Glutene duyarlı mısınız?

Bu tabloya tıp dilinde “gluten intoleransı” ya da “Çölyak hastalığı” adı veriliyor.
Gluten intoleransı aslında bir ince bağırsak hastalığı. Bu hastalar buğday gibi bazı tahılların yapısında bulunan doğal bir proteine, glutene karşı aşırı hassaslar.
Bunların bağırsaklarında bulunan emici yapılar -villuslar- gluteni tolere edemiyor, glutene karşı duyarlı ve karşılaştığında bu emici villuslar adeta törpüleniyor, sonuçta bağırsağın gıdaları emme gücü ciddi biçimde zarar görebiliyor.

SORUN GLİADİNDE...

Konuyu daha iyi anlayabilmeniz için biraz detaya ihtiyacınız var: Gluten adı verilen proteinin “gliadin” ve “glutenin” olmak üzere iki kısmı var. Gluten sindirildiğinde bu iki kısma parçalanıyor. Gluten intoleransı olan kişilerde sorun gladin’e hassasiyetten kaynaklanıyor. Bağırsağın hareketlerini bozan ve emici yüzeyi tahrip edip, törpüleyen aslında gliadin parçası oluyor.
Bağırsaktaki emici yüzey hasar gördüğünde ise, artık o bağırsak besinleri yeteri kadar ememez hale geliyor. Sonuçta da ilerleyici bir beslenme bozukluğu tablosu ortaya çıkıyor.

BELİRTİLER NELER?

Tablonun ana işaretlerini güçsüzlük, iştahsızlık, karın ağrısı ve ishal gibi belirtiler oluşturuyor. Bir süre sonra ilerleyici kilo kaybı ve kansızlık da tabloya ekleniyor. Özellikle demir eksikliği kansızlığı sık görülen bir durum. Zaten bu nedenle de herhangi bir nedene bağlanamayan kronik demir eksikliği anemilerinde Çölyak hastalığının varlığını araştırmak gerekiyor.
Hastalık çocuklarda da görülebiliyor sorun iyi kontrol edilemezse, gelişme geriliğine yol açabileceğinden çocuklarda daha da önemli kabul ediliyor. Bu nedenle yorgun, halsiz, kansız, iştahsız, büyümesi duraklamış çocuklarda bu hastalığı da araştırmak gerekiyor.

FARKLI TİPLERİ VAR..

Hastalığın farklı ağırlıkta tipleri var. Çok ağır tiplerinde şiddetli karın ağrıları, tekrarlayan ishaller, ilerleyici kilo kaybı ciddi bir sorun haline gelebilirken, hafif seyirli olanlarda belli belirsiz, yorgunluk, halsizlikler, izah edilemeyen kansızlıklar ve karında can sıkıcı şişkinlik, gaz şikâyetleri ön planda oluyor.
Hastalık zaman zaman hafifleyip alevlenebiliyor. Bu tüketilen gıdalardaki gluten miktarıyla ilişkili bir durum. Glutenden zengin beslendiğiniz zaman hastalık şiddetli ishaller ve dayanılmaz gaz sancılarına dönüşebiliyor. Tersine glutenin daha doğrusu gliadinin diyetten uzaklaştırılmasıyla ince bağırsak rahatlıyor, belirtiler hafifliyor. Kısacası, çözüm glutensiz beslenmekten geçiyor.

BİR BİLGİ
PAKETLERİ OKUYUN!

DİKKAT: paketlenmiş bir gıda alırken içerisinde aşağıdakilerden biri varsa o gıda gluten/gliadin içerebilir.
* Un
* Nişasta
* Tahıl
* Malt
* Malt unu
* Buğday nişastası
* Monosodyum glutomat
* Damıtılmış sirke
* Stabilizörler
* Emülsüfiyerler

ÖNEMLİ
Çözüm ne?

Size Çölyak hastası olduğunuz söylenmiş ise, her şeyden önce kendinize bu konuda deneyimli bir diyet uzmanı bulun. Diyet uzmanları size glutensiz besinleri nasıl bulacağınız ve glutensiz bir hayatı nasıl lezzetlendireceğiniz konusunda bilgilendirecektir. Bundan sonraki aşamada glutensiz yiyecekleri nerelerde bulabileceğinize öğrenmeye bakın.
Marketlerde “gluten free” yani glutensiz ürün satılan bölümler var. Ayrıca glutensiz ürünlerin satıldığı pastaneler, fırınlar bile açıldı. Bunları araştırın, öğrenin. Tükettiğiniz her besinin etiketini dikkatle inceleyin. Etikette yandaki kutudaki ibarelerden herhangi birisi varsa o üründen uzak durun. Mümkünse “gluten içermez/gluten free” işareti bulunan yiyecekleri bulmaya çalışın. Evinizde yemek hazırlarken glutensiz un kullanabilirsiniz. Mısır, pirinç ya da patatesle hazırlanmış olan bu unlar gliadin içermiyor. Dolayısıyla herhangi bir soruna yol açmıyorlar.