Dövizle satışın suç olduğunu biliyor musunuz?

Nitekim, T.C. Merkez Bankası'da, 16 Mart 2001 tarihinde, bu durumu iki sayfalık bir genelge ile açıkladı.

Vitrinlere bakıyorsunuz, etiketlerde mal bedeli Dolar ya da Euro olarak yazılı. Örneğin saat, gözlük, kalem fiyatları Euro ya da Dolar olarak, ithal otomobillerin bedeli Euro olarak, gayrimenkuller, müşavirlik hizmetleri, ihaleler, kiralar, ücretler Dolar olarak ifade ediliyor. Mobilya, ayakkabı, gömlek, elbise, pırlanta daha neler neler... Futbolcular, sanatçılar ve daha birçok kişi, ücret görüşmelerini Dolar üzerinden yapıyorlar.

Oysa İngiltere'de Euro, Fransa'da Sterlin, Almanya'da Dolar, ABD'de Sterlin ya da diğer yabancı paralar üzerinden belirlenen etiketlere, ücrete ya da kiraya rastlamak mümkün değil...

Bu arada, çok kişi tarafından bilinmeyen bir yasak var. O da satılan mal, yapılan hizmet, ödenen ücret ya da kira karşılığı olarak, döviz kabul edilmeyeceğiyle ilgili.

1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ve bu Kanunla ilgili olarak yayımlanan 32 sayılı Kararın 4. maddesinin (c) bendine göre; Türkiye'de yerleşik kişilerin, dışarıda yerleşik kişilerden Türkiye'de yapacakları işlemler nedeniyle, döviz kabul etmeleri serbesttir.

Ancak, Türkiye'de yerleşik kişilerin, yurtdışında yerleşik olmayan kişilerden yani Türkiye'de yerleşik kişilerden, yapacakları işlemler nedeniyle döviz kabul etmeleri mümkün değil (T.C. Merkez Bankası'nın 16 Mart 2001 Tarih ve 2001/YB-8 sayılı Genelgesi). Kabul edilmesi halinde 'kambiyo suçu' işlenmiş oluyor.

Yargının görüşü de bu yönde. Yargıtay'a intikal eden bir olayda Yargıtay; 'Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın 4/c maddesi uyarınca, dışarıda yerleşik olmayan kişilerden hizmet ve mal alım-satımı karşılığı döviz kabul edilmesinin mümkün olmadığına' karar vermiştir (Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 06.07.1995 gün ve E:1995/5599, K:1995/6330)

Yukarıdaki karardan ve bunun dayanağı olan 1567 Sayılı Yasa ile 32 Sayılı Kararın 4/c maddesinden de farkedileceği gibi, Türkiye'de yerleşik kişilerin; satılan mal, yapılan hizmet, ödenen ücret ya da kira karşılığı olarak, Türkiye'de yerleşik kişilerden döviz kabul etmeleri yasak. Ancak, bedelin döviz cinsinden belirlenmesi ve dövizin ödeme tarihindeki TL. karşılığı olarak mal, hizmet, kira ya da ücret tutarının ödenmesinde yasal bir engel yok.

Burada yasak olan, bedel olarak döviz kabul etmektir. Kambiyo suçu işlemek istemeyenlerin, bundan böyle döviz olarak tahsilat yapmamaları gerekiyor.

Türkiye'de birçok kişi dövizle satış, kira ve ücret almanın suç olduğunu bilmediğinden, dövizle mal satılıyor ya da alınıyor, kira ve ücret ödeniyor. Peki, 'kambiyo suçu' olarak nitelendirilen bu olayın cezası ne?

AĞIR PARA CEZASI!..

Mal bedeli, kira ya da ücret karşılığı döviz kabul edilmesi olayıyla ilgili bir 'hapis cezası' sözkonusu değil. Ancak, 'para cezası' uygulanabiliyor.

Para cezasının tutarı ise çok ilginç.

- 1999 yılına kadar 5 milyon liradan 50 milyon liraya kadar ağır para cezası uygulanıyordu.

- 1999 yılında bu cezalar yeniden düzenlendi. Ceza tutarı, her yılda, yeniden değerleme oranına göre artıyor.

Buna göre, 2003 yılında, dövizle satış, kira ya da ücret kabul etmenin cezası yaklaşık 350 milyon TL. O da olay tespit edilebilirse...

Şu anda, bu yazıyı okuyan çok kişinin 'Ne zamandan beri suç işliyormuşuz da, farkında değilmişiz' dediklerini duyar gibiyim.

İster inanın, ister inanmayın işin doğrusu yukarıda açıkladığımız gibi...