THY geleceğin uçağını arıyor

Ancak hemen karşısında rakibi duruyor. Airbus, çift motorlu A330’dan geliştirdiği yeni uçağı A350’nin maketini THY renklerinde Gündoğdu’ya hediye etmiş. Her iki imalatçı da yeni nesil uçakların uzun menzilde işletme maliyetlerini yüzde 15-20 azaltacağını iddia ediyor. Çok uzun menzilli bu uçaklar havayollarına özellikle kıtalararası uçuşlarda büyük esneklik sağlayacak. THY hizmete 2008’den itibaren girmeye başlayacak 7E7 ve A350’yi yakından takip ediyor. 2010’a kadar olan uçak ihtiyacını belirleyen THY geleceğin uçaklarına göz kırpıyor. Abdurrahman Gündoğdu, geniş gövdede yeniden uçak siparişinin verilebileceğine dikkat çekerken yarışın nasıl geçeceği merakla bekleniyor... Genel Müdür Gündoğdu Kokpit’in sorularını cevaplayarak şirketin vizyonunu gözler önüne serdi.

Orta ve uzun vadede THY’nin filo yapısı nasıl olacak?

- Biz öncelikle 2010’a kadar vizyonumuzu çizdik. Türkiye’nin ekonomik gelişimi ve Avrupa Birliği sürecinde işlerin böyle gitmesi durumunda yıllık yüzde 15’lik büyüme öngörüyoruz. Gelişimi, verdiğimiz 51 uçaklık siparişle karşılayacağız. Bu dönemde ihtiyaç sadece uzun menzilde ortaya çıkabilir. 2010’dan sonra ise büyüme yüzde 5-10 arasında devam edecek. 7E7 ve A350 arasındaki gelişmeyi yakından takip ediyoruz. Maliyetlerin düşmesi sadece uzun menzil değil, orta ve kısa menzilli uçakları da etkileyecek. 2010’da ihtiyaç doğrultusunda yeni siparişler ortaya çıkabilir.

A310’LAR BİZİM JOKERİMİZ

Filoda uzun yıllardır kullanılan Airbus A310’lar var. Bu uçakları hangi modelle yenileyeceksiniz?

- A310’lar asgari 3 yıl daha yolcu taşıyacak. Daha yüksek konfor için filomuzdaki 5 adet A310 uçağının kabinini yenileyeceğiz. Bu uçaklar bizim jokerimiz. Uzun menzilleri sayesinde gerektiğinde A340’ların, gerektiğinde de iç hatta 737’lerin yedeği olabiliyor. A310’un yerini alacak uçağa karar verdikten sonra A310’ları kargoya çevireceğiz.

Filonuzda bir adet 41 ton kargo kapasitesi A310 kargo uçağı var. Memnun musunuz?

- Çok memnunuz. Doluluk oranımız yüksek. Bu performansı görünce bir yıl sonraya düşündüğümüz kargo uçağı için araştırmalara şimdiden başladık. Kiralık A310-300 arıyoruz. Halen Londra, Maestrich, Frankfurt ve Tel-Aviv’e uçuyoruz. İkinci uçakla Orta Asya, Japonya pazarına uçacağız. A310’ları kendimiz THY Teknik’te kargo modeline çevirmeyi planlıyoruz.

BAKIMDA UZMANLAŞACAĞIZ

THY, uçak bakımından nasıl bir strateji izleyecek?

- THY Teknik’te yapı gereği uçağın her alanında uzmanlık kazanmak üzere bir organizasyon oluşmuş. Ancak bu verimlilikte bir takım sıkıntıları yanında getiriyor. Biz filomuzda ağırlıklı olarak kullanılan 737 ve A320 uçaklarının gövde ve motorlarına odaklanacağız. Bu konuda tüm dünyaya hizmet satacağız. Geniş gövdede az yaptığımız, ekonomik olamadığımız işleri yurtdışında yaptıracağız. Zaten büyük havayolları da böyle yapıyor. Örneğin biz Lufthansa’ya bazı işler verdiğimiz gibi onlar da bize uçaklarını bakıma gönderiyor. Ucuz olan yere göndermek maliyetler açısından çok önemli. Uzmanlaşma ile birlikte kargo ile VIP uçağı modifikasyonuna gireceğiz.

Sabiha Gökçen’de yapılacak HABOM Projesi THY’ye nasıl bir ivme kazandıracak?

- Havacılık Bakım Onarım ve Modifikasyon (HABOM) Projesi 2006’da hayata geçecek ve bize büyüme getirecek. Projeye yabancı veya yerli ortak arıyoruz. Öncelikle 2 bakım ve boyama hangarı yapılacak. Hangar sayısı gelişim doğrultusunda 7-8’e çıkabilir. Havacılık konusu Türkiye’de turizm ve tekstil gibi önümüzdeki yıllarda lokomotif sektörlerden biri olacak. Bakımdan, eğitimden ve transit yolcudan milyarlarca dolar kazanabiliriz.

