyetini bir kez daha gösterdi. Başta İstanbul olmak üzere ülke genelinde tüm riskli yapıların hızla yenilenmesi için yasal düzenlemeye gidildi. Kentsel dönüşüm sürecinde yaşanan sorunlar incelendi ve tespitten yıkıma, tebligattan yeniden yapıma kadar her aşamada radikal adımlar atıldı. Dönüşüme yönelik düzenlemeleri içeren teklif, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Peki düzenleme evi dönüşüme giren vatandaşı nasıl etkileyecek? Yeni dönüşüm yasasında bilinmesi gerekenleri, Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz ile mercek altına aldık.
#Kentsel DönüşümKira anlaşmazlıklarında arabulucuya gidenlerin yarısı uzlaşma sağlayamıyor. Evden çıktığında aynı bedelle yeni ev bulamayacağını bilenler tahliye konusunda anlaşamazken, ödenen kira ile yeni istenen rakam arasında uçurum olması kira tespit görüşmelerini sonuçsuz bırakıyor. Gayrimenkul hukuku uzmanları, “Kiracılar arabulucu sonrası açılan davanın ortalama üç yıl süreceğini biliyor. Bu avantajı kullanıp işi mahkemeye bırakıyor” diyor.
#Yılmaz TunçKiracıların tek sorunu istenen rakamlar değil... Ev sahiplerinin kiralama için aradığı kriterler ‘Bu kadarına pes’ dedirtiyor. Sadece memura evini verenler, kefil olmadan sözleşme imzalamayanlar, kredi notu ve maaş bordrosu isteyenler, kalabalık aile olmama şartı arayanlar, yıllık peşin kira talep edenler her geçen gün artıyor. Bu kriterler yüzünden özellikle özel sektör çalışanları ev bulmakta zorlanıyor.
#KiracıEv değil, oda değil, yataklar kiralanıyor... Fahiş kira artışları nedeniyle tek başına ev kiralayamayan öğrenciler ev arkadaşları arıyordu. Artık bu da yetmiyor... Son dönemde ‘paylaşımlı evler’den sonra, ‘paylaşımlı oda’ ilanları da artmaya başladı. Yurtlar gibi aynı odaya birkaç yatak ya da ranza konuluyor, sekiz kişiye kadar kiracı tek odada birlikte kalıyor.
#Kiralık OdaSon aylarda hisse tapulu ev ilanları arttı. ‘2+1 ev 26 metrekare hisse’, ‘3+1 daire 18 metrekare hisse’, ya da ‘hissesi yüksek ev’ şeklinde pazarlanan yerlerde aslında vatandaşa arsadan pay satılıyor. Zamanında ruhsat dahi alınmadan yapılan 30-40 yıllık bu tip konutlar için uzmanlar uyarıyor: Fiyatlar normal bir daireye kıyasla cazip görünse de riskler var.
#Hisse Tapulu EvDeprem ve kamunun yeni kampanyası ile dönüşüm talebi arttı. 3’te 2 çoğunluk sağlanan yapılar yenileniyor. Karara katılmayanlar için artık süreç daha radikal ilerliyor. Ek bir toplantı daveti yapılmadan tebligat gönderiliyor ve 15 gün süre veriliyor. İmza atmayanların payı açık artırma ile satılıyor. Geçmişte ev sahipleri son dakika karar değiştirip ihale günü ‘evet’ diyebiliyordu, artık bu hakları da yok. Uzmanlar uyarıyor: Dönüşüme karşı çıkarken eviniz başkasına satılabilir.
#DepremPandemi ve deprem felaketi konuttaki beklentileri değiştirdi. Az katlı, doğada bir yaşam hayal edenler müstakil ev ya da tiny house tipi yapılara yönelince bu alanda satış yapan firma sayısında patlama oldu. Ancak uzmanlar uyarıyor; fiyatı ya da sunulan proje görselleri cazip gelse de araştırmadan alım yapılmamalı. Yoksa bir dönemin konut mağdurları gibi arsa mağdurları da doğabilir.
#PandemiHızla artan kira bedelleri, ev sahibi-kiracı ilişkilerinde büyük sorunlara yol açtı. Zam konusunda anlaşamayanlar, tahliye isteyenler mahkemenin yolunu tuttu. Yığılan taleplerle dava yükü artarken, sonuç için öngörülen süreler 2.5-3 yıla ulaştı. İşte bu sorunun çözümü için hazırlanan kanuni düzenleme geçtiğimiz günlerde TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. 1 Eylül 2023 itibarıyla bir mal sahibi veya kiracı, dava açmak istediğinde arabulucuya başvurmadan doğrudan dava açamayacak. Peki başvuru nereye, nasıl yapılacak, maliyeti ve süresi ne olacak? Yeni düzenlemeyle ilgili tüm detayları Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Avukat Ali Güvenç Kiraz ile ele aldık. İşte 10 soruda tüm merak edilenler...
#Kiraİnsanlar evlerinin ne kadar güvenli olduğunu merak ediyor. Yapılan bina risk durumu kontrollerinin ardından yeni bir daireye taşınma kararı alanların sayısı oldukça fazla. Peki, ev değiştirme sürecinde nelere dikkat etmeliyiz, hangi hususları kime sormalıyız? Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı avukat Ali Güvenç Kiraz ev seçerken dikkat etmemiz gerekenleri sıraladı.
#Riskli BinaDört bir yanımızın kameralarda dolu olduğu bir dönemde özel hayatın gizliliği daha da önem kazanmış durumda. Son zamanlarda sitelerde, apartmanlarda hatta mahallelerde kamera konulması konusunda komşular arasında yaşanan anlaşmazlıklara sıkça şahit olmaya başladık. Peki apartman ve sitelerin ortak alanlarına kamera takılması özel hayatın gizliliğini ihlal eder mi? Ne şartla kamera takılabilir? Uzmanlar yanıtladı…
#KameraAfet konusunda uzman isimler, yeni bir örgütlenme modeli ve yapılanma öneriyor, İstanbul depremine hazırlık amacıyla afet bakanlığı, yeni bir koordinasyon merkezi, müteahhitler kanunu, özel gayrimenkul mahkemeleri ve yeni sigorta modelinin acilen uygulamaya konulmasını savunuyor.
#Afet PlanıUzmanlara göre depremle mücadele sadece devletin veya kamu kuruluşlarının görevi değil. Vatandaşların da yapmaları gereken önemli görevleri, almaları gereken önlemler var. Bazıları olabildiğince basit, hatta bedava. Bu önlemler deprem anında ve sonrasında hayat kurtaracak. İşte uzmanların İstanbul’da yaşayanlara tavsiyeleri.
#Depremİstanbul’un depreme hazırlık çalışmalarında en öncelikli alanlardan biri riskli binaların güçlendirilmesi. Güçlendirmenin nasıl yapılacağı konusunda çok sayıda yöntem öneriliyor. Bunlardan biri de Japonya’da sıkça uygulanan ‘çelik kafes’ yöntemi. İşte bu yöntemin detayları ve uzmanların depreme hazırlık önerileri...
#Deprem