Filo 2006’da 84 uçak

Filonun 19 yeni uçakla büyütülmesinin yanı sıra yaş ortalamasının 5.5'e düşürülmesi için eski uçaklar da yenilenecek. Alınacak toplam uçak sayısının minimum 42 olması öngörülüyor. Yolcu artışına göre yeni uçak sayısı 55-60'a kadar çıkabilecek. Tamamının finansal kiralama yoluyla alınması planlanan uçak projesinin eğitim-bakım maliyetleri ile birlikte toplam 3.5-4 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.

THY alımlarda Amerikalı Boeing ve Avrupalı Airbus arasında dengeyi korumayı hedefliyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Bush ile görüşmesi sırasında Boeing'in THY'nin uçak alımını gündeme getirmesi bekleniyor. Amerika Birleşik Devletleri'nin en önemli ihraç ürünü olan uçak satışlarında Beyaz Saray her zaman aracılık görevini üstleniyor.

Öte yandan Avrupa Birliği ile sıcak ilişkiler yaşanırken ve müzakere tarihine giden yolda Avrupalı imalatçı Airbus'ın sadece uzun menzilli uçak alımı konusunda değil A320 ailesinin de THY filosuna girmesi için yoğun çaba harcamaya başladığı gözleniyor.

GÖREV BAŞLADI

THY Yönetim Kurulu'nun 31 Aralık 2003'te görevlendirdiği uçak alım komisyonu çalışmalarına başladı. Uçuş işletme, uçak bakım ve ticaret bölümlerinden gelen uzmanlardan oluşan kurul, imalatçılardan brifing alıyor, model karşılaştırmaları yapıyor.

En son uçak ihalesini 1997'de yapan THY, büyümeyi üç ayrı alımla gerçekleştirecek. Sayılar uzun menzilli ve bölgesel uçak grubunda aşağı yukarı belli olurken, orta menzilli uçak filosu kesinlik kazanmadı. THY yönetimi filo yapısında en çok oynamanın yapıldığı orta menzil-orta kapasitedeki uçaklarda krizler ve büyümeye göre esnek davranmayı hedefliyor.

5 UZUN MENZİLLİ

THY filosuna önümüzdeki üç yılda uzun menzilde 5 yeni uçak alarak filoyu yüzde 60 büyütecek. Bu uçaklar halen filoda kullanılan 271 koltuklu 7 adet Airbus A340-300 uçağının altında görev yapacak. Koltuk kapasitesinin 250 civarında olması beklenen bu uçaklarla A340 uçuşlarının yanı sıra 4 saat ve üzerindeki noktalara da ekonomik olarak sefer yapılması hedefleniyor. Amerika ve Uzakdoğu dışında bu uçaklar Londra, Dubai, Yeni Delhi gibi 4 saat ve üzerindeki hatlarda kullanılacak.

THY'nin kriterlerine göre adaylar Airbus'ın çift motorlu A330 uçağı ile Boeing'in 767-400’ü. Ancak bu arada Boeing 777'nin çok farklı gövde, motor ve eğitim gerektirmesine rağmen gündemde olduğu sızan haberler arasında yer alıyor. Uzun menzilli filonun imalatçıların tekliflerine göre tümüyle yenilenmesi düşüncesi, yapılan toplantılarda da gündeme geliyor. Ancak bu konuda sağlam bir anlaşma zemini henüz oluşmadı. Yeni uzun menzilli uçakların devreye girmesi ile birlikte yaz sezonunda Kanada pazarında Toronto hattı açılacak. THY'nin Kuzey Amerika'daki dördüncü hattı olarak Los Angeles belirlendi.

ORTA SINIF

THY orta menzilde öncelikle filosunda uzun süredir kiralık olarak kullanılan iki adet Boeing 737-500'ü anlaşma süresi bittikten sonra geri verecek. Halen kiralık olan 737-400 uçaklarından 8'inin anlaşmaları uzatılırken 6'sı süreleri bittikten sonra iade edilecek. THY'nin ayrıca filosunda 4 Airbus A310-300 tipi uçağı bulunuyor. Bunlar aşama aşama uygun müşteri bulundukça elden çıkartılacak. Bu uçaklar yoğun sezonlarda yedek uçak olarak da kullanılacak.

