Genetik yazılımınıza uygun beslenmelisiniz

Genetik yazılımında PPAR genine ilişkin yazılım sorunu olanların yüksek glisemik indeksli besinleri (muz, şeker, bal) tüketmekte ısrar ettiklerinde kolayca kilo aldıkları, metabolik sendromu tetikleyip, hipertansiyon, şeker hastalığı ve koroner kalp hastalığına aday haline geldiklerini sık sık yazıyoruz.

Genetik yazılımında ‘MTHFR’ genine ilişkin problemi olanların folik asit üretiminde ciddi sorunları olduğu, folik asit desteğine ihtiyaç duydukları birçok çalışmayla kanıtlandı. MTHFR geniniz iyi çalışmıyorsa homosistein’iniz yükseliyor, koroner kalp hastalığına daha kolay yakalanıyorsunuz. Sorunu, folik asit zengini besinleri (ıspanak) daha fazla tüketerek veya folik asidi besin desteği olarak kullanıp kontrol altına alabiliyoruz. MTHFR geniniz iyi çalışıyorsa böyle bir sorununuz yok. Besinlerle günlük ihtiyacınız kadar folik asit almanız yeterli. Oldukça pahalı olan folik asit desteklerini boş yere kullanmanız gerekmiyor.

Bu örnekleri daha da çoğaltmak mümkün. COMT geniniz iyi çalışmıyorsa yeşil çay polifenol’lerinin kanser ve aterosklerozdan koruyan antioksidan güçlerinden yeteri kadar yararlanamıyorsunuz. Daha bol yeşil çay tüketmeniz gerekiyor.

NUTRİGENOMİK NEDİR

Beslenmenin genetik ile ilişkisini inceleyen bu yeni alanın (nutrigenomik) söyledikleri sağlığınıza ne oranda etkili? Bu sorunun yanıtı, henüz tam olarak verilebilmiş değil. Bunun pek çok sebebi var. Diyabetin, kanserin, hipertansiyonun veya damar sertliğinin bir değil birden fazla faktörün etkileşimi sonucu oluşmaları en önemlisi. Bu nedenle MTFHR geninizde sorun olması mutlaka aterosklerozlu biri olacağınız, APO E4 geninizdeki yapılanma Alzheimere kesinlikle yakalanacağınız anlamına gelmiyor.

Genetik alfabenizde bu ve benzeri sorunların belirlenmesi, risikinizin beklenenden daha yüksek olduğuna işaret ediyor. Genetik alfabenizdeki yazılıma uygun besinlerle beslenmeniz halinde bu riski azaltabileceğinizi veya tersi durumda arttırabileceğinize işaret ediyor.

SAĞLIK RİSK ANALİZİ

Yıllık olağan chek-up’ların sağlık riski analizlerine dönüşmesinin nedeni de aslında bu gelişmeler. Genetik mirasınız bilinmeden, genetik yazılımınız gözetilmeden yaptıracağınız sıradan pazarlama chek-up’lar ile sağlık risklerinizi yeterince belirlemeniz, ‘size özel’ sağlık tehditleri hakkında fikir edinmeniz pek mümkün değil.

Bu analizlerde artık sadece hangi hastalıklara yakalanacağınız araştırılmıyor. Sağlığınızın geleceğine ilişkin bir risk planlaması da yapılıyor. Bir taraftan sizi tehdit eden muhtemel sağlık sorunları araştırılırken, diğer yandan yedikleriniz, içtikleriniz ve yaşam tarzı seçimlerinizin bu riskler üzerindeki olumlu veya olumsuz etkileri saptanıyor.

KİŞİYEÖZELBESİN

Kısacası ‘genetik yazılımınıza uygun’ bir yol haritası oluşturuluyor. Besinleri seçerken ‘size özel’ seçimler yapabilmenize olanak sağlanıyor. Ayağınıza en uygun ayakkabıyı, bedeninize en uygun elbiseyi seçerken kullandığınız dikkati, besinleri seçerken de kullanabiliyorsunuz.

Yakında beslenmenin genetik mirası olumlu veya olumsuz yönde etkileyebiliceğini yepyeni genetik işaretleri ile tanışacaksınız. Çarşıda, pazarda, supermarketde alışverişinizi yaparken sadece ağız tadınızı değil genetik yazılımınızı da dikkate alıcaksınız.

Önümüzdeki günlerde bu yeni kavramı, (Nütrigenomik) daha sık duyacaksınız. Sadece olumlu değil olumsuz yanları, abartılmış fazlaca ticari hale getirilmiş yönleri ile birlikte onunla sık sık karşılaşacaksınız.

Egzersiz yapmak yaşam süresini etkiliyor mu

Bilinçli yapıldığı ve iyi planlandığı sürece egzersizin sağlığa zararlı olduğunu, yaşam süresini azalttığını söylemek mümkün değil. Egzersizin yaşamı uzatan, yaşlılık hastalıkları (diyabet, atereskleroz, osteoporoz, kanser, hipertansiyon, Alzheimer) ile mücadeleyi kolaylaştıran, hayat kalitesini yükselttiğini gösteren binlerce araştırma var. Kaplumbağanın veya filin uzun yaşamalarını daha az hareket etmelerine bağlayanlar, insanın genetik yazılımındaki farklılığn önemini kavrayamayanlar olmalıdır!

Egzersiz zararlı olabilir mi? Yaşam süresini kısaltabilir mi? Aerobik olmayan egzersizlerin bedende daha fazla serbest radikal üretimine yol açtığı doğrudur. Hücreleri daha erken yaşlandıran, yaşam süresini kısaltıp yaşlılık hastalıklarına davetiye çıkaran serbest radikal yükünüz bedeninizin ürettiği doğal antioksidanların başedemeyeceği kadar fazla ise erken yaşlanırsınız.

Ağır ve yoğun bir egzersiz planının sağlığa zararlı olmasından yola çıkarak ılımlı ve düzenli bedensel aktivitenin erken yaşlandırdığını söylemenin, aşırı kalori tüketiminin şişmanlatıcı etkisini göz önüne alarak beslenmekten vazgeçmekten pek farkı olmasa gerek!

AEROBİK EGZERSİZ NEDİR?

Egzersiz yaparken yanınızdaki arkadaşlarınızla rahatça sohbet edebilmeli, telefonla arayanlara yanıt verebilmelisiniz. Egzersiz sürecinde nefes nefese kalıyorsanız, soluk alıp vermekte bile zorlanıyorsanız, hücrelerinzin ihtiyacı olan oksijeni sağlayamıyor, onları oksijensiz bir ortamda (anaerobik) çalışmak zorunda bırakıyorsunuz demektir.

Aerobik egzersizler, oksijeni yeterince soluyup akciğerlerinize doldurarak, dolaşım sistemi ile vücudunuza yeterli oksijeni pompalayıp hücrelerinize bol bol oksijen sağlayarak yaptığınız düzenli ve ılımlı aktivitelerdir. Hücreleriniz oksijensiz kaldığında zararlı serbest radikalleri daha fazla üretir. Yürüyüş, bisiklete binme, tenis oynamak veya dans etmek aerobik egzersizlerdir.