Vergiler inmiyorsa bari verginin vergisi kalksın

2001 krizinde "KDV indirimi" önerdiğimizde, dönemin hükümeti IMF’ye kulak asmamış ve bazı ürünlerde KDV’yi iki ay süre ile indirmişti. Sonuçta satışlarda patlama olmuş; vatandaş, esnaf, tüccar ve Maliye, herkes kazanmıştı.

Bu krizde de birkaç ay süre ile "KDV indirimi ve bazı vergi indirimleri", talep yaratma ve piyasalarda canlılık yaratma bakımından etkili olurdu. Ancak "IMF istemiyor" gerekçesi ile reddedildi. Daha ötesi, IMF’nin düşük oranlı bazı KDV’lerin artırılmasını istediği de belirtildi.

Belli ki IMF, daha anlaşmaya bile varmadan ümüğümüzü tutmuş!..

VERGİNİN VERGİSİ NE?

Bilmeyenler için açıklayalım.

Ülkemizde, bazı mallarda Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) diye bir vergi alınıyor. Ardından "verginin vergisi" olarak, "ÖTV’nin de KDV’si" alınıyor (KDV Kanunu Md. 24/b).

İsterseniz birkaç örnek verelim.

1- Akaryakıtta Verginin Vergisi:

Ülkemizde, akaryakıttan sabit tutarda bir ÖTV (örneğin 98 oktan kurşunsuz benzinin bir litresinden 1.61 YTL, 95 oktandan ise 1.49 YTL) alınıyor. Ardından (örneğin 98 oktanda 29, 95 oktanda ise 27 Yeni Kuruş) ÖTV’nin KDV’si alınıyor. Doğal olarak, akaryakıt bedeli, bayi kárı vs.den de KDV alınıyor.

Buna göre 95 oktan kurşunsuz benzinin toplam KDV’si 43 Yeni Kuruş. ÖTV’si 1.49 YTL, KDV ve ÖTV toplamı ise 1.92 YTL oluyor.

Ülkemizde, benzin bedava olsa dahi, 98 oktanda 1.90 YTL, 95 oktanda da 1.76 YTL vergi var.

Bu da bir "dünya rekoru" oluyor.

Vergiler aynen kalsa ve sadece verginin vergisi kalksa, 98 oktan kurşunsuz benzin 29 kuruş, 95 oktan da 27 kuruş daha ucuz olacak. Kuşkusuz diğer benzinler ve motorin de ucuzlayacak.

2- Otomobilde Verginin Vergisi

Motor silindir hacmi 1600 cm3’e kadar olanlarda yüzde 37, 1600-2000 cm3 arasında olanlarda yüzde 60 ÖTV alınıyor. 2000 cm3’ün üzerindeki otomobillerden ise, yüzde 84 ÖTV alınıyor. Ardından ÖTV’nin de KDV’si alınıyor. Örneğin yüzde 84 ÖTV’nin, yüzde 18 KDV’si (84 x % 18 = 15,1) alınıyor. Otomobilin kendisinden alınan yüzde 18 KDV’yi de ekleyince, otomobilden (84 +15,1 + 18) = 117.1 vergi alınıyor.

Bu da bir başka "dünya rekoru" oluyor.

Otomobillerde, verginin vergisi yani ÖTV’nin KDV’si kalksa, otomobil fiyatları yüzde 6.6-15.1 arasında düşmüş olacak.

3- Alkollü İçkide Verginin Vergisi

Alkollü içkinin türüne göre, bazılarında sabit, bazılarında belli bir oranda ÖTV alınıyor. Örneğin sofra şarabında vergi oranı yüzde 63.3 ve bir litrede asgari ÖTV tutarı 1.75 YTL. Köpüklü şarapta, vergi oranı yüzde 275.6 ve bir litrede asgari ÖTV tutarı 11.2 YTL. Alkol derecesine göre asgari vergi litrede 70.9 YTL’ye kadar çıkıyor. Rakı, cin ve likörde ÖTV oranı yüzde 275.6 asgari vergi tutarı da (litresi) rakıda 35.85 YTL, cin ve votkada 41.4 YTL, likörde 57 YTL’den az olamıyor.

Diğerlerinde olduğu gibi, ÖTV’nin de yüzde 18 KDV’si alınıyor. Kolada da, yüzde 25 ÖTV ve ÖTV’nin KDV’si alınıyor. Hemen belirtelim AB ülkelerinin hiçbirinde koladan ÖTV alınmıyor.

REKOR TÜRKİYE’DE

Yukarıda sıralanan vergilerin çoğunda, "dünya rekoru" Türkiye’de...

Dünya rekoru olmayan bazı alkollü içki vergilerinde de AB ortalamasının çok üzerinde vergi alınıyor.

Yüksek oranlı vergiler; bazı ürünlerde (örneğin otomobil) özellikle durgunluk döneminde talebi olumsuz yönde etkiliyor. Bazılarında da (örneğin alkollü içkide) kayıtdışı üretim, satış ve kaçakçılığı teşvik ediyor.

IMF’nin baskısıyla vergi oranları indirilmiyorsa, bari verginin vergisi ya da buna isabet edecek kadar vergiler indirilsin.