Orta menzilde yeni nesil olarak THY'nin filosunda 26 adet Boeing 737-800 uçağı bulunuyor. Şirket elden çıkacak uçaklarının yerine minimum 20 yeni uçak almak üzere imalatçılarla masaya oturacak. Bu pazarda Boeing halen kullanımdaki uçaklara ek olarak yine 737-800 ve daha düşük koltuk kapasiteli 700 modellerini öneriyor. Biraz daha charter uçuşlarına dönük gibi görünen 737-900’e ise Boeing'in önerileri arasında yer almasına rağmen THY çok sıcak bakmıyor.

Airbus ise 1997'de Boeing'in zaferi ile sonuçlanan THY alımlarında kaybettiği savaşı bu sefer kesinlikle kazanmak istiyor. A320 ailesinin önerildiği bu sınıfta Airbus alacağı sipariş ile Türkiye'deki diğer havayollarına da uçak satmayı umuyor. Airbus THY'ye A321 ve A320 öneriyor.

BÖLGESEL JET

Kira sözleşmeleri bu yıl ve 2005'te tamamen bitecek RJ100 ve RJ70'ler geri veriliyor. Toplam 11 RJ uçağının yerine koltuk kapasiteleri 50, 60 ve 70 civarında olan yeni nesil bölgesel jet uçakları alınacak. Bu uçaklarla yurtiçinde daha etkin uçuş yapılması planlanıyor. Daha sonra noktadan-noktaya uçuşlar başlayacak.

Yeni iç hat konseptine göre çıkışlar sadece İstanbul ve Ankara'dan değil, diğer büyük şehirlerden de yapılacak. Özellikle yaz aylarında Turizm Bakanlığı'nın da desteği ile sektörü hareketlendirecek Antalya'dan Kapadokya, İzmir, Pamukkale gibi noktalara sabah-akşam sefer konulacak. Böylece Türkiye'ye gelen turist günübirlik diğer noktalara Ankara veya İstanbul'dan aktarma yapmadan gidip gelebilecek. Turizm bölgelerinin yanı sıra Erzurum'dan Diyarbakır, Trabzon veya Diyarbakır-İzmir gibi ara hatlarda devreye girecek. Özelikle iş adamları aktarmalarda zaman kaybetmeden bu uçuşlardan yararlanacak.

Yeni bölgesel uçaklar ayrıca belirli merkezlerden yurtdışında yakın noktalara yapılacak seferlerde de kullanılacak. Sınır ticaretini hareketlendirecek bu uçuşlar ilk etapta Van-Tebriz, Gaziantep-Şam, Adana-Beyrut, Antalya-Tel Aviv, İzmir-Atina, İzmir-Selanik hatlarında başlanacak.

Bölgesel jet uçağı olarak Kanadalı Bombardier ile Brezilyalı Embraer şirketi çarpışacak. 50 ila 70 koltuk kapasitesinde Bombardier şirketinin CRJ200, CRJ700 ve CRJ900 modelleri, Embraer'ın ise ERJ145, ERJ170 ve ERJ 190 modelleri bulunuyor.

TURBOPROP UÇAK

Türkiye'de THY'nin sefer yapabileceği 50'ye yakın havaalanı bulunuyor. Bunlardan kısa pistlere sahip yakın noktalar arasında yeni nesil, yüksek süratli ve konforlu turboprop uçakların kullanılması hedefleniyor. Toplam 3-4 adet olması planlanan bu uçaklar ileriki dönemlerde havaalanlarının pistlerinin uzatılması ile yerlerini jet bölgesel uçaklara bırakacak. THY bölgesel uçuş projesini ayrı bir yapıda kurmak üzere hazırlık yapıyor. Bu organizasyon THY'nin altyapısını kullanacak.

Turboprop uçak pazarında Kanadalı Bombardier şirketi Dash 8Q-300 ve 400 modellerini öneriyor. Bombardier'in rakibi İtalyan-Fransız ortak ATR şirketi de ATR42 ve 72 modellerini THY’nin beğenisine sunuyor.

THY yenilemeler hariç 2006'ya kadar filosunu yılda 6-7 uçakla büyütecek. Halen 8.5 olan yaş ortalaması yeni uçaklar ve eski nesil uçakların filodan çıkartılması ile 2006'da 5.5'e düşecek. Normalde bayrak taşıyıcı havayollarının yaş ortalaması 8 ila 10 arasında değişiyor. THY yeni uçakların düşük bakım maliyetleri ve yüksek kullanım oranları ile operasyon maliyetlerini düşürmeyi hedefliyor.

