Havacılık hata affetmiyor

Uçak pisti bitirdikten sonra sıkıştırılmış toprak alandan ILS antenini kırarak güçlükle havalanabildi. Pilotlar hemen dönerek havalimanına acil iniş yaptı. Liste satış fiyatı 237 milyon dolar olan A340-500, ağır hasar nedeniyle ‘kal’ oldu, yani parçalanmak üzere hurdaya ayrıldı. Avustralya Ulaştırma Emniyet Bürosu’nun (ATSB) hazırladığı ön raporda, pilotların kalkış ağırlığını uçuş bilgisayarına 100 ton eksik girdiği ortaya çıktı. Pilotaj hatası nedeniyle iki pilot da istifa etti.

Gövde uzunluğu 67 metre 80 santimetre olan dört motorlu Airbus A340-500, Avustralya’nın Melbourne kentinden Dubai’ye gitmek üzere 22 Mart’ta 257 yolcusunu almıştı. 2004’te imal edilen A6-ERG tescilli uçakta herhangi bir teknik sorun bulunmuyordu. Yükleme kurallara uygun yapılmıştı. Pilotlar uçuş öncesinde kokpitte dizüstü bilgisayarda hesaplamaları kontrol edip uçuş bilgisayarına giriyorlardı.
İşlemler tek dizüstü bilgisayar üzerinden yapılıyordu. O günkü uçuş için A340-500’ün kalkış ağırlığı yolcu, kargo ve yakıtla birlikte 362 tondu. Hava durumu yani basınç, rüzgarın hızı ve esiş yönü gibi bilgilerle ağırlık birleştirilecek; uçağın hangi süratte, kaç derece açıyla ve ne kadar motor gücü kullanılarak havalanacağı kullanılan yazılım ile hesaplanacaktı.

100 TON EKSİK

Pilotlar verileri girerken uçağın kalkış ağırlığını 100 ton eksik yani 262 ton olarak yazdı. Yanlış bilgi nedeniyle uçuş bilgisayarı A340-500’ün daha kısa mesafe pist kullanıp, kalkış hızına düşük motor gücüyle ulaşacağını varsayıyordu. Hata, iki pilot tarafından da fark edilmemişti.
Motor çalıştırdıktan sonra kalkış için 16 pist başına gelindi. Kumandalar ikinci pilottaydı. A340-500 hızlanmaya başladı. Saat 22.31.53’ü gösterirken kaptan pilot pisten kesilme süratinin geldiğini söyledi. İkinci pilot lövyeyi kendine doğru çekti. Ancak uçak yanlış hesaplamadan dolayı yeterli hıza ulaşamadığı için pistten kesilemiyordu. Kuyruk piste vurmuştu. Kaptan kumandayı aldı, pistin kalan bölümünde duramayacakları için ‘TOGO’ olarak adlandırılan, acil durumlarda maksimum güç sağlayan düğmeye bastı. Tekrar kumanda verildiğinde uçak bir kere daha pist içinde kuyruğunu vurdu.

ANTENLERİ KIRDI

Pisti aşıp sıkıştırılmış toprak alanda hızlanmaya çalışan uçak, üç kere daha kuyruğunu vurdu. A340-500 ILS antenlerini kırarak kalktıktan kısa süre sonra acil iniş yaptı. İncelemede alt tarafta, uçağın gövdesinin ortasından başlayıp kuyruk bölümüne kadar ciddi hasar meydana geldiği, tamirin ekonomik olmadığı belirlendi.
ATSB’nin, hazırladığı ön raporda alınacak önlemleri şöyle sıralandı:
? İnsan faktörü: Kalkış öncesinde yapılan işlemlerde veriler girilirken iki bilgisayar kullanılmalı, çift taraflı kontrol yapılmalı.
? Eğitim: Birkaç tipte birden uçan (olayda uçuş ekibi hem A340-300 hem de A340-500/600’de görev yapıyordu) pilotlar için eğitim programı yeniden oluşturulmalı.
? Filo teknik prosedürleri: Motorlara fazla güç vermeden (bakım maliyetlerini yükseltmemek amacıyla motorlardaki itiş gücü sınırlandırılıyor) yapılan kalkışlarda kullanım teknikleri gözden geçirilmeli.

