Başarıyı belirleyen en önemli özellik

Saatlerce oturup, bir iş üzerinde yoğunlaşmak.

British Columbia Üniversitesi profesörü Adele Diamond’ın yaptığı araştırmaya göre, hem okul hem de iş hayatında oto kontrolün başarıya katkısı, IQ’nün katkısından çok daha fazla.

Çocuğunuz veya öğrencilerinizin başarılı olmasını istiyorsanız,  yapacağınız en önemli davranış onlara oto kontrolü öğretmek.

Oto kontrolün önemli olduğunu nereden biliyoruz?

Araştırma

Daha önce yazmıştım. Şimdi kısacık hatırlatayım.

Stanford Üniversitesi’nden Prof. Walter Mischel bir grup çocuğu tek tek bir odaya alıp, masalarının üstüne bir lokum koyuyor ve şöyle diyor:
 
 “Ben şimdi dışarı çıkıyorum. Bu lokumu yemek istersen, yiyebilirsin. Ama ben dönünceye kadar bu lokumu yemezsen, sana bir lokum daha vereceğim.”
 
Araştırmacı bakıyor ki çocukların yaklaşık yüzde 70’i bekleyememiş ve lokumu yemiş.
 
Araştırmanın burası çok da ilginç değil. Yıllar sonra, Mischel bu kişileri buluyor ve hayatlarını inceliyor ve çok ilginç bir şey keşfediyor.
 
O gün lokumu yemeyenler, okullarında ve işlerinde çok daha başarılı olmuş. Daha iyi notlar almışlar, daha iyi okullara girmişler, ve daha çok para kazanmışlar.

Oto kontrol nedir?

Oto kontrolün üç önemli öğesi var:

odaklanma (bir işe yoğunlaşıp, disiplinli bir şekilde çalışmak),
odak dışındakileri engelleme (engelleyici kontrol)
bilişsel esneklik (odak noktasını kontrollü olarak ve istendiği zaman değiştirebilmek).

Örneğin, yukarıdaki deneyde bilişsel esnekliği yüksek olan çocuklar, hemen odak noktalarını değiştirip, lokum dışındaki öğelere yoğunlaşabiliyor.

 Oto kontrol öğretilir mi?

Oto kontrol çok kolay bir şekilde çocuklara öğretilebiliyor. Ama bilinmesi gereken önemli bir nokta var.

Oto kontrol, önemli bir hedefe ulaşmak için gerekli. Çocuğun hedefi yoksa, oto kontrolü öğrenme ihtiyacı da hissetmiyor. Bu durumda öğretmek zor oluyor.

(Gladwell’in Outliers kitabında bahsettiği gibi, Çin’de pirinç tarımı yapan öğrenciler matematikte çok başarılı oluyor. Çünkü buğday tarımının aksine, pirinç tarımı her gün disiplinli bakım istiyor. Bu sayede çocuklar oto kontrolü öğreniyor. Oto kontrollü çocuk da matematikte daha başarılı oluyor.)

Onun için çocuklara hedef vermek gerekiyor.  Yanlış oldu. Çocuklarla birlikte hedef oluşturmak gerekiyor.

Küçük yaşlarda her zaman büyük hedefler oluşturamayız, ama küçük hedefler oluşturabiliriz.

Hobiler

Küçük hedefler oluşturmanın en önemli yolu çocuklara hobiler kazandırmak. Türkiye’de çok azımızın hobisi var.

Bir kişinin oto kontrolünü geliştirebilmesi için, gerçekten ilgi duyduğu bir işi ya da görevi olması gerekiyor.

Futbol, yüzme, dans, resim gibi hobisi olan çocukların oto kontrolleri çok daha yüksek oluyor.

Ev hayvanı

Eve bir hayvan almak da çok etkili oluyor.  Kuş, balık, köpek veya kedi gibi hayvanlar alıp, bakım sorumluluğunu onlara vermek son derece önemli.

Başarı hissi

Çocuğun başarı duygusu ne kadar gelişirse, oto kontrolü de o kadar gelişiyor.

Artık biliyorsunuz ki başarı hissi övgü veya ödül ile verilmiyor. Çocuğun başarı duygusunu hissedeceği görevler verip, sonucu onunla tartışmak en önemlisi.

Küçük çocuğun bir kutuyu açması bile başarı olabilir.

Kitap okumak

Kitap okuma da oto kontrolü geliştiren en önemli öğelerden bir tanesi.
Bir kitabı alıp saatlerce okumak, güçlü bir oto kontrol gerektiriyor. Çocuk henüz okuyamıyorsa, ona kitap okumak çok önemli.

Uzun süre dinleyebilmek de oto kontrolü geliştiriyor.

TV

Daha önce de yazdığım gibi çocukların sürekli TV izlemesi oto kontrollerini zayıflatıyor. Sadece öğretici ve anlamlı bir hikayesi olan tv programları etkili oluyor.

Oyun

Oto kontrolü geliştiren bir etkinlik de oyunlar.  Özellikle kuralları bol olan ve çok iyi planlanmış oyunlar.

Başarılı olmak için oto kontrol tek başına yeterli değil. Ama en önemlilerinden bir tanesi. Diğer önemli özellik de empati. O da Perşembe’ye.

Not: Yorumlar ve tartışmalar için www.facebook.com/bolatozgur adresindeyim.