ÖREN beldesinin 8.5 kilometre uzunluğundaki sahilinde yürürken, yere atılmış çöpleri topluyor, yanındaki bir yardımcısına "Bak, gene dondurma ambalajı atılmış" diye söyleniyor. Önünden geçtiği bir çay bahçesinin işletmesine sitem dolu, "Bakın, sigara izmaritlerini gene toplamamışsın, ne dedim, herkes kendi evinin önünü temizleyecek" diyor.
Milas’ın Ören Belde Belediye Başkanı Kazım Turan, alışılmışın dışında bir başkan... Dünyanın eşsiz bölgesi Gökova’nın kıyısındaki bir ’zümrüt parçası’ saydığı beldesine gözü gibi bakıyor. Boş konuşmuyor; anlamlı mesajlar veriyor konuşmalarında... Beldede yaşamı bir ’toplumsal disiplin’e oturtmaya çalışıyor. Çöpten imara kadar herkes her konuda denetim hakkına sahip.
’BARBARLIK MÜZESİ’
"İlk yıllarda sahildeki şezlong, elektrik direkleri ve lamba gibi ortak yaşam alanlarına zarar verenler vardı. Bu kırık dökükleri bir arada toplayarak ibret için ortalığa yığdım, adını da ’Barbarlık Müzesi’ koydum. O kadar çok şey tahrip edilmiş ki, herkes şaşkınlığa düştü. Bunun sonucunda da bu duyarlılık oluştu, herkes sorumluluğunu öğrenmeye başladı."
Düşündüğünü, okuduğunu ve ürettiğini söylüyor. Hizmet amaçlı projelerini bizzat belediye olarak üstlendiklerini anlatıyor. Çöpten ulaşıma kadar taşeron falan yok; açılan ihale de...
1996’dan itibaren kooperatifler ve 2. konutlar, beldenin sahil kesimlerine sokulmuyor. İki kattan fazla da inşaat izni yok. "Ancak turistik yatırım yapılabilir" diyor. Arsa ve imar rantçılarına ’menfaat’ sağlamadığı için hakkında birçok dava açıldığını, ancak hiçbirinden ceza almadığını anlatıyor.
"Hiçbir şeye peşkeş çektirmediğimi iddia edebilirim. En önemlisi mafya ve çete barınamıyor; kafe ve barlarda bodyguard’a gerek duyulmaz beldemizde" diye ekliyor.
KENDİ İŞİNİ KENDİN GÖR
Başkan, "Kordon’da gördüğünüz parke taşlarını biz döktük. Üç-dört yıl önce ihale etseydim metrekaresi 3.5 YTL+KDV idi, biz 50 YKr’ye mal ettik. Aradaki müteahhit kazancını görüyor musunuz?" diyor. Biraz sonra yanımızdan sahil bandının çöpünü temizleyen belediye aracı geçiyor, ardından da bir arazöz yolu suluyor.
Gökova Körfezi’ne atık verilmiyor. Biyolojik arıtma tesisinden çıkan sular, park ve bahçelerin sulanmasında kullanılıyor. Konutların foseptiklerinde su sızdırmayan teknikler kullanılıyor. Deniz pırıl pırıl, su ılık. Rutubet sıfır; havası limonata gibi. Oksijeni bol; bu nedenle solunum yetersizliği, romatizma gibi rahatsızlıkları olanların tercih ettikleri bir yer olmaya başlamış Ören.
YAMAÇ PARAŞÜTÜ VE GOLF
Kordon’da dolaşırken, karşılaştığı jandarma komutanına, "Komutanım, artık motosiklet kullananların çoğu kask takmıyor" diyor. Komutan, "Artık beldeden kask takmadan giren çıkanlara cezai müeyyide uyguladıklarını" söylüyor. O anda üzerimizden yamaç paraşütçüleri geçiyor.
Başkan hemen anlatıyor:
"Avrupa’da turizmci bir akrabam vardı, bu güzellikleri bir tanır mısınız, dedim. İşte gördüğünüz turist grupları gelmeye başladı. Trekking, yamaç paraşütü, motosiklet, cip safari gibi doğa turları ve sporlarına dönük etkinliklerin kapısını açmış olduk.
