Yılbaşı sofrasının maliyeti ne kadar

Çarşıda pazarda alışveriş hızlandı. Ancak dün yazmıştım, asgari ücrete yüzde 30’luk zam açıklanmasıyla etiketler de daha yeni yıl gelmeden değişmeye başladı. Özellikle de marketlerde. Ben de oturduğum semtin hem pazar hem kasap hem de marketine çıktım. 4-6 kişilik bir aile için yılbaşı sofrası alışverişi yaptım. Elbette her bütçe her damak tadına göre farklılıklar olsa da ortalama maliyetin, geçen yılın en az 2 katı, 5- 7 bin lira arasında olduğunu söylemek mümkün.

PAZARDA KALEM KALEM HESAPLADIM

Pazar her zamankinden biraz daha kalabalık. Yeni yıl etkisini görebiliyorsunuz. Her bütçeye göre çeşit olsa da bizim semtin (Şişli- Bomonti) bir tık daha pahalı olabileceğini bildiğimden hem market hem de pazarda tercihimi uygun fiyatlı ürünlerden yana kullandım. Geçen yıl Feriköy pazarına gitmiştim, 4-6 kişilik aile için ortalama maliyet 2 bin 500 lira idi. Bu yıl da hesap kolay olsun diye her şeyi 1 kilodan aldım. Yeşillikler ve sebzeden başlayalım:

-Roka: (demet) 20 TL

-Kıvırcık marul: (demet) 50 TL

-Yeşil soğan: (demet) 30 TL

-Sivribiber: 100 TL

-Limon: 40 TL

- Maydanoz: (demet) 10 TL

-Domates: (pembe) 80 TL

-Salatalık: 60 TL

-Kuru soğan: 25 TL

-Patates: 30 TL

-Ispanak: 30 TL

-Kereviz: 50 TL

-Patlıcan: 75 TL

- Havuç: 30 TL

-Karnabahar: 50 TL

-Pırasa: 50 TL

-Brokoli: 50 TL

-Taze fasulye: 70 TL

-Kabak: 40 TL

Yeni yıl sofrasına meyve de yakışır elbette.

-Mandalina: 70 TL

-Portakal: 60 TL

-Kırmızı- Yeşil elma karışık: 100 TL

-Muz: 70 TL

-Nar: 40 TL

Pazar alışverişine toplam da bin 230 lira harcadım.

KİMSE OCAK AYINI BEKLEMEDİ ETİKETLER DEĞİŞTİ

KASAP ALIŞVERİŞİ

Dönüşte, Kurtuluş caddesindeki Develioğlu kasaba uğruyorum. Bu yıl tercihim kestaneli iç pilavlı, iri boy piliç. Yaklaşık 3 kiloluk roaster pilici 315 liraya aldım. 2 kiloluk hindi but 410, aynı kilolardaki bütün hindinin fiyatı ise 450 lira.

Kasabın hemen yanı başındaki Gülay restorandan- iç pilavlı, 5 çeşit meze ikramlı- 8-10 kişilik pişmiş hindi almak isterseniz de fiyatı 3600 lira. Diğer fiyatları da bırakayım:

-Dana kıyma: 490 TL

-Kuzu pirzola: 1250 TL

-Sucuk: (kangal) 899 TL

-Piliç pirzola: 160 TL

-Piliç kanat: 180 TL

MARKET ALIŞVERİŞİ

-İç pilav için- Baldo pirinç: 112 TL.- Kuş üzümü: (40 gr.) 35.81 TL.- Dolmalık fıstık (22 gr.) 78.50 TL.- Yenibahar: (50 gr.) 67.50 TL.- Toz tarçın: (60 gr.) 43.60 TL.- 1 kg. Kestane: 300 TL.

-Çorba için sarı mercimek (kg): 204.90 TL

-Cips: 3 adet 193 gr. mega boy için: 122 TL

-Kuruyemiş: Kokteyl- Lüks Karışık (kg) 389.90 TL

-Soft içecek: Litrelik- gazlı ve gazsız 4 çeşit: 162.50 TL

-Yoğurt- 2 kg: 89.95 TL

-Zeytinyağı (lt) 334.90 TL

-Tereyağı (225 gr) 99.95 TL

-Tam yağlı beyaz peynir (kg) 239 TL

-2 ekmek: 20 TL

-1 kg Fıstıklı baklava: 1340 TL

Market ve kasap alışverişine 3 bin 956, toplamda ise 5 bin 186 lira harcadım.

FİYATLARDA SON 2 AYDIR EN AZ YÜZDE 45 ARTIŞ VAR

Gıda mühendisi ve Denetim Uzmanı Nurten Sırma, asgari ücret konuşulmaya başladığı ilk günden beri, diğer ürünlerin fiyatlamasını ve piyasanın dengesini bozabilecek şekilde, ani, sebepsiz ve reel fiyatlamadan uzak bazı artışların, sahaya yansıtıldığını belirterek, soruyor: “Gıda sektörü bir değer zinciridir ve her şey birbirine bağlıdır. Bu artışlar en çok da satışı hızlı olan temel gıda ihtiyaçlarını etkiler. Asgari ücretin konuşulduğu ilk günlerden itibaren bunu azar azar sahaya fiyat artışı olarak yansıtanlar var ne yazık ki. Peki, daha artış oranları belli bile değilken zamlar neye göre hesaplandı?”

ETİKET ZAMLARI NEYE GÖRE HESAPLANDI

Bir ürünün tamamının, üretici ve esnafın iddia ettiği gibi işçilik maliyetinden oluşmadığına da değinen Sırma, diyor ki: “İşçilik, maliyet unsurlarında belirli bir paya sahiptir.  Örneğin üretilen bir gıdada toplam maliyetin yüzde 10’u işçilikse, asgari ücretteki bu artış, toplam maliyette en fazla yüzde 3’lük bir sıçramaya neden olur. Bu durumda 100 liralık bir ürünün fiyatı 103 liraya çıkar. Oysa son 2 aydır, her ürüne göre değişen, en az yüzde 45 ve üzeri artışları görüyoruz.”

FAHİŞ GELDİYSE ŞİKÂYET EDİN

Peki adil fiyatlama nasıl olmalı? Yanıtı şu: “Girdi kalitesini düşürmediysen, ‘serbest piyasa’ diyerek gramaj azaltmadıysan, etikette yazan yanıltıcı beyanlarla tüketiciyi yanıltmadıysan ve de ürününü olduğundan kaliteli gösterip, daha pahalıya satmadıysan bu, adil fiyatlamadır. Yoksa tüketicinin, zaten kısıtlı zaman ayırarak yaptığı bir alışverişte, aldığı ürünün hem etiket içeriğini okumasını hem gramajını kontrol etmesini hem de fiyatını takip etmesini beklemek hayatın akışına uygun değil.” 

TÜKONFED’in uyarısını da hatırlatayım: Fahiş fiyat artışı yaptığını düşündüğünüz işletmeleri Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu ya da ALO 175 Tüketici Hattına şikâyet edebilirsiniz.

FİKS MENÜ KİŞİ BAŞI ORTALAMA 4 BİN LİRA

‘Yeni yıl kutlamasını evde değil de dışarıda yapacağım’ diyenler içinse restoranların neredeyse çoğu fiks menü hazırlamış. Kişi başı limitli alkol ve yemek ortalama 3 bin 500- 4 bin lira arası. İçki limitsiz olursa fiyat 6-7 bine çıkıyor. Buna canlı müzik- şovlar- DJ performansı eklenince fiyat daha da artıyor. İşte 3 örnek;

-Sahne İstanbul: Simge Sağın sahneye çıkacak. Kişi başı en düşük fiyat 8 bin lira.

-Günay İstanbul: Mahsun Kırmızıgül sahnede olacak, fiyat 15 binden başlıyor, sahneye yakınlığa göre 45 bin liraya kadar çıkıyor. Ankara’daki sahnede ise Erol Evgin var, sınırsız yiyecek ve içecekle, fiyatı 10 ile 25 bin lira arasında.

-Nişantaşı Komedi Kulüp: ‘Evde gibi yılbaşı’ konseptinde bir gece düzenliyor. Yılbaşı yemeği ardından da tombala var. En düşük kişi başı fiyatı 8 bin lira. Gece, Kulüp’te DJ’ler setin başına geçecek. İçecekler ise ekstra.