BİLET SATIŞTAN PİLOTA PERSONEL

HABOM’la birlikte eğitim konusunda neler yapacaksınız?

- Yurtiçi-dışı ortaklarla HABOM içinde bir uçuş akademisi açmak istiyoruz. Satış rezervasyondan başlayıp pilotaja geniş bir yelpazede eğitim vereceğiz. Kendi personelimizin yanı sıra yerli ve yabancı havayollarına da eğitim satacağız. Bunun için Anadolu, İTÜ ve ODTÜ’nün yanı sıra Hava Harp Okulu ile ortak çalışacağız. Onların eğitim kadrosundan yararlanacağız. Ayrıca simülatör sayısını artırarak tip eğitimlerine de ağırlık vereceğiz.

Filo büyüyor. Yeni uçuş noktaları nereleri olacak?

- Yeni hatlarımız bu yıl Casablanca, Oslo ve Lizbon olacak. Özellikle Lizbon’la Güney Amerika pazarından pay almak istiyoruz. Londra’da Heathrow’la birlikte Türk nüfusun yoğun olduğu Stansted Havalimanı’na uçacağız. Ayrıca yaz sezonuyla Avrupa’da Moskova’dan Londra’ya 12-13 noktaya İstanbul dışında Ankara, İzmir ve Antalya’dan sefer yapmak üzere çalışmalara başladık. Böylece 20 yeni hat oluşacak. Bunun dışında yeni uçaklarla uzun menzilde charter uçuşlar yapacağız. Geçmişte Küba ve Maldivler’e yaptığımız gibi kış sezonunda yeni talepler oluşturacağız. Bu tür uçuşlarda kiralama bazında Avrupa’dan da talep var. 2006’da ise Kuzey Amerika’da Washington ve Toronto’ya uçmayı planlıyoruz.

İÇ HATLARDA ÇAPRAZ UÇUŞLAR

İç hatta fiyat indirdiniz. Doluluk oranlarınız nasıl?

- İç hatlar özel sektörün girmesiyle yüzde 60 büyüdü. Bunun dörtte biri bize ait. Doluluk oranlarımız kışın yüzde 70 civarında. Bu oran yazın çok daha artıyor. Taleple birlikte Ankara ve İzmir’de kapasite artırdık. Saat başı uçak koyduk. Bunu yazın Antalya’ya da yapacağız. Ayrıca Atatürk Havalimanı’nın yükünü almak için Sabiha Gökçen’den günde bir kez Ankara, İzmir, Adana ve Trabzon’a uçacağız. Ayrıca İzmir’den yaptığımız Adana, Diyarbakır gibi çapraz uçuşları yaygınlaştıracağız.

İç hatlarda THY ve özel sektör arasında bir rekabet var gibi gözüküyor. Gelecekte bir işbirliği olabilir mi?

- Pazar yeni gelişiyor. Özel sektörün kendi arasında bir rekabet var. İşbirliği ancak kendi aralarında olabilir. Pazar oturdukça dengeler oturacak.

Dış hatlarda gümrüksüz satış konusunda hizmet konusunda bir gelişme olacak mı?

- Bu konuda Setur ile devam etme kararı aldık. Pazarlığımızı yaptık ve şartlarda iyileştirme sağladık. Gümrüksüz satış yani duty free bizim için önemli bir gelir kaynağı.

Şu an kárlısınız. Filonuzu ve uçuş ağınızı genişletiyorsunuz. Ufukta şirket evliliği, havayolu ortaklığı var mı?

- Elde ettiğimiz yüksek kár ve gelişim yabancı havayolları tarafından dikkatle izleniyor. Şirket evliliğine gelecekte karar vereceğiz. Ancak daha hızlı büyüme için bir havayolu ortaklığına girmek şart.
Tolga ÖZBEK

VIP uçağı şubatta gelecek

Başbakanlık için İtalya’dan bir A319 Corperative Jetliner aldınız. VIP filosunda hareket devam edecek mi?

- İtalyan hükümetinden aldığımız uçuş saati düşük, 2000 model A319 şubat sonunda teslim edilecek. Halen C bakımı yapılan bu uçak 48-50 koltuklu, çok uzun menzilli. İşletmesi ve bakımı filoda A320 serisi olduğu için herhangi bir sorun olmadan yapılabilecek. A319’un gelmesiyle VIP filosuna sanki 3-4 uçak katılmış gibi kapasite artacak. Mevcut Gulfstream GIV’ler ise uçmaya devam edecek. Yaşları ileri olsa da bu uçakların uçuş saatleri düşük. Onun dışında Başbakanlıktan herhangi bir talep gelmediği için geniş gövdeli veya iş jeti konusunda çalışmamız yok.

Daha büyük uçağa gerek yok

Filonuzdaki en büyük uçak 271 koltuklu A340. THY’nin daha büyük kapasiteli 300-350 koltuklu A340-300 veya 777-300 gibi bir uçağa ihtiyacı var mı?

- 2010’a kadar büyük uçağa ihtiyaç yok. Amacımız yolcuya daha çok günün farklı saatlerinde, daha çok noktaya uçuş imkanı sunmak. Bunu da filoya alacağımız 250 koltuklu A330’larla yapacağız. Büyük uçak, ancak uzun menzildeki noktalara günde 4-5 seferin yapıldığı, trafik haklarının alınamadığı durumlarda geçerli olabilir.

Yeni hattan çok frekans artıracağız

Nerelerde uçuş yani frekans artıracaksınız?

- Bizim ağırlıklı büyüme hedefimiz yeni hattan çok frekans artırmak. Özellikle yazın Amerika’ya talep artıyor. Planımız yaz sezonunda hafta sonları New York’a ikişer sefer yapmak. Chicago’ya ise haftalık uçuşu 3’ten 5’e çıkardık. Yazın her gün uçacağız. Kışın da Uzakdoğu büyüyor. Bangkok, Singapur ve Hong Kong, bölgede yaşanan felakete rağmen yüksek doluluğa sahip. Bangkok üzerinden Singapur veya Hong Kong’a yapılan seferleri ayırıp direkt hale getireceğiz. Çin’de Pekin ve Şanghay ayrılacak. Ayrıca ilave noktalara bakıyoruz. Güney Afrika’da Johannesburg’a tekrar uçmak istiyoruz.

Üç hedeften ikisi tamam

Uçak siparişi THY, 2010’a kadar büyümesini verdiği 51 uçaklık siparişle yapacak. Aradaki geniş gövdeli uçak ihtiyacı kiralama ile karşılanacak.

Özelleştirme 13 yıldır özelleştirme kapsamında olan THY’nin yüzde 20’si özelleştirildi. Satılan hisselerin yüzde 75’i ağırlığı Amerika ve Avrupa’dan yabancı yatırım fonlarında. Özelleştirmeye, bu yılın ilk altı ayında ortaya çıkacak mali tabloya göre karar verilecek.

Uçuş ağını genişletmek THY uçuş ağındaki gelişimi yeni uçakların filoya ekim ayından itibaren katılmasıyla yapacak.

RJ’lerin yerine A319

THY, kiralama süreleri 2006’da sona eren RJ100 serisi uçakların yerine Airbus A319 almak üzere görüşmeler yapıyor. Yolcu artışı beklentinin üzerinde olduğu için büyük uçaklara yönelen THY, RJ100’lerin uçtuğu tüm noktalara A319 ile sefer yapmayı planlıyor. Filodaki A320 ve A321’lerle aynı sistem ve kokpite sahip A319 bu açıdan THY’ye işletim kolaylığı sunacak. THY’nin Airbus ile yaptığı 36 uçaklık anlaşmada A320 ve A321’lerin A319 ile değiştirilmesi maddesi de bulunuyor. Diğer bir seçenek ise kısa vadede A319 kiralanması. THY uzun vadede bölgesel uçaklar konusundaki çalışmasını ise önümüzdeki ay tekrar revize etmeyi planlıyor.

RJ uçakları

İngiliz Avro imalatı RJ uçaklarının 100 ve 70 serileri THY tarafından kullanılıyor. Uzun yıllardır hizmette olan uçaklardan biri Samsun eski havalimanına iniş sırasında pist dışına çıkarak kaza yapmıştı. Yolcuların tümünün yaralanmadan kurtulduğu bu kazadan sonra uçak kullanılmaz hale gelmişti. İkinci RJ uçağı ise Siirt havaalanına iniş sırasında kaza yaptı ve pist dışına çıktı. Yolcular hafif yaralandı. Bu uçak da kullanılmaz hale geldi. Türk Hava Yolları elinde kalan RJ uçaklarını kira sözleşmeleri doldukça iade kararı almıştı. Bu uçaklar Avrupa ve Amerika’da bazı havayolları tarafından kullanılıyor. Bugüne kadar yapım hatasından kaynaklanan bir kaza rapor edilmedi. THY filosunda bir süre önce uçuşları durdurulan RJ uçakları dört motorlu. Şirket A319 uçakları gelinceye kadar bunları kullanmaya devam edecek.