Kaç firma katı atığını bakanlığa bildiriyor

Türkiye’de ‘İSO’ belgesi almış kaç firma var?

Ne yazık ki, çevreye duyarlı üretim yapan, kendilerini belgelendiren firmaların sayısı, dünyada genel kabul görmüş uluslararası çevre denetim firmalarına uzak duruyor.

Denizleri, baraj göllerini nehir ve dereleri kirleten, çektiği yer altı suyunu üretimden sonra yeniden yeraltına salan, katı atıklarını yasadışı şekilde yakarak, toprağa gömerek bertaraf etmeye çalışan tesislerin sayısı o kadar çok ki, AB’ye girerken, bunlar daha şimdiden başımıza en büyük sorun olmaya başladı.

Çevre yönetim standardı konusunda bir denetim firmasını ararken, karşımıza İngiltere kökenli BSI’nın (İngiliz Standartları Enstitüsü) Türkiye’deki temsilciliği çıktı. Başındaki yönetici, BSI Genel Müdürü Çevre Mühendisi Özlem Ünsal “AB, bu konuda 2005 yılında çok sayıda yönetmelik çıkardı” diyor.

Kim uyguluyor, kim denetliyor? Ayrıca bu yönetmelikler Türkiye için uygun mu, değil mi?

Bunları tartışıyor muyuz?

Özlem Hanım anlatıyor:

“Artık önümüze bu konular çıkacak. Çevre Yasası bu yönetmelikler nedeniyle yeniden düzenlenmek zorunda. Çevreyi koruyarak üretim yapamazsak, dış pazarlara girmemiz güçleşecek.

- Türkiye’de çevre için İSO belgesi alan kaç firma var?

- Bunların verilerini toplayan bir birim yok, dolayısıyla istatistik olarak bilinmiyor. 12 bin belgeli kuruluş olduğu düşünülüyor. Bunu çevre için alırsak 4 bin civarında diye tahmin ediyoruz.

- Sizin gibi bir belgelendirme kuruluşu ne gibi bir işlem yapıyor?

- Çevre yönetim sistemi için ‘İSO 14.001’ uygulanıyor. Firmanın kayıtları inceleniyor, gözlem yapılıyor ve standartlara yasal uygunluğu belgeleniyor. Bu bir model uygulamadır. Bir firmanın asla her şeyine bakamazsınız ve zaten de ulaşamazsınız.

Çevre Denetlenmesi Yönetmeliği’ndeki hükümlerin dışında farklı bir şey istenmiyor.

- Bizim çevre yasalarımız nasıldır?

- Çok iyi ama uygulama çok az.

- Çevre ile ilişkili başka belgeler nedir?

- Başta çevre olmak üzere hava kirliliği, iş sağlığı güvenliği, gıda, bilgi güvenliği, otomotiv sanayi kalite yönetimi gibi... Hava kirliliği kontrol yönetmeliği çok önemli; ancak sıkıntı var. İki farklı yönetmelik olarak, sanayiden ve konutlardan kaynaklanan hava kirliliği... Konutlarda, kömür ve doğalgaz doğru yakılmadığı zaman azot oksit çıkarıyor, bu çevre için zararlı. Muhtemelen önümüzdeki yıldan itibaren bu tür yakıtların yakılmasını limitlere bağlı şekilde yakmak zorunda kalacağız...

- Denetim?

- Altı ayda bir yapıyoruz, kuruluşun yasal izinlerinden tutun, sahadaki görüntüsüne ve performansına kadar kontrol ediliyor. Bir şeyi vurgulamak gerekirse, eğer bir şey çıkarsa, bu konudaki sorumluluk, bunu belgelendiren şirkette değil de, belgelendirilen firmadadır. Biz bir anlamda ‘şahitlik’ ediyoruz.

Tüketici, ‘çevreci’yi korumak durumunda

- Tüketici açısından çevre...

- Üründe veya hizmette belgelendirmenin yapılıp yapılmadığına ilişkin işaretin olup olmadığına bakılması gerekiyor. Yasalara uyuyor mu, ilgili standartları gereğini yerine getirmiş mi? Yoksa çevreyi kirletiyor demektir. Böyle bir belgeyi almanın firmaya bir maliyeti oluyor tabii. Arıtmasını çalıştıran, yasaları uygulayan ve belgesini de alan firmanın tüketici tarafından korunması gerekiyor. Halbuki yanındaki firma arıtmasını sadece gündüz çalıştırıyor, geceleri dereye deşarj yapıyorsa, kendisini denetlettiren firma haksız bir rekabetle karşılaşmış oluyor. Ürününü biraz pahalıya mal ediyor ama çevreyi de korumuş oluyor. Bu nedenle tüketicilerin, bu çevreci anlayışı koruması ve sahip çıkması gerekmektedir, geleceğimiz için.

