×
Ortalamanın üzerinde kiloluysanız, giderek küçülen ve koltuk aralıkları daralan uçak koltuklarına sığmakta güçlük çekiyorsunuz. Nasıl uçacaksınız? Tek yol, iki koltuk birden mi satın almak?Dünya nüfusu hızla obeziteye doğru ilerlerken Tayland Havayolları Thai Airways ilginç bir karara imza attı. Havayolu, uzun menzilli Boeing 787-9’larda business class’ında bel çevresi 142 santimetreden daha geniş olan yolcuları uçurmayacak.
Şişman yolcular, koltuğa oturduklarında kemerlerini bağlayamıyor. Kabin memurlarının ek kemer vermesi gerekiyor. Burada da ciddi bir sorun ortaya çıkıyor. Çünkü koltukların orijinal tasarımlarında kemerlerde ‘airbag’ sistemi yer alıyor. Acil durumlarda airbag otomobillerde olduğu gibi yolcu için ek güvenlik sağlıyor. Bu nedenle kemere ek yapılması mümkün değil. Yani kilolu, beli 142 santimetreden kalın olan yolcular Thai Havayolları’nın 787-9’larında uçamayacak. Ücretini ödeseler de airbag olmayan kemere sahip ekonomi sınıfına geçmeleri gerekecek.
Son yıllarda aşırı kilolu yolculara karşı özellikle ABD’de havayollarının uygulamaları sık sık gündeme geliyor. Uçaktan atılanlar… Rencide edici bir şekilde iki kişilik koltuk satın alınmasının talep edilmesi en çok şikâyet edilen konuların başında yer alıyor. Bu konuda kilolu yolcular havayollarından anlayış bekliyor.
Hangi kurallar uygulanıyor?
Standart mönü, diğer yolcular için plastik kaplarda verilen makarnadan oluşuyor. Kabin memuru yemekleri dağıtırken sıra sizde. Ama sizin önünüze, porselen tabakta biftek veya deniz mahsulleri geliyor. Evet, ekonomi sınıfında uçuyorsunuz. Business’ta veya first class’ta değilsiniz. Uçuştan önce yemeğinizi seçiyorsunuz, ödemeyi yapıyorsunuz ve ‘alakart’ mönüden uçakta istediğiniz yemeği yiyorsunuz.
Bir zamanlar uçakta yiyecekler bedavaydı. İkramı ilk kaldıranlar düşük maliyetli havayolları oldu. Yolcuya yiyecekler-içecekler satılmaya başladı. Hatta düşük maliyetli havayolları bu işten çok farklı mönülerle ciddi para kazanmaya, bir yandan da ekonomik fiyat ve kaliteli ürünlerle yolcu memnuniyeti yakalamaya başladılar.
Daha büyük havayollarının önemli bölümü ise artan rekabetle birlikte kabinde ya ikramı çok basitleştirdi. Veya diğer şirketler gibi satışa başladılar. Bu konuda önemli boşluğu Avrupa’dan ilk İsviçre merkezli, Lufthansa portföyündeki Swiss gördü. 2016’da başlayan hizmet kısa zamanda beklenmeyen ilgi yakaladı. Sonrasında Avusturya, Air France ile KLM de bu yolda ilerledi. Şimdi sırada Lufthansa Havayolları var.
Havalimanındasınız. Yer görevlisi ile tartışırken cep telefonunuzun kamerasını açtınız ve kayda başladınız. Kesin haklı olduğunuza inanıyorsunuz. Veya yanınızdaki bir kişi yaşadığınız tartışmayı kaydediyor. Video kaydı ne kadar etik? Bu videonun sosyal medyaya konulması suç mu? Son aylarda benzer görüntülerle sık sık karşılaşıyoruz. Bir bakıyorsunuz son anda uçağa alınmayan bir yolcu mağduriyetini çektiği video ile gündeme getiriyor. O video sosyal medyaya yükleniyor ve milyonlarca kişi tarafından izleniyor.
KAMUSAL ALAN
Havalimanları veya uçak içi kamusal bir alan. Bu açıdan hukuki olarak çekim yapılabilir gibi gözükse de örneğin dünyanın her yerinde terminal içi fotoğraf-video çekimi yasak. Nedeni ise güvenlik. Masum ‘selfie’ler dışında özellikle de kameranızı güvenlik kontrolünün yapıldığı röntgen cihazlarına doğru döndürdüğünüzde veya pasaport bankosunda yapacağınız çekim nedeniyle başınız derde girebilir.
Aynı durum uçak içi çekimler için de geçerli. Havayolları, yolcuların izinsiz çekim yapmasını istemiyor. Bununla ilgili en büyük sıkıntı, film veya fotoğraf karesine girecek yolcular. Seyahat özgürlüğü nedeniyle bu karenin ortaya çıkması sonrasında yolcu “Ben gizli bir iş görüşmesi için gidiyordum. Neden benden izinsiz bu çekim yapıldı” diyerek havayoluna dava açabilir -ki örnekleri çok fazla.
Havayolu şirketleri bazen kabin içinde sundukları özel tasarıma sahip koltuğun veya ikramın çekilmemesine sıcak bakmayabiliyor. Ürünün-hizmetin kopyalanmasını istemeyebiliyor.
Arkadaşlarımla konuşurken veya yeni tanıştığım biriyle sohbet ederken konu bir şekilde havacılığı ve hemen ardından da uçak biletine gelir. Son dakika alınan ucuz bir bilet, çok az mille Amerika’ya business uçmak veya biletin tarihi değiştirilemeyip uçulamaması gibi birçok hikâye anlatılır. Bu hafta en çok sorulan veya ‘efsane’ haline gelen hikâyeleri topladım. Unutmayın, havayollarının amacı doğru zamanda bileti doğru fiyata satabilmektir. Gün gelir havayolları ortalamayı düşürmemek için bomboş koltuklarla uçmayı göze alır. Ama gün gelir, nakit akışı için çok ilginç fiyatlarla havayolu ortaya çıkabilir.
5 DAKİKADA İÇ HAT BİLET FİYATI 40 TL OYNAR MI?
“Acı bir haber aldık. Bir yakınımız vefat etmişti. Cenaze ertesi gündü. Hemen o akşam Ordu-Giresun uçağına binmemiz gerekiyordu. Birkaç akrabamızla hem telefonla görüşüyor hem de aynı uçakla gitmeye çalışıyorduk. Dört saat sonraki uçağa binmeye karar verdik. Ben fiyatları incelerken kuzenim bilet aldığını söyledi. Aradan 5 dakika bile geçmemişti. Ben aynı uçuşa aynı sınıf bileti 40 TL daha pahalı aldım. Bu nasıl oluyor?”
Bir zamanlar, yolcular bagajlarını tartmazdı. Fazla bagaja check-in sırasında da göz yumulurdu. Çok ısrar edilirse, fazlalıklar daha az bagajı olan birlikte seyahat edilen arkadaşlar üzerine yazılırdı. O güzel günler çok uzun zaman önce geride kaldı. Bilet fiyatlarını eskisi kadar hızla artmasa da havayolları ek gelir peşindeler. Hatta bazı havayolları kargoya verilen bagaj için bile ücret istiyor. Ekstradan son dakikada ödediğiniz ücretler bazen bilet fiyatına kadar çıkabiliyor. Siz siz olun ‘hafif’ seyahat edin. Ama ya bagajınız ağırsa? Gittiğiniz yerde çok alışveriş yaptıysanız? Veya kullanmanız gereken ekipmanla seyahat ediyorsanız?
BAGAJ LİMİTLERİ NE KADAR
Her havayolunun farklı uygulamaları var. Hatta iç-dış hat veya bazı ülkeler için bile değişik uygulamalar gerçekleştirilebiliyor. Genellikle kabine yani yanınıza aldığınız bagaj için ekonomi sınıfında 6 ila 8 kg limiti var.
Serbest bagaj yani kargoya verdiğiniz bavullarınızda Türkiye’de iç hatlarda limit 15 kg. Dış hatta ise 20 kg. Business uçuyorsanız veya özel yolcu programı üyesiyseniz, limitler daha da yükselebiliyor.
32 KİLOGRAMI GEÇMİYOR
Geçen günlerde Frankfurt Havalimanı’nda ilginç bir olay yaşandı. New York uçağına binecek bir ABD vatandaşı yolcunun el bagajında güvenlik kontrolünde sıvı tespit edildi. 100 ml’nin üzerindeki ambalaja sahip deodorantı güvenlik almak istedi. Ancak yolcu bunu vermek istemiyordu. Tartışma başladı. Profesör olan yolcu, araya giren polise “Kahrolası Nazi” dediği iddiasıyla gözaltına alındı. Almanya’da kanunlara göre, birisini ‘Nazi’ olarak itham etmek suç.
