Özellikle Yükselme Dönemi’nde hayatı yollarda ve fethedilecek topraklar peşinde geçen Osmanlı ordusunun beslenmesi başlıbaşına bir kitap konusu olabilecek niteliktedir.
Özellikle sefer zamanı ayrı bir faaliyete geçilir ve seferden en az altı ay önce yiyecek alımına başlanırmış. Osmanlı ordusuna mensup "satın almacılar" imparatorluğun dört bir tarafına gönderilir ve bu çok uzun ve yorucu dönem için yiyecek almaları sağlanırmış. Ancak sonra bakmışlar ki, seferler çok uzun sürüyor ve bu uzun sürede yiyecekler bozularak ziyan oluyor ya da düşman orduları tarafından talan edilip yağmalanıyor, çözümü daha pratik bir yemekle beslenmekte bulmuşlar. Yanlarında taşıdıkları tarhana ve kurutulmuş yoğurtla beslenmeye başladıklarında ihtiyaç duydukları tek şey gittikleri yerde alacakları bir miktar su olmuş. Bu üç malzeme birleştiğinde koyu kıvamlı bir çorba çıkıyormuş ortaya ve bu çorba askerlerin yemek ihtiyacını karşılamaya yetmese bile acil durumlar için can simidi niteliği taşıyormuş. Tarhanayı sefer sırasında kullanan tek ordu Osmanlı ordusu da değilmiş üstelik. Selçuklular da bu besleyici yiyeceği çok kullanır ve ordunun yemek listesinden hiç eksik etmezlermiş.
İrmikli favori köftem
6 kişilik
Hazırlama süresi 15 dakika
Pişirme süresi
55 dakika
Malzeme listesi
500 gr az yağlı dana kıyma
6 yemek kaşığı irmik
10 yemek kaşığı ılık su
1 adet orta boy kuru soğan
1 adet yumurta
2 çay kaşığı tuz, karabiber
2 çay kaşığı kuru fesleğen
1 çay kaşığı kimyon
Sos için
4-5 yemek kaşığı domates püresi
Yarım su bardağı su
1 çay kaşığı tuz, karabiber
İrmiği küçük bir kaseye koyup üzerine 10 yemek kaşığı ılık su gezdirin. Yaklaşık 2-3 dakika irmiğin kabarmasını bekleyin. Kıymayı derin bir kaba koyun. Üzerine ıslatılmış irmiği aktarıp yumurtayı kırın. Soğanı rendeleyip malzemelere ilave edin. Tuz, karabiber ve kuru fesleğeni (nane ya da kekik de kullanabilirsiniz) serpip kimyonu katın. Köfte malzemelerini birbirine iyice karışıncaya kadar, 3-4 dakika yoğurun. Alüminyum folyodan 50 santimlik bir parça kesip parlak tarafı altta kalacak şekilde tezgahın üzerine yayın. Bir yemek kaşığı kadar sıvıyağı fırça yardımıyla folyonun üzerine sürün. Varsa 1 yemek kaşığı galeta ununu da serpiştirin. Şimdi yoğurduğunuz köfte harcını tezgahın üzerinde yuvarlayarak 8 santim çapında (bileğinizden biraz daha kalın) bir rulo haline getirin. Bu ruloyu tezgahın üzerindeki folyonun uzun kenarına koyup sıkı bir rulo yapın. Folyonun iki kenarını sıkıştırıp paket haline getirin. Paket yaptığınız rulo köfteyi fırın tepsisine yerleştirip, 5 dakika önceden 175 dereceye ayarladığınız fırında 55 dakika pişirerek çıkarın. Biraz ılık hale gelmesini bekleyip üzerindeki folyoyu sıyırdıktan sonra 2 santim kalınlığında parçalar oluşturacak şekilde dilimleyin. Köfte dilimlerini salata malzemelerinin üzerine yerleştirin. Sosu hazırlamak için domates püresi ve suyu küçük bir tencerede 3-4 dakika kaynatın. Tuz ve karabiberi katıp hazırladığınız sosu köftenin üzerine gezdirin. Ilık ya da sıcak olarak servise sunun.
Semizotlu kepekli makarna
2 kişilik
Hazırlama süresi 15 dakika
Malzeme listesi
1 paket kepekli makarna
2 adet orta boy domates
1 adet orta boy kuru soğan
3 diş sarmısak
2 yemek kaşığı sıvıyağ
250-300 gr semizotu
1 adet kırımızı sivri biber (salçalık ya da tarhanalık biber de denir)
1 çay kaşığı tuz, karabiber
2 çay kaşığı kuru nane, kekik
Makarnayı bol tuzlu suda haşlayın. Soğanı soyup rendeleyin. Sarmısakları pirinç tanesi büyüklüğünde doğrayın. Domatesleri ortadan ikiye bölüp rendeleyin. Semizotunun yapraklarını yıkayıp süzün. Sıvıyağı, rendelenmiş soğanı ve doğranmış sarmısakları orta boy çukur bir tavaya ya da küçük bir tencereye koyun. Orta ısılı ateşte, tahta bir kaşıkla sürekli karıştırarak 2-3 dakika kavurun. Tuz, karabiber, nane ve kekiği de serptikten sonra rendelenmiş domatesi ilave edin. Arada sırada karıştırarak 3-4 dakika daha pişirip ocaktan alın. Diğer taraftan, haşlanmış makarnayı süzüp suyundan da yarım su bardağı kadar ayırın. Ayırdığınız makarna suyunu domatesli sosun üzerine ilave edin. Süzdüğünüz makarnayı domatesli sosla karıştırıp servis tabağına alın. Üzerine semizotu yapraklarını serpiştirip karıştırın. İnce halkalar halinde doğranmış kırmızı biberle süsleyip servise sunun. Tahta çöp şişlere geçirip ızgarada pişirdiğiniz mantarla servise sunun.