- Yönetim sistemi ile ilgili olarak belgelendirme yapan firma sayısı kaçtır Türkiye’de?

- 350’ye yakın... Uzaktan kumanda ile belgelendirme yapan, para ile belge veren firmalar da vardır. Maalesef bunlar sektörü kirletiyorlar.

ATIĞINI KİM BİLDİRİYOR

- Bir üretimin atıklarını kimin kontrolündedir?

- Bakanlığın, Tehlikeli atıkların kontrol yönetmeliği diyor ki; her yıl ocak ayında atığını bana bir envanter halinde göndereceksin. Benden bu kadar atık çıktı, şu şekilde bertaraf ettim, şunu geri kazandım, diyecek. Ne yazık ki bu beyanda çok az firma bulunuyor. Bunu bakanlığın denetlemesi lazım ama bütün sanayilere erişebilir mi? Hangi firma beyan etmiş, doğru mu bildirmiş, üretimine göre bu normal mi, kalan miktarı İzmit’teki İZAYTAŞ yakma fabrikasına göndermiş mi? En önemlisi ulusal katı atık taşıma formu var mı?

Esas sorun budur, Tuzla yöresindeki bulunan ’variller’ sorunun en önemli parçasıdır.

Yönetim sistemlerinde bazı standartlar:

¨ İSO 14.001 (Çevre), İSO 9.001 (Kalite), OHSAS 18.001 (İş Sağlığı), TS 16.994 (Otomotiv), İSO 27.001 (Bilgi), İSO 22.000 (Gıda)

Nisan'da ağaç mı budanır

BAHAR ayları, İstanbul'a laleler ekiliyor... İyi güzel de, nisan ayında ağaçlar da budanıyor... Su yürümüşken budama yapılmaz. Kasım ile şubat arasında budama yapılır. Hem de işin uzmanına yaptırılır. Ne yaptığını bilmeyen, eline makas verdiğiniz işçilerle değil..

Ben, kendi çabamla Maçka'da 15 ağaç kurtardım.

Neyse ki Ortaköy yoluna dokunmadılar ama Lütfi Kırdar'ın çevresi facia... İstanbullular bu kadar da bilinçsiz değil. İlgililerin dikkatini çekmek isterim, en azından seneye böyle bir şey yaşamamak için.

N.ÖNAL

MESAJ PANOSU

¨ İBB Mesken ve Gecekondu İşleri Müdürlüğü'ne bağlı Sosyal Konutlar da oturuyoruz. Belediye geçen yıl 32 bin YTL olan daire fiyatlarını 60 bin YTL'ye, 85 YTL olan kira fiyatlarını 100 YTL'ye çıkardı. %5 enflasyon hedeflenen ülkede yapılan bu fahiş zammı açıklayacak biri var mı?

Yapılan zamlar dolayısıyla evlerden mecburen çıkmamız ve boşalan evlerin ‘yandaşlara’ tahsis edileceğine dair söylentiler var.

Kartal Uğur Mumcu Sosyal Konut mağdurları

¨ ÇANAKKALE Belediyesi temizlik işlerini özelleştirdi. Temizlik kamyonları sabah 5.30'da vakumlu süpürgelerini çalıştırarak ortalığı ayağa kaldırıyor.�Vatandaş gün içinde gürültülü bir tadilat yapsa tepesinde biten belediyenin zabıtaları, kendilerine gelince bahane çok. Yeni Çevre Yasası da varken bu nasıl iştir anlamadık.

Ayhan US

¨ GEÇEN hafta Plan ve Bütçe Komisyonu'ndan YÖK bursu ile yurtdışına gönderilen öğrenciler hakkında bir kanun tasarısı geçti. Ancak bu tasarı benim gibi 2547 sayılı YÖK Kanunu'nun 39. maddesi ile yurtdışına master, doktora için gönderilenleri kapsamıyor. Yasa sadece 33. madde ile yurtdışına gidenleri kapsıyor. Ancak geri ödemede 39. madde ve 33. madde ile yurtdışına gidenler için aynı ödeme şartları uygulanıyor. Bu tasarıya 39. maddenin de eklenmesin istiyoruz.