Terörü akla getiren kelimelerin uçaklarda, terminallerde kullanılması yasak. Ama Almanya’da yaşanan bu olay gibi listeye ülkelerin hassas olduğu konulardaki kelimeleri de eklemek gerekiyor. Terör riski nedeniyle son yıllarda havalimanlarında ve uçaklarda uygulanan güvenlik giderek sıkılaşıyor. Uçakta kabin memurları, havalimanında güvenlik görevlileri bir yandan yolcuyu gözlemlerken diğer yandan da ne konuştuklarına dikkat ediyor. Bazen yan koltukta oturan bir yolcu duyduğu bir kelimeden şüphelenip bunu kabin memuruna söyleyebiliyor. Güvenlik prosedürü başlıyor.
Hangileri yasak?
Amerikan Havacılık Otoritesi (FAA) tarafından hazırlanan ve güncellenen listede terörist (terrorist), bomba (bomb), füze (missile), silah (gun), 9/11 (11 Eylül saldırılarını hatırlatması nedeniyle) patlamak (explode), patlama (explosion), cinayet (killing), intihar (suicide), kimyasal (chemicals) kelimelerini kullananlar terör şüphesi ile işlem görebiliyor.
Şaka yapmayın!
Havayolları gözünü yolcuların yanında kabine aldığı bavullara dikti. Kadınların el veya dizüstü bilgisayarların taşındığı çantalar haricindeki ‘kabin ölçüleri’ içindeki bagajlar için de havayolları ücret almaya başladı.Bu konuda Avrupa’da ilk uygulamayı, İrlandalı düşük maliyetli havayolu Ryanair hayata geçirdi. Şirket, el çantanızla birlikte kabine alacağınız bavul için ekstra 25 TL ücret uygulamasını geçen hafta başlattı. Benzer uygulamalar bir süredir ABD’deki havayolları tarafından yapılıyor.Şirketler bu uygulamayı bilet fiyatlarını en ucuz noktada tutabilmek amacıyla yaptıklarını söyleyerek savunuyor. Yolcu ise havayollarını sinekten yağ çıkartmakla suçluyor.
İŞTE BAVUL PALTO
Henüz üzerinize giydiğiniz paltodan veya monttan ek ücret alınmıyor. Bundan yola çıkan bazı şirketler geniş cepli özel tasarımlı paltolar, yelekler üretmeye başladı. ‘Bavlunuzu giyin’ sloganıyla satılan bu kıyafetlerin fiyatları ortalama 350 TL’den başlıyor. Ancak en önemli sorun, yazın nasıl kullanılacağı.
CEPLER BELLİ OLMUYOR: Palto veya yeleğe dışarıdan baktığınızda cepler normal boyutta gözükse de iç hacimleri büyük.
İÇ CEPLER: Daha büyük hacimli eşyalar için iç cepler gayet uygun. Eşyalarınızı iç cebe koyabilirsiniz.
Uçaktasınız… Kemerinizi bağladınız. Ama yanınızdan kabin memuru geçtikten hemen sonra ‘Ne gerek var bu kadar sıkı bağlamaya’ dediniz ve gevşettiniz. Hatta ‘Çok sıkıldım’ diyerek çözdünüz. Başınıza ne gelir?
Hiç uzatmadan ne tür bir riskle karşılaşacağınızı söyleyeyim: Acil bir durumda boynunuzu kırabilirsiniz veya beyin travması geçirebilirsiniz!
Özel sertifikaya sahip kemer, sizin beklenmedik bir anda koltuğunuzdan savrulmanızı önler. Başınıza alacağınız darbenin önüne geçer. Uçak kazalarında hayatını kaybedenler üzerinde yapılan incelemelerde ölüm nedenlerini ilk sırasında beyne alınan darbeler gelir.
RİSK ALMAYIN
Benzer bir durum, havada beklenmedik anda gelen türbülans için de geçerlidir. Kemerinizi bağlamazsanız, bir anda kendinizi uçağın tavanına doğru fırlamış halde bulabilirsiniz. Ne yazık ki türbülans sırasında en çok yaralananlar kabin memurlarıdır. Ayakta, servis sırasında türbülansa yakalandıklarında o müthiş güç kabinde savrulmalarına neden olur. Ani yaşanabilecek türbülans nedeniyle uçaklarda ‘oturduğunuz sürece kemerlerinizi bağlayın’ anonsu yapılır…