Otizme erken müdahale yöntemi
Yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan ve kendini sınırlı ilgi alanları ve nöro-gelişimsel bir bozukluk olan otizm, toplumun büyük bir bölümü tarafından bilinmeyen bir konu. Anne babaların evde özel olarak uygulayabilecekleri bir yöntem olan Nöroplay’i geliştiren ekiple buluştuk, otizmi ve geliştirdikleri yöntemi konuştuk.
Otizmle ilgili insanların kafasında pek çok soru işareti var. Basitçe tanımlamak gerekirse otizm nedir?
Doç. Dr. Barış Ekici: Otizm; yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan ve kendini sınırlı ilgi alanları, tekrarlayıcı davranışlar ve sosyal iletişim eksiklikleri ile belli eden nöro-gelişimsel bir bozukluktur. Otizmli çocuklarda erken dönemde sunulan destek programlarının çocukların gelişimsel ilerlemeleri açısından önemi büyük.
Nöroplay nasıl bir yöntem peki?
Bil. Uzm. Ş. Sezen Aksu: 12-42 aylık çocuklar için geliştirdiğimiz bir erken müdahale programıdır. Bu yöntemde ebeveyn-çocuk etkileşimi temel alınarak, ev ortamında otizm riski olan ya da otizmli çocukların, ebeveynler veya birincil bakım veren kişilerin oyun davranışlarını destekleyerek çocukların sosyal ve iletişim becerilerini arttırmak ve tekrarlayıcı davranışlarını azaltmak hedeflenir. Materyal olarak genelde bebek, tamir araçları, mutfak araçları ile maske ve kuklalar önerilir.
Erg. Öykü Su Unay: Çocuklar bu yöntemde yer alan duyu bütünleme ile hem duyusal problemler açısından hem de sosyal etkileşim açısından desteklenir.
Nasıl uygulanır peki?
Bil. Uzm. Elif Nur Gürkan Tazegül: Alanında uzman ve yöntemin eğitimini almış kişiler tarafından, ebeveynler/birincil bakım veren kişiler ile yapılan birebir oyun seanslarıyla uygulanır. Bu seanslarda ebeveynlere Nöroplay oyun stratejileri öğretilir. Ebeveynler/birincil bakım veren kişilerin çocukla oyun davranışları 3/6 ay boyunca haftalık izlemle takip edilir, oyun davranışlarını güçlenmesi sağlanır.
Nöroplay’in çocuk ve ailelere katkıları nelerdir?
Prof. Dr. Müdriye Yıldız Bıçakçı: Ebeveynler, bu çocukların ihtiyacı olan yönlendirmesiz oyun süreçlerini inşa etme, çocuğun ilgileri üzerinden oyunu şekillendirme, oyunda çocukla ortak dikkat kurma, çocuk ile rahat fiziksel temas kurabileceği uzaklıkta oturma, kısa ve net ifadeler kullanma, çocuğun ismini gereksiz kullanmaktan kaçınma, çocuğun doğal konuşmasını destekleme gibi birçok beceriyi bu yöntemle kazanarak çocuklarıyla oyun süreçlerini arttırarak onları gelişimsel olarak destekleyebilirler.
Anne babalara önerileriniz neler?
Bil. Uzm. Feyza Kutlu Konuk: Otizmi erken dönemde tetikleyen çevresel unsurlara bakıldığında; sıklıkla çocukların sosyal izolasyona maruz kalma, tek başına oyun oynama ve erken dönemde ekrana yoğun olarak maruz kalmaları vb. sorunlarla karşılaşılır. Bu nedenle ebeveynlerin özellikle 0-3 yaş aralığında çocuklarına sundukları çevresel ortamlara dikkat etmeleri son derece önemlidir. Aileler NöroPLAY yöntemiyle ilgili olarak ayrıntılı bilgi edinmek için https://noroplayotizm.com/ sitesini ziyaret edebilir ve ‘Otizmi Oyuna Getir: Nöroplay Yöntemi’ kitabını inceleyebilirler.
