500 milyon YTL’lik satışa 5 kuruş vergi yok

Aynı zamanda Bilgi Üniversitesi Mütevelli Heyeti’nde birlikte olduğumuz Akarcalı, geçenlerde talihsiz bir olay yaşamış. Kontrolsüz bir düşme ve tendomlarındaki kopma nedeniyle, üç ay kadar yürümekte zorlanacakmış.

"Geçmiş olsun Sayın Bakan, kimseden de duymadığım için arayamadım, kusura bakmayın" dediğimde,

- Olay çok yeni, çok kimsenin haberi yok. Asıl ben sizi kafama takılan bir konu nedeniyle aradım. Bakıyorum, 500 milyon dolarlık gayrimenkuller satılıyor 5 kuruş bile vergi ödenmiyor. Hatta 800-900 milyon dolarlık 1-2 milyar dolarlık gayrimenkuller satıldığında da bir lira bile vergi hatta tapu harcı ödenmiyor. Bu nasıl oluyor?

diye sordu. Ben de;

- Normalde olmaması gerekir. Olayı biraz daha açıklar mısınız?

dediğimde, Akarcalı, olayı örnekler vererek anlattı. Konuyu anlamıştım. Evet, anlattığı şekilde yapılan satışlarda, 1 Yeni Kuruş bile vergi ödenmiyordu. Sadece gelir vergisi değil KDV’de ödenmiyordu. Hatta alıcı ve satıcı tapu harcı da ödemiyorlardı. Olayda "ince bir nokta" vardı ve o nedenle ödemiyorlardı.

İNCE NOKTA NE?

Konu, bilenler açısından çok basit.

- Önce bir anonim şirket kuruluyor.

- Anonim şirketin ortağı olan kişilere, hisse senedi bastırılıp, dağıtılıyor. (Hisse senedi bastırmak, basit bir olay. Düğün davetiyesi bastırır gibi, matbaada bir örnek seçilip, bastırılıyor. Hisse senetlerini, şirket yönetim kurulu başkanı ve üyesi imzalıyor. Ardından, ortaklara imza karşılığı dağıtılıyor. Şirket sermayesinin tamamı ödenmişse, "hamiline" yazılı hisse senedi bile bastırılabiliyor.)

- Anonim şirket; arsa alıyor. Üzerine büyük bir alış-veriş merkezi yaptırıyor. Alış-veriş merkezi şart değil otel ya da hastane binası veya fabrika inşa ettiriyor.

- Aradan zaman geçiyor. İyi bir müşteri buluyor ve alış-veriş merkezini ya da otel veya hastaneyi satıyor.

- Bu aşamada "ince nokta" devreye giriyor.

- Satış işlemleri sırasında şirket; iş merkezini, oteli, hastaneyi ya da fabrika binasını satmıyor. Şirketin gerçek kişi ortakları, hisse senetlerini satıyorlar.

- Hisse senetlerini satanlar; hisse senedini 2005 yılı öncesinde edinmişlerse, 1 yıl, 2006’dan itibaren edinmişlerse 2 yıl geçtikten sonra elden çıkartırlarsa, bu satıştan doğan kazancın tutarı ne olursa olsun, gelir vergisine tabi değil.

- Hisse senetlerinin tamamını satın alan; şirketle birlikte, doğal olarak iş merkezini, oteli, hastaneyi ya da fabrikayı da satın almış oluyor.

- Bu olayda KDV ve tapu harcı da ödenmiyor.

Nasıl iyi mi? Mevzuatı bilip, olayı da buna göre kurgulayınca, herşey yasal oluyor...

ŞİRKETE AİT HİSSE

Anonim şirketin ortağı, gerçek kişi değil bir limited ya da anonim şirkette olabilir.

Bu durumda, limited ya da anonim şirketin, hisse senedi satışından doğan kazancının (hisse senedini edinme tarihinden itibaren iki yıl geçmesi koşuluyla) yüzde 75’i kurumlar vergisinden müstesna oluyor. Burada da tapu harcı ve KDV yine yok.

Kalan yüzde 25 kazancın da yüzde 20 kurumlar vergisi oranına göre 5 birim kurumlar vergisi ödeniyor. Başka bir anlatımla, şirket 100 birim kazanç nedeniyle 5 birim vergi ödüyor.

Özetle, vergi yasalarındaki bazı ince noktalar, olayı bilenlere bu tür avantajlar sağlayabiliyor...