‘Şapka da giyeceğiz...’ (2)

RİZE’de Atatürk Heykeli’nin kaldırılması yolundaki meydan düzenleme girişimi yanında, CHP’li eski vekil ve bakan Ali Topuz’un ‘Değişimi Yaşamak’ (Doğan Kitap) adlı kitabından, ‘Şapka Devrimi’ne Rizelilerin karşı çıkışına dair hatırlatmalar yapmıştık. Atatürk Büstünün yerine çay bardağı koymayı düşünen kafalar bunları öğrenmeliydi; geçmişte Rize’de neler olduğuna dair...
Topuz, dedesi ve babasından ve bu konudaki araştırma yapanlardan bir çok gerçeği aktarıyor kitabında.
Atatürk’ün ‘Şapka devrimi’ en zor olan değişimlerin ilk sıralarında yer alıyordu. Topuz ‘Gericilik’ girişimleri nedeniyle Atatürk’ün “Hocaları çok olan bu muhitte, ilm ü irfan teşkilatlarımızın süratle faliyete başlaması pek lüzumludur” diyor, okul yapımına ‘fazla alaka’ gösterilmesini istediğini aktarıyor.
“Mustafa Kemal’in medreselerin açılmayacağını kesin bir ifadeyle söylemesi, Rize’de ve özellikle Potomya’daki (Güneysu) hocaları ve tarikatçıları kızdırmıştı. Onlar etkinliklerini ve itibarlarını medreselerden alıyorlardı. Askerlik hizmetinden muaf sayılan ve geçimlerini medreselerden sağlayan bu kişiler, imtiyazlarını kaybetmiş olmayı içlerinde sindiremiyorlardı” diyen Ali Topuz, Rize dışından gelen kışkırtmalara da dikkat çekiyor ve şunları söylüyor:
“Din elden gidiyor” iddiaları ve istismarcılığıyla Mustafa Kemal’e ve onun getirdiği yeni rejime, devrimlere karşı örgütlenerek tavır koymaya yönelenler, Şapka Devrimi’ni bahane ederek isyan hareketini camilerden ve imamların öncülüğünde başlatarak yürümüştür.
‘Peçeli Mehmet’in “M. Kemal Paşa üç yerinden yaralı olarak doktorlar elindedir. İsmet Paşa ortadan kaldırılmıştır” sözleri bu kalkışmanın yalanlara dayandırılan bir tertip olduğunu kanıtlamaktadır. (...)Hiç şüphe yok ki, bir avuç kendini bilmez, Potomya’ya, Rize’ye ve bölge halkına büyük bir kötülük yapmıştı. Tarihimize acı bir sayfa eklemişlerdi. Cehalete ve kışkırtmalara yenik düşmüşlerdi. Keşke bu olay hiç olmasaydı, hiç yaşanmasaydı. Bu olay dolayısıyla Potomyalılara haksızlık edilmemelidir. Bu olayların asıl suçluları, belki de bu cezasını hayatıyla ödeyenlerden çok perde arkasında kalıp da teşvik ve kışkırtma yapan kişilerdir.”
Topuz şöyle devam ediyor:
“İsyanın başlaması ve Rize Valisi Hurşit Bey’in “Rize ayaklanmıştır! Acilen tedbir!” uyarısı üzerine, Hamidiye zırhlısı limana gelip demir atıyor, toplarını şehre çeviriyor ve kurusıkı atışlar yapıyor. İsyancıları uyarmak ve caydırmak için... Bilirsiniz, Hamidiye’nin top atışlarına “şapka da giyeceğiz, vergi de vereceğiz” söylediği rivayet edilir Rizelilerin.“Atma Hamidiye atma, şapka da giyeceğiz, vergi de vereceğiz.” Ben bu iddianın gerçek olmadığını uydurulmuş hoş bir şaka olduğu kanısındayım.

