Asya krizi ve bir haber

Salih NEFTÇİ

Güneydoğu Asya ülkeleri daha çok çekecekler. Ancak Asya'da finansal kriz bizce dibe vurdu.

Erken yorumlarda yanılma payı da büyük olur. Burada da öyle. Ancak Tayland, Kore, Malezya ve Singapur hisselerinden oluşturulacak bir portföy bundan sonra iyi getiri sağlayabilir.

Asya krizi dibe vurdu derken bunu kastediyoruz. Ve dikkat ederseniz yukarıdaki portföye Endonezya'yı dahil etmiyoruz.

Bu yazıda bir yorum yapıp, Milliyet Güzetesi'nden bir haber üzerinde duracağız.

BEKLENMEDİK KRİZ

Asya finansal krizinin en ilginç yönlerinden birisi beklenmedik olması idi.

Herkes açısından.

Asya ülkelerindeki hızlı büyümeye inanmayan bazı iktisatçılar vardı. Asya ekonomilerinin zorluklarla karşılaşacağını düşünen fon yöneticileri bulunurdu. Bunlar zaman zaman Asya'daki yüksek büyüme konusundaki şüphelerini dile getirirlerdi.

Ama bunlardan en kötümserleri bile Asya'da bu boyutta bir finansal kriz çıkacağını değil kâğıda dökmeyi, ağızlarına bile almazlardı.

Asya'daki krizin boyutu herkes açısından bir sürpriz oldu.

Dolar Endonezya'da 15.000 Rupye'yi, Tayland'da 54 Baht'ı gördü. Güney Kore'de 2.000 Won'a ulaştı. Borsalar dolar cinsinden bakıldığında yüzde 60'tan fazla düştü.

Dibe vurdu dendiğinde, kriz biraz daha derinleşti.

DÖNÜM NOKTASI

Elbette bundan sonra da düşüşler yaşanacak. Ancak ibre bazı Asya ülkelerinde genelde yukarı.

Geçtiğimiz iki hafta Çin kültüründen olan ülkelerde bizim kurban bayramına benzer bir tatil yaşandı. Çin yeni yılı kutlamaları yapıldı.

Çinliler bu tatile yeni bir başlangıç olarak bakarlar. Ayrıca tatil bir hafta boyunca piyasaları kapattığından tepkiler birikir.

Nitekim bu pazartesi ile birlikte, bazı Asya ülkelerinde ciddi artışlar görüldü. Örneğin Malezya borsası, salı günü yüzde 24 fırladı. Dolar Endonezya'da 10.000 Rupye'nin, Tayland'da 50 Baht'ın altına indi. Güney Kore parası Won da yüzde 10 kadar toparlandı.

Bu çeşit hareketler sık sık tekrarlanamaz.

Asya paraları ve Asya borsaları bundan sonra da düşüşler yaşayacak.

Hatta bazıları büyük de olacak.

Ama biz Asya'da bir eşiğin aşıldığı kanısındayız.

VE BİR HABER

Türkiye için anlamı ne? Kriz bitti mi?

Krizin dibe vuran kısmı finansal yönü. İlk reel etkilerinin ortaya çıkması bundan sonra da birkaç ay alacak. Hatta denebilir ki, finansal krizin kontrol altına alınması bir yerde Asya ülkelerinin ithalat ve ihracat mekanizmalarına yeniden hayat kazandıracağından, reel etkileri daha da güçlendirecek.

Dün Milliyet Gazetesi'nde küçük bir haber vardı.

Polyester iplik ihracatının durduğundan söz ediyordu. Asya ülkeleri bu üründe fiyat kırmaya, malı bizimkilerin maliyetinin altında satmaya başladılar.

Dikkat çekmemiş olabilir.

SONUÇ

Bundan üç ay kadar önce bu köşede ele aldığımız bir dizide iktidar ve muhalefet partilerini alarme etmeye çalıştık.

Yaklaşan badire vs...

Ama (beklediğimiz gibi) çok kıymetli bir üç ay boşa harcandı.

Şimdi finansal kriz Asya'da dibe vuruyor. Asya kaplanlarının ihracat mekanizması yeniden harekete geçiyor.

İşin daha başındayız.

Dediğimiz gibi, ‘‘haber’’ küçüktü.

---