THY’DE İKİ İSTİFA ÜÇ OLAY

Türk Hava Yolları’nda Amsterdam kazasından sonra meydana gelen üç olaydan sonra iki kaptan pilot istifa etti. 8 Nisan’da Tiflis’te yanlışlıkla askeri üsse inen Kaptan Pilot Mehmet Kesik’in istifası haberlere yansımıştı. Ancak bundan önce de bir kaptan pilotun istifa ettiği ortaya çıktı.
5 Mart’ta Kaptan Pilot Orhan Tolu’nun uçağı Atatürk Havalimanı’na iniş için yaklaşırken 900 metrede olması gerekirken 533 metreye alçalmıştı. Pilotlar durumun farkında değildi. Olay sonrası kaptan pilot istifa etti. Tolu’nun 6 ay önce kaptanlık eğitimini veren öğretmen pilotun karşı çıkmasına rağmen kaptan yapıldığı iddia edildi. Yönetimle ters düşen öğretmen pilotun ise öğretmenliği alındı.

GELMEZSEN GELME DEDİ

En son olay geçen hafta yaşandı. Gürcistan’da Batum Havalimanı’nın iniş için tek seyrüsefer sistemi olan ILS yani Aletli İniş Sistemi arızalanmıştı. Etrafı dağlarla çevrili olması nedeniyle riskli bir yaklaşmaya sahip havalimanındaki arıza nedeniyle Batum “uçuş yapılamaz” hale gelmişti. Bu durum uçuş harekat tarafından kaptan pilota bildirildi. Uçuş İşletme Başkanlığı ile görüşen Kaptan Pilot Kayhan Alakoç’a uçakta Gürcü bakanların bulunduğu, seferin yapılması gerektiği söylendi. Bu sırada ikinci pilot itiraz ederek “Gidemeyiz efendim” dediği, Kaptan Pilot Kayhan Alakoç’un “Gelmezsen gelme” diye cevap verdiği iddia edildi. Uçuşun planlanan ikinci pilotla mı, yoksa başka bir pilotla mı yapıldığı bilgisine ulaşılamadı. Bu uçuştan önce 2 seferin de böyle gerçekleştirildiği ortaya çıktı.
THY bundan sonra pilot alımlarının tümünde DLR testi yapılmasına karar verdi. Bu testin mevcut pilotlara yapılıp yapılmayacağı ise bilinmiyor. DLR aslında Alman Havacılık ve Uzay Merkezi’nin (Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt) kısaltması. Bu testlerin yapılma amacı, şirketlerin yüksek niteliklere sahip adayları seçmelerini sağlayıp kazaları önlemek.Sonuçların güvenirliliği yüzde 98.

İKİ AŞAMALI

Test iki ayrı aşamadan oluşuyor. Birinci aşamada bilgisayar üzerinden adayın İngilizce, fizik, aerodinamik bilgilerinin yanı sıra zihinsel hesap, hafızada tutma, konsantrasyon ve izleme, üç boyutlu düşünebilme, göz-el koordinasyonu ölçülüyor, kişilik testi yapılıyor.
İkinci bölüm ise şirketin istekleri doğrultusunda planlanıyor. İki gün sürüyor. Önce iki kişilik gruplar oluşturulup problemin ekip koordinasyonuyla nasıl çözüldüğü analiz ediliyor. Bunu geçenler ikinci gün görüşmeye alınıyor.

YABANCI PİLOT TAMAM

THY, Alman, İsveçli ve Danimarkalı 16 yabancı kaptan pilot aldı. İşe başlayabilmeleri için Ankara’dan evrak onayı bekleniyor. İhtiyaç doğrultusunda sayının artabileceği ifade ediliyor.