Siber zorbalık da bulaşıcı bir hastalık

Pandemiyle birlikte çocukların internet kullanımı zirve yaptı. Bu durum siber zorbalık vakalarını da arttırdı. Ne yapmak gerek?

Doç. Dr. Yavuz Samur: Gerçek hayatta yapmamızın uygun olmadığı davranışları sanal ortamda yapmak siber zorbalıktır. Birine hakaret etmek, kötü yorumda bulunmak, aşağılamak, dalga geçmek veya tehditte bulunmak siber zorbalıktır. Bu tür olaylar en çok sosyal medyada karşımıza çıkıyor. Maalesef ki bu vakalar son birkaç aydır oldukça arttı. Özellikle de sahte isimlerle açılan hesaplardan karşısındakini tehdit ve taciz etmek, utandırmak, şantaj yapmak, sosyal medya hesabını ele geçirmeye çalışmak, başkalarının fotoğraf ve videolarını elde edip yayımlamak vb. siber zorbalıktır.

Prof. Dr. Selçuk Özdemir: Çocuklar ekran karşısına oturtulmalı mı oturtulmamalı mı? Salgınla birlikte bu durum toplumsal bir ikilem yarattı. Çocukların siber dünyada zorbalıkla, şiddetle, yaşlarına uygun olmayan cinsel içeriklerle karşılaşmasından korkan yetişkinler, bu kötülüklerin toplum hayatında bin yıllardır olduğunu ve tarih boyunca ailelerin çocuklarını korumak için döneme uygun kurallar ve yöntemler geliştirdiklerini unuttular ne yazık ki! Mahallelerde yetişen 70’li 80’li yılların çocuklarının kendi mahallesinden çıkmasına izin verilmezdi, mahalle büyüklerinin gözünün çocukların üstünde olması sağlanırdı. Bu da bir koruma yöntemiydi. Ancak büyüklerimiz en etkili sosyalleşme ve öğrenme ortamlarından biri olan sokaktan bizi mahrum bırakmazlardı. Bizler, sokakların her türlü haytalığı yapabileceğimiz serbest ortamlar olmadığını bilirdik. Yani kurallar içinde kaldığımız sürece istediğimizi yapabilirdik ama sınırları aştığımızda yaptırımlar devreye girerdi. İşte bu durum dijital dünya için de geçerli!

Nasıl?

Prof. Dr. Selçuk Özdemir: Her alanın kuralları vardır. Dijital mahallenin de kuralları var. Anne babalar çocuklarını hızlı internet bağlantılı o renkli ekranlarla ‘kuralsız’ bir şekilde baş başa bırakmasınlar. 6-14 yaş arası çocuklara bilgisayarlar sadece belli oyunları oynamak ve uygulamaları kullanmak üzere verilmeli, çocuklardan izin verilenler dışındaki içeriklere erişmemeleri yönünde söz alınmalı. Kullanılacak filtre ve dijital kayıtlarla çocukların hangi uygulamaları kullandıkları ve hangi siteleri ziyaret ettikleri kontrol edilmeli. Ne yapılması gerektiği Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (btk.gov.tr) internet sitesinde apaçık ifade ediliyor, ebeveynler ziyaret etsinler. Ayrıca zaten dört duvar içine hapsolmuş çocukları bir de ekrana hapsetmemek gerek. Bu süreçte çocukların teknoloji okuryazarı olması sağlanmalı. 6-14 yaşları arasındaki çocuklar 1-3 saatten fazla ekran karşısında kalmamalı. Ayrıca şunu da unutmamak gerek ki yeni nesiller, bilgisayar ve türevlerini onlara anlatma fırsatı olduğunda bu araçları yetişkinlerden çok daha hızlı ve amacına uygun şekilde kullanıyorlar. Üstelik sadece sosyalleşmek için değil, hayal ettiklerini ete kemiğe büründürmek, yani bilişimle üretim yapmak için de…

Siber zorbalıktan korunmak için neler yapılmalı?

Doç. Dr. Yavuz Samur: Siber zorbalığı en çok yapan kişiler, aslında siber zorbalığa en çok maruz kalan kişilerdir. Dolayısıyla siber zorbalık bulaşıcı bir hastalık gibi. Yani siber zorbalığa maruz kalan kişiler hırsını başkasından çıkarma yoluna gidiyorlar. Her şeyden önce siber zorbalığın yanlış ve suç olduğunu bilmek ve çocuklara anlatmak gerekir. Anne babaların çocuklarını iyi gözlemlemesi gerekiyor. Eğer çocuğunuz özellikle sosyal medyada sinirli davranışlar sergiliyorsa, arkadaşlarından ve aile bireylerinden uzaklaşıyorsa, ruh halinde ve yeme alışkanlıklarında değişiklikler varsa çocuğunuz zorbalığa maruz kalıyor olabilir. Ebeveynler çocuklarıyla sık sık sohbet etmeli, paylaşımlarını izlemeli, izledikleri videolarla ilgili görüşlerini öğrenmeli, çocuklarının nelerden etkilendiklerinden haberdar olmalılar. Eğer bir çocuk siber zorbalığa maruz kaldıysa bunu mutlaka ailesiyle paylaşması gerektiğini bilmeli. Şunu unutmamak gerek ki zorbalığa zorbalıkla karşılık vermek de siber zorbalıktır. Bu nedenle ebeveynler çocuklarını doğru yönlendirmeli ve çocuklarını uyarmalı.

YÜZDEKİ ÇİLLER NEDEN OLUŞUR?

Çiller çocukluk çağında ortaya çıkar ve genetik bir alt yapısı vardır. Çoğunlukla çocukluk ve ergenlikte ortaya çıkan çiller cildin hassas olduğuna işaret eder. Peki çiller neden çıkar ve çillenme nasıl geçer? Dermatolog Dr. Güneş Ertürk anlatıyor...

HAFTANIN KİTABI

Doğduğundan beri hep evde olan minik köpek Yaman’ın sokakları keşfettiği ‘Minik Yaman’ın Dev Macerası’ kitabını çocuklar çok sevecek.

Yayınevi: İş Bankası Kültür Yayınları
Yazar: Ari Çokona
Tür: Öykü
Sayfa: 80
Fiyatı: 12 lira

#EVDEKAL ETKİNLİKLERİ

Sakla tasarla

Eğitimci Yasemin Çay ve oğlu Demir evde sakladıkları malzemelerle kullanışlı ve eğlenceli tasarımlar yapıyor. Süt kutularından kuş yuvası, yumurta kartonundan ejderha tasarımlarını MEYPOM Çocuk’un YouTube sayfasında görebilirsiniz.

Masal saati

Lüleburgaz Belediyesi 2020’yi ‘Ulusal Egemenlik ve Çocuk Yılı’ ilan etti. Bu etkinlikler kapsamında her hafta bir isim belediyenin Instagram hesabında masal anlatıyor. Önceki akşam ben Gri Taçlı Turna Kuşu adlı kitabımdan masallar okudum, 11 Haziran’da da Judith Liberman masalseverlerle olacak. Ayrıca yıl boyunca etkinlikler devam edecek ve birbirinden değerli isimler atölyeler, söyleşiler gerçekleştirecek.