‘Brace’ pozisyonu alın, düşüyoruz!

Belgeselde Boeing 727, dikey alçalma hızının yaklaşık üç katı süratle çöle vurdu. Ana iniş takımları ilk şoku alarak kırıldı. Ardından uçağın ön bölümü koptu. Bu gerçek bir kaza olsaydı, gövdenin geri kalanında oturan yolcuların önemli kısmı hayatta kalabilecekti. Uzmanlara göre gövdenin dayanıklılığı, bu testten geçer not aldı. Ancak bir pilot giderek artan kompozit kullanımıyla yeni nesil uçakların ne kadar dayanaklı olduğunu tartışmaya başladı.

KOKPİT NEDEN PARÇALANDI?

Yaklaşma açısı ve 727’lerin genel uçuş tasarımına göre uçak burnu birkaç derece yukarıda yere vurdu. İlk şokun ardından ön iniş takımı kokpitin içine girdi. Kokpit, ilk sıralardaki koltuklarla birlikte uçaktan ayrıldı. Eğer bu gerçek bir kaza olsaydı, kokpitte pilotların hemen arkasında oturan ve günümüz yolcu uçaklarında olmayan uçuş mühendisi hayatını kaybedecekti. Pilotların yanı sıra ilk 4 ve 5’inci sıradaki yolcular ortalama 12-13 G’lik kuvvete maruz kalacaktı. Yapılan incelemede ön iniş takımının oluşturduğu hasar, THY’nin Amsterdam’da düşen 737’siyle oldukça benzer bulundu. Uzmanlar, ön iniş takım tasarımının değiştirilmesi ve çarpmaya daha güçlü hale gerektiğine dikkat çekiyor.

HANGİ KOLTUK DAHA EMNİYETLİ?

Aslında bu sorunun doğru bir cevabı yok. Kazalar çok farklı şekilde olabiliyor. Uçakların vuruş şekli veya sonrasında yaşananlar büyük farklılık gösteriyor. Bu nedenle öndeki koltuklarda kaza riski yüksek veya kanat üstü çok emniyetli demek yanlış bir yaklaşım.

KEMER YOLCUYU TUTAR MI?

Her ne kadar Ryanair’in patronu Micheal O’Leary “Metroya binince kemer bağlıyor musunuz? Uçak kazalarında herkes ölüyor. Kemere gerek yok” dese de kemeri bağlanmış mankenler kazadan daha az etkilendi. Sıkı bağlı bir kemer, kazalarda yolcuyu hayata bağlıyor. Her biri 150 bin dolar olan özel mankenler deneyin ardından incelendiğinde önemli bir sonuç ortaya çıktı. İnsan vücudunda çarpma şoku oturma pozisyonunda hemen bel tarafından alınıyor. Ayak kemikleri de çarpmadan ciddi etkileniyor. Yaralanan yolcu hayatta kalsa bile acil çıkış kapılarına ulaşmakta zorluk çekiyor.

KABİN İÇİ BAGAJLAR ÖLÜM MAKİNESİ

Kazada baş üstü bagajlarına konulan çantalar çarpmayla birlikte fırlayarak kabinde kontrolsüz sağa-sola vurdu. Kaplamalar düştü. Uzmanlar bu konuda önlem alınmasını istiyor. Bu malzemelerin daha güçlü olması, çarpmalara dayanması isteniyor.

ACİL ÇIKIŞ KAPISI

Kemerinizi bağladınız hatta çarpma sırasında başınızı korumak için ‘brace’ pozisyonu aldınız ve hayatta kaldınız. Acil çıkış kapısının yerini biliyor musunuz? Uçağa binip koltuğunuza oturduğunuzda cepteki acil kartları gözden geçirmeyi unutmayın. Ve en yakın acil çıkış kapısının yerini öğrenin. Oraya ulaşabilirseniz hayatınız kurtulabilir.

Boeing 727, 449 bin dolara alındı

* Belgeselin çekimi toplam 900 bin dolara mal oldu.
* Testin ABD topraklarında yapılmasına Amerikan Havacılık Otoritesi FAA izin vermedi. Bu nedenle Meksika seçildi.
* Çölde birkaç yıldır yeni müşteri bekleyen 727-200, 300 bin dolar harcanarak yeniden uçabilir hale getirildi.
* Uçağın üzerine anten takılmasına ve diğer modifikasyonlara izin verilmedi. Bu nedenle özel bir kumanda sistemi geliştirildi.
* Uçağın Kaptan Pilotu Jim Bob Slocum, aynı zamanda birçok projede test pilotu olarak görev yapıyor.
* Denemelerin ardından uçak, ABD sınırına çok yakın Mexicali kentindeki General Rodolfo Sanches Havalimanı’ndan kalktı. İki pilot, bir uçuş mühendisi ve üç kameraman-paraşütçünün yolcu olarak bindiği uçak, 90 kilometre uçarak çarpma bölgesi olan çöle geldi.
* Yaklaşık 1500 metre irtifada yapılan uçuşta önce ikinci pilot ve uçuş mühendisi, daha önceden paraşüt atlayışı yapmadıkları için tandem yani diğer iki öğretmen paraşütçüye bağlı olarak uçağın arka kapısından atladılar.
* Saatte 268 kilometre hızla uçan, iniş takımları açık uçak, 727 dakikada 500 metreyle alçalmaya başladı. Bu açılış hızı, yere çarpmaya kadar devam etti.
* Çarpmaya 14,8 kilometre kala, kaptan pilot, son kontrollerini yaptı. Önce kameraman paraşütçü, ardından da kendisi uçağı terk etti.
* Çarpma uçak alev almayacak şekilde planlanmıştı. Burada amaç, kabin içindeki 40 çok özel kamera, kayıt cihazları ve özel mankenlerin zarar görmesini engellemekti.
* Motorların bir süre daha çalışması nedeniyle hemen itfaiye olaya müdahale etti. Su sıkılmasının ardından motorlar durdu.
* Enkazda çekimlerin yapılmasının ardından Baja California Çölü’ne düşen uçağın tüm parçaları Meksika hükümetinin talebi doğrultusunda 24 saat içinde temizlendi.

Soru cevap
Neden brace pozisyonu alınır?

Herhangi bir acil iniş sırasında kabin memurları sizden ‘brace’ pozisyonu almanızı isteyeceklerdir. Brace’in İngilizce’deki anlamı sağlamlaştırmak, destek olmak. Hareketin temelini kollarınızla kafanızı koruyup aşağıya oturur durumda eğilmek oluşturuyor. Yere vuruş anında brace pozisyonu ilk şokun alınarak yaralanmanın en aza indirilmesini sağlıyor. Çünkü çarpma anında tüm koltuklar birbirine giriyor. Ölümle sonuçlanan uçak kazalarından kurtulan birçok yolcunun verdiği ifadeye göre kurtulmalarının baş nedeni uygun brace pozisyonunu almaları.