Kalp krizi riskiniz çok yüksek olabilir

DAMARLARIN sertleşip daralması, ateroskleroz plakları ve plaklardan kopan parçacıklarla tamamen tıkanmasının bazı önemli sonuçları vardır. “Damar sertliği” adı verilen bu süreç hızlı ve şiddetli seyrettiğinde, kalp ve beyinde yaşamı tehdit edici sonuçlara yol açabiliyor.
Hızlanmış aterosklerozda en tehlikeli sonuçlar kalbin koroner damarları etkilendiğinde, yani “koroner ateroskleroz” oluştuğunda ortaya çıkıyor. Koroner arterlerin sertleşip daralması ve/veya tümüyle tıkanması, kalbe yeteri kadar oksijen ve besin sağlayamadığı için önce “eforla gelen, dinlenmekle geçen göğüs ağrıları”na yol açıyor. Bu durum tıpta “angina pektoris” olarak adlandırılıyor. Zamanında fark edilip tedavi edilmezse kalp krizlerinden kalp ritim bozukluklarına, kalp yetmezliklerinden ani ölümlere kadar değişebilen farklı sorunlara yol açıyor.
Benzer şekilde beyin damarlarının yine aynı nedenlerle daralıp tıkanması (ya da emboliler nedeniyle birden bire devre dışı kalması), inme-felç, bunama ve benzeri problemlere sebep oluyor.
Tehlike ne zaman
Damar yapısının bozulması sadece kalbi ve beyni etkileyen bir problem de değil. Böbrek damarlarının aterosklerozu,böbrek fonksiyonlarının bozulmasına, kulak damarlarının hasarı duyma bozukluklarına, göz damarlarının sorunları görme problemlerine, kasık damarlarının kireçlenip tıkanması cinsel organda sertleşme bozukluklarına sebep olabiliyor. Bu listeyi daha da uzatmak mümkün.
Damar sertliği yaşlanmanın doğal sonuçlarından biri ama bazı durumlarda beklenenden çok daha erken yaşlarda ortaya çıkabiliyor, çok hızlı ve ağır bir seyir gösterebiliyor. Bu gibi durumlarda çoğu zaman arkada kan yağları, kan şekeri ve diğer metabolik faktörlerde değişimlere yol açan genetik bir eğilim hali saptanıyor. Bu kişiler daha 50’li yaşlara varmadan stend uygulamalarına ya da by-pass ameliyatlarına maruz kalıyor, geçici ya da kalıcı felç gibi sorunlarla karşılaşabiliyorlar. Tekrarlayan kalp krizleri, hızlı ilerleyen kalp yetmezlikleri, ağır ve tehlikeli ritim bozuklukları, bu kişilerde en sık görülen sorunlar. İşte bu nedenle “hızlanmış ateroskleroz” gibi ciddi bir sağlık riskiniz varsa bunu erken yaşlarda saptamakta yarar var.

UNUTMAYIN

Göbekten kilo alanlar dikkat

Özelİkle ailenizde 50 yaş öncesinde kalp krizi geçirenler, 60 yaş öncesinde felç-inmeyle karşılaşanlar, göbekten kilo alanlar, şeker hastaları ve benzeri sağlık sorunları (hipertansiyon, gut) sık görülüyorsa “damar sertliği riski”nizi araştırmanızda fayda var. Hele bir de “sigara içen” ve/veya “göbek ve gıdık büyüten” biriyseniz daha da dikkatli olmalısınız.
Bu durumda, yıllık sağlık kontrollerinizi asla ihmal etmeyin. Bu kontrollerde kan şekeri, iyi ve kötü kolesterol seviyeleri, trigliserid düzeyinizi mutlaka öğrenin. İmkânınız varsa LDL-3 (yoğun ve küçük LDL) ve Hs-CRP ölçümlerini de yaptırın. Kan basıncınızı, kilonuzu, bel çevrenizi dikkatle izleyin. Yaşam tarzı yanlışlarından (özellikle sigaradan) uzak durun. Aktif ve hareketli bir hayat sürün. İnançlı, güçlü, keyifli biri olmaya ve öyle kalmaya gayret edin. Ateroskleroz ve onun yol açtığı sağlık sorunları yaşlanmanın kalitesini bozan en önemli faktörlerdir.

BİR BİLGİ

‘Küçük ve yoğun LDL’ neden çok tehlikeli

Kötü kolesterol LDL’nin farklı tipleri var. Küçük-yoğun LDL parçalarının fazla üretildiği durumlarda ayrı bir genetik örgütlenme söz konusu olabiliyor. Bu kişilerde trigliserid fazlalığı ve iyi kolesterol HDL azlığı da söz konusu. Bu durumun “artmış koroner arter hastalığı riski” ile birlikte olduğu belirtiliyor. Neden olarak da yoğun ve küçük LDL kolesterol parçacıklarının damarın iç yüzeyini döşeyen koruyucu tabakanın altına girme ihtimalinin yüksek olması, daha fazla okside olma eğilimi göstermesi ve yangı süreçlerini hızlandırması gibi değişik nedenler ileri sürülüyor. Küçük ve yoğun LDL kolesterol parçacıklarına “açlık insülin düzeyi yüksek göbek karın bölgesinden kilo alma eğilimi fazla ve yetişkin tipi diyabet yönünden riskli olan kişilerde” daha sık rastlanıyor. Eğer aile mirasınızda koroner kalp hastalığı riski yüksekse, trigliserid seviyesi fazla ve göbekli biriyseniz LDL-3 seviyenizi de öğrenmenizde fayda olabilir. Küçük ve yoğun LDL seviyeniz (small and dense LDL) 6 mg.dan yüksekse dikkatli olun. Bu duruma HDL kolesterolünüzde düşüklük (40 mg ve altı) eşlik ediyorsa mutlaka tokluk şekerinizi ve açlık insülin değerlerinizi de kontrol ettirin. Kalp damar hastalığı ve felç-inme yönünden yüksek riskli biri olabilirsiniz.

Bu rakamlar önemli

KESİP SAKLAYIN

Gİzlİ veya açık şeker hastalığı olan, açlık insülin değeri yüksek bulunan veya insülin direnci oluşanlarda aşağıdaki risk faktörlerinin varlığı durumunda hızlanmış bir aterosklerozun ortaya çıkması olasılığı artıyor. Bu durumlarda koroner kalp hastalığı riski çok artıyor.
*   Düşük HDL kolesterol miktarı (yüzde 40 mg ve altı)
*   Hipertrigliserdemi (yüzde 250 mg ve üstü)
*   Yüksek LDL kolesterol değeri (yüzde 130 mg ve üstü)
*   Küçük-yoğun LDL partiküllerinin fazlalığı (yüzde 6 mg ve üstü)
*   Hipertansiyon (135/85 mmHg ve üstü)
*   Kilo fazlalığı (Bel çevresi > Erkek: 102 cm, Kadın: 88 cm)
*   Tokluk şekeri (140-160 mg.dan yüksek)
*   Açlık insülini (16 mg.dan yüksek)