Sanayicinin EYT isyanı

2023 yılının Mart ayında yapılan EYT düzenlemesi ile sigorta girişi 8 Eylül 1999 ve öncesi olanlardan prim gün sayısını ve çalışma yılını tamamlayanların yaş şartı aranmadan emekli olmasına imkan tanındı. 2023 yılında 2 milyon kişi düzenlemeden yararlanıp EYT’den emekli oldu. Bundan sonra da prim gün sayısını ve çalışma yılının tamamlayanlar EYT’den yararlanıp emekli olacaklar.

Yazılarımda, EYT’nin sosyal güvenlik sistemi üzerindeki etkisine ara değiniyorum. Keza, SGK da yayınladığı raporlarda bu konuya dikkat çekiyor. Kimi okuyucular da, ‘keşke daha önce uyarsaydın’ diye sitem ediyor. Geçmişte bu konudaki yazılarımı bulup, okursