Faiz çalkantısı ABD seçimine denk gelirse

Her iki gelişme de bizim gibi gelişen ülkeleri yakından ilgilendiriyor.

Bu çalkantının ölçüsü, dalgalanmanın boyutunda; Cuma günü küresel piyasalardaki dalgalanma, tarihsel olarak en yüksek dalgalanmalar içinde ilk 11’e yerleşti. Bunun sonuçlarını biz de, bayram tatili sona erdiğinde fiyatlara yansımış olarak göreceğiz.

Durum şu; ABD Merkez Bankası FED, faiz artırma arifesinde, ama Kasım başında başkanlık seçimi var. Ama bu da kendi içinde çetrefilleşti; Clinton’ın sağlık sorunu yaşaması, ‘Trump kabusunun’ hiç de uzakta olmadığı anımsattı. Trump’ın başkan seçilmesi, bizim gibi gelişen ülkeler için hem siyaseten, hem de ekonomik açıdan felaket bir tablo demek. ABD kamuoyunda, Clinton’ın kameralara da yansıyan sağlık sorununun açıklandığı gibi zatürre olmayabileceği, nörolojik bir sorunu olabileceği konuşuluyor. Bu olasılık, ‘Clinton için oy kaybına yol açabilir’ kaygısı da. Bitmedi, diğer taraftan da Japon Merkez Bankası’nın (BOJ) para politikasında bir rota değişikliği yapma olasılığı güçleniyor. Bunların hepsi birden, yaz rehavetinden uyuşan mali piyasalara kabus gibi geliyor.

ABD’de başkanlık seçimi yaklaşırken, FED bir taraftan da piyasaları faiz artırımına hazırlıyor. Malum merkez bankacıların ‘Kabesi’ olan Jackson Hole’da, ‘faiz artırma kıvamına gelindiği’ mesajı verilmişti. Bunun iletişimi artırılırken, diğer taraftan da bununla ortalık karışmasın hemen diye, ‘gerektiğinde yine faiz düşürürüz, tahvil de alırız merak etmeyin’ mesajları da eşzamanlı verilmişti.

Şimdi ‘ilahi’ bir soru haline gelen soru şu; FED, seçim öncesinde, yani 22 Eylül’de mi artıracak? Yoksa sonrasında 14 Aralık’ta mı? Bu konudaki ilginç kadın dayanışmasını anlatmayı yazının sonuna bırakalım; sorun şurada, FED her defasında ‘artış yapacakmış gibi yapıp, hiçbir şey yapmıyor’ görüntüsünün, kendi etkisini de azalttığı tartışılıyor artık.

FED BEKLENTİ ZİNCİRİNİ KIRACAK MI?

100 milyar dolarlık devasa bir fonu yöneten Jeff Gundlach; FED’in, piyasalarca güdülmediğini göstermek için, faiz artırma olasılığının piyasalarda görece düşük görüldüğü bir anda bile faiz artırabileceğini söylüyor.

Malum, piyasalarda FED’in hangi toplantıda faiz artıracağına dair olasılık sıralamaları yapılıyor; bu da şu sıralar yüzde 30’un biraz altında seyrediyor. Bu beklentiler veri iken FED’in artış yapması halinde ise piyasalarda daha sert hareketlerin olması kaçınılmaz hale geliyor. Gundlach ise yüzde 40-45 olasılığa gelinince FED’in artışı yapacağını düşünüyor. Aralık ayına ait beklentilerde, artırım olasılığı ortalaması yüzde 57’de.

Japon Merkez Bankası ise Ocak ayında negatif faize geçince 10 yıl vadeli tahvillerin getirileri de Şubat ayında negatife dönmüştü. Öyle ki getiriler Temmuz ayında yüzde 0.30 kadar negatife dönerken, 20 yıllık tahviller de negatife gelmişti. Japonlar, bu kadar uzun vadeli tahvillerin negatif getiri sağlamasının hane halkında endişeleri yükselttiğini, bunun da ekonomiye olan güveni yaygın biçimde olumsuza çevirdiğini düşünmeye başladılar. Bunu ifade ettiklerinde de piyasada uzun vadeli faizlerin yükseleceği beklentisi arttı. Nitekim şimdi yeniden yükselerek sıfıra yaklaşıyor.

Küresel çapta tahvillerle ilgili tüm bu beklentiler, çalkantı yarattı. Almanya’daki negatif tahvil getirileri de sıfırın üzerine çıktı.

Malum; getirisi negatife gerileyen tahvil miktarının küresel çapta 8.5 trilyon dolara ulaştığı dillendiriliyor. Tahvil getirilerinin-faizlerinin yükselmesi, tahvil fiyatlarının düşmesine yol açar. Bu da yatırımcıların sermaye zararı etmesi demek. Zarardan kaçınmak isteyen yatırımcıların hareketleri de daha sert dalgalara yol açıyor.

2017’DE ABD EKONOMİSİNDE ÜÇ KADIN

Cumhuriyetçi aday Donald Trump, “FED faizi düşük tutuyor; çünkü Beyaz Saray baskı yapıyor” diye açıklama yapıyor. Trump, Yellen’in politik davrandığını, “Beyaz Saray ne yapılmasını istiyorsa öyle yaptığını” söylüyor.

Demokrat başkan adayı Hillary Clinton’un başkanlık kampanyasına 2 bin 700 dolar bağışlamış olan, geçmişte de Beyaz Saray’ın ve ABD Hazinesi’nin ekonomi ekibinde çalışmış olan FED üyesi Lael Brianard sıkı bir güvercin. Faiz artırımına karşı durduğu biliniyor. O da, önceki gün ‘faizi öyle hemen artırmamak gerekir’ mealinde açıklama yaptı.

Anketlerde önde görünen Hillary Clinton başkan seçilirse Brainard’ı Hazine Bakanı yapması güçlü bir olasılık olarak görülüyor. Bu durumda da, FED başkanı Yellen’le birlikte ABD ekonomisini üç kadın yönetiyor olacak.