Yamaç paraşütü, Fethiye’deki mekándan daha önemli sayılıyor; çünkü yaz-kış uçulabiliyor. Ayrıca bizde bedava, orası paralı. Doğa sporu malzemesiyle gelenler, istedikleri sporları yapabiliyorlar. Sualtı avcılığı da yapılıyor. Çimlendirilmiş futbol sahaları da kuruyoruz. Eski İTO Başkanı Mehmet Yıldırım, Çamköy’de2500 dönümlük bir alanda golf alanları oluşturmak üzere çalışmalar yapıyor. Koçlar’ın da bölgeye ilgi duyduğu söyleniyor."
17 YILDIR BAŞKAN
Belediye Başkanı Kazım Turan, henüz 27 yaşındayken, Ören’in belde olduğu ilk seçimde SHP’den aday gösterilmiş, ancak bir akrabasına karşı 13 oyla seçimi kaybetmiş. 1989’daki seçimi almış ve bugüne kadar tam 17 yıldır görevde. 1992’den beri de CHP’li..
Turan, "Ören’i nasıl bir gelecek bekliyor" sorusunu yanıtlıyor:
"Ben yurtdışında gördüklerimden etkilenirim. Gelince de bakarım; hangisini doğru yapmışız, hatalı tarafımız nedir diye... Kontrollü bir büyümeyi hedefliyoruz. Ani büyümenin sağlıksız sonuçlarının ne olduğunu öbür sahillerden biliyoruz. Ören’i Türkiye’de güzel ve farklı bir bölge olarak dizayn ediyoruz. Amacımız planlı, sağlıklı, kültürel ağırlıklı zengin bir bölge yaratmak. Milas-Bodrum Havaalanı’na kısaltılacak yeni yolla (35 km uzaklıkta) turist gelsin, golfunu oynasın, buradan denize girsin, sonra da projelendirdiğimiz marinadan yatına binsin, Gökova’ya açılsın. Gökova’nın ilk marinası olacak bu... Bodrum’daki yat imalatçılarını, aralarında kurdukları bir kooperatifle Ören’in Akarca mevkiine taşıyoruz."
BATIK AŞKLAR
Ören, Bodrum yolu üzerindeki Milas çıkışından 42 km. uzaklıkta. Ormanlık bölgenin içlerinde zeytincilik ve sebze-meyve tarımı yapılıyor. Başkan, tarımsal alanlara dokundurtmuyor; yani arazi rantı yok. Ören’in kışlık nüfusu 3-5 bin; yazları ise 30 bini buluyor. Ören’in antik dönemdeki adı, seramik sanatı burada doğduğundan ’Keramos’... Melih Cevdet Anday burası için "Denizim ben, batık aşklarla dolu" diyor bir şiirinde...
Otel ve apart otel olarak 2 bin yatağa ulaşılmış. 8.5 km’yi bulan sahil şeridinde bir-iki beş yıldızlı otelin dışında ’butik’ otellerin yapımı hedefleniyor. Bölgenin tek görüntü kirliliği Gökova Termik Santralı. Başkan Turan, geçmişte termik santralın yapılmaması için Özal’a tepki göstermiş.
Bunları niye anlattık:
Hafta sonunda Ören Belediyesi 1. Ören Melih Cevdet Anday Şiir Günleri etkinlikleri vardı. Anday ve eşi 1983-2001 yılları arasında yazları Ören’de geçirmişler. Anday, şiirler yazmış. Ören’in fahri hemşerisi olmuş. Vefat etmeden önce Başkan Turan, anısına bir park yaptırmış; içine de heykeltıraş Eray Okkan’ın yaptığı Melih Cevdet heykelini kondurmuş. Yandaki sokağa da adını vermiş. ’Anılar, Tanıklar’ söyleşisinde TYS Başkanı Enver Ercan, Ataol Behramoğlu, İlhan Selçuk, Oktay Akbal, Refik Durbaş ve Hikmet Çetinkaya; Anday’ın ’siyasi ve toplumsal yaşamda etkin ve ağırlıklı’ katkılarını anlattılar. Evini ziyaret edenler anılarını tazeledi. Yıldız Kenter, Zeliha Berksoy, Haldun Ergüvenç; Melih Cevdet Anday’ın şiirleri okudular. Vedat Sakman ve Haluk Çetin’in yer aldığı ’Türk Şiirinden Ezgiler’ müzik dinletisi, Örenliler tarafından beğeniyle karşılandı.
Belediye Başkanı Kazım Turan, Anday’ın anısına ve değerlerine her zaman sahip çıkacaklarını, hatta uluslararası boyuta taşımak istediklerini söylüyor.