HEDEF 15 MİLYON YOLCU

Türk Hava Yolları'nın geçen yıl 10.5 milyon yolcu taşıdığını söyleyen Genel Müdür Abdurrahman Gündoğdu, hedeflerinin 2006'da 15 milyon yolcu olduğunu açıkladı. Ekonomide önümüzdeki iki yıl içinde kriz beklentisi olmadığını belirten Gündoğdu, trafiğin yıl sonunda Avrupa Birliği'nden üyelik için tarih alınması durumunda hızla artacağını ifade etti.

Eğer yolcu trafiği beklenenden hızlı artarsa opsiyon olarak adlandırılan ek uçak siparişleri devreye girecek. Kriz durumunda ise uçaklar finansal kiralama ile alındığı için hemen geri verilip küçülmeye gidilebilecek. THY uçak alım kararını 2 ay içinde açıklayacak. Teslimatlar imalatçılardan en erken 10 ay içinde başlayacak. Ara dönemde yine imalatçıların sağladığı kiralık uçaklardan yararlanılacak.

İç hat fiyat indirimi tuttu: İç hatlarda biletini 3 gün erken alan yolculara yapılan indirim büyük ilgi gördü. Doluluk yüzde 10 artarken THY talebe göre doluluk oranını görerek önceden gerekirse ilave sefer koyuyor veya uçak tipi büyütülüp küçültülebiliyor. Geçen yıla oranla iç hattan elde edilen gelirler de yükseldi.

THY'nin hedefi vergiler hariç 70 milyon Türk insanını 70 milyon liraya uçurabilmek. Gelecekte bilet fiyatlarının tek yön 50 dolar civarında tutulması planlanıyor.

Yeni noktalar: THY en batıda Los Angeles'a 2006'da uçmayı hedefliyor. Toronto yaz sezonunda başlıyor. Bunu Avrupa'da Oslo, Kuzey Afrika'da da Casablanca izleyecek. Görüşmeler Kuzey Afrika'da 2 yeni nokta daha açılması için sürüyor. Ayrıca daha önceden sefer yapılan Güney Afrika hattının da yeniden açılması planlanıyor.

Transfer Yolcu: THY halen Türkiye yönüne olan trafikten sadece yüzde 14 pay alıyor. Hedef 2006'da pazar payını yüzde 20-25'e çıkartmak. THY bu artışı transfer yolcu ile sağlayacak.

Bavul ticareti: 11 Eylül sonrasında THY Kuzey Afrika, Türki Cumhuriyetler ve Rusya'dan İstanbul'a bavul ticareti için gelen yolcu sayısında hızlı bir artış yakaladı. Özellikle Arap ülkelerine yapılan uçuş sayısının artırılması planlanıyor. THY'nin en hızlı gelişen pazarı olan Kuzey Afrika'da 2002'de yüzde 12, 2003'te de yüzde 20 büyüme sağlandı.

Ancak bu bölgelere uçuş izinlerinin zor alınması nedeniyle ikili ilişkilerle bu sorunların çözülmesi hedefleniyor. İlk olarak ilişkilerin sıcak olduğu Suriye'de Şam seferleri haftada 3 günden 5'e çıkartılacak. Hedef her gün uçuş yapılması.

Hindistan para kazanıyor: THY kısa zaman önce başladığı Hindistan uçuşlarında yüksek doluluk oranına ulaştı. Yolcu fizibilitesinde en dolu dördüncü hat olan Yeni Delhi açıldıktan bir ay sonra para kazanmaya başladı.

Sabiha Gökçen'e bakım-eğitim merkezi: THY artık kapasitesini doldurmaya başlayan iki bakım hangarının yanı sıra Sabiha Gökçen Havalimanı'nda 800 dönümlük arazide yeni bir bakım merkezi açmayı hedefliyor. Yıllık kapasitesi 200 uçak olacak bu tesis tamamen yabancı havayollarının uçaklarına hizmet verecek. THY geçen yıl bakımdan kazandığı 60 milyon doları aşama aşama 500 milyon dolara yükseltmeyi hedefliyor. Bakım merkezinde yabancı şirketlerle ortaklık için görüşülüyor.

Sabiha Gökçen'de ayrıca pilot eğitimi için simülatör eğitim merkezi de açılacak. Bu merkezde pilotların yanı sıra teknisyenler için de eğitim verilecek.

Kargo uçağı: THY ilk etapta bir tane kiralık kargo uçağı ile Avrupa ve çevre ülkelere sefer yapacak. Talebe göre kiralık uçak sayısı 3'e kadar yükseltilebilecek. Uçak altı kargoda Japonya ve New York'ta ciddi başarı yakalayan THY, gelirlerinin yüzde 10'unu kargodan sağlıyor.