ATATÜRK DEVRİMLERİ VE POTOMYA

Şaka bir tarafa, Potomya, Türk siyasi tarihine, Atatürk devrimlerine karşı ilk ciddi isyan hareketlerinden birinin bastırıldığı yer olarak değil, başlatıldığı yer olarak geçiyor. Belki de bu nedenle Rize ili çok tutucu bir yer olarak algılanıyor.”
Ali Topuz’a göre, İstiklal Mahkemesi ( Ali Çetinkaya, Kılıç Ali, Reşit Galip, Ali Zırh) 25 Aralık 1925’de,143 tutuklamadan adı geçen elebaşlarının 8’i idama, 14’ü onbeşer, 22’si onar, 19’u beşer sene hapse mahkum oldu; 80 kişi beraat etti.
Kitapta, Rize’deki siyasi eğilim için milletvekili sayıları da veriliyor:
1961 AP 3, CHP 1, 1965 AP 3, CHP 1, 1969 AP 3, CHP 1, 1973 CHP 3, AP 1, MSP 1, 1977 CHP 3, AP 2.
“Bütün Türkiye’de olduğu gibi Rize’de de halkın yeniliklere ve çağdaşlaşmaya olan desteğinin artmış olduğu görülecektir.”

GÜNÜN SÖZÜ

“Haksızlığa isyan etmeyen, dilsiz şeytandır.’’ Hz. Muhammed

EBABİL İKİ TAŞ DAHA ATTI?

‘Arap baharı’ Arabistan’a uğramayacak mı?

KABE’yi yıkmaya gelen Ebrehe’nin Fil’inin ön ayakları üzerine secde ederek yerinden kalkmadığını Ebabil kuşlarının gagalarında ve pençelerinde taşıdıkları taşları mermi gibi yağdırarak Ebrehe’nin ordusunu perişan ettiklerini ‘Elemterekeyfe feale rabbüke bi eshabil fil’ suresinde okuyor ve anlıyoruz.
Bu yıl, birinci ikaz diz çöken ve 110 Hacı adayını öldüren vinç kazası ile geldi. Vincin markası da Liebhere idi; ibret almadık, ders çıkarmadık.
Takvimler 11 Eylül’ü gösteriyordu, akıl tutulmasına uğramışlar bunu da mı okuyamadılar?
İkinci ikaz bilinen 753 hacı sevdiğine; yine bir elim kaza sonucu, ihmaller zincirlerinin, mühendislik hatalarının bir bir işlendiği bir facia ile kavuştu. Arafat izdihamı, öncesi de var biliyorsunuz.
Bakalım suçlu bu sefer hangi Bin Ladin?
Peygamber verasetlerini genişletme ve güzelleştirme adına bir bir ortadan kaldıran, İslamın manevi iklimini bozan Vahabiye gökten iki ikaz geldi. Bu yönetim ve bu aile; ya yapması gerekeni yapacak, ki ne olduğunu gayet iyi biliyorlar; ya da ilahi bir lanete mazhar olacaklar.
Akıl sahibi müslümanlar bu derslerden bir ibret çıkarmazlar mı?
Arap baharı, Arabistana uğramayacak mı? Demokrasi, hürriyet, adalet, eşitlik ve akıl, bakalım Arap yarımadamıza ne zaman gelecek?
Yalçın KOÇAK- Eski milletvekili
(Not: Mekke’nin Mina bölgesinde 3.000.000 kişiyi barındırabilecek lüks çadırlar Suudi Arabistan’ın ülkeye almayı reddettiği mültecileri değil, yılın sadece 5 gününü orada geçirecek zengin hacıları bekliyor. Yazık değil mi?)

MESAJ PANOSU

-BİRİ kandırmış bunu. 400 isteyip 258 aldıysan 550 isteyince 355 alırsın demiş. Bahçeli’den şüpheleniyorum.
Metin CİHAN
-BEN Türk ve Ataları bin yıldır bu topraklarda olan bir HDP Milletvekili olarak bu ‘yerli ve milli’ tanımına uygun muyum?
Ali KEMANOĞLU
-BİLİYORUM abes bir soru ama not düşelim? Bay @BurhanKuzu hem AKP MKYK üyesi, hem ‘tarafsız’ Cumhurbaşkanının başdanışmanı nasıl olabiliyor? Cem TOKER
-NAZIM Hikmet, PKK’nın yandaşı olmuş Türk solunun bu halini görse ne derdi acaba? Zeki KENTEL
-RÜŞVET alırken besmele çektiniz mi? Masum insanlara iftira atarken besmele çektiniz mi? Besmele sizin günahlarınızın örtüsü mü?
Aykut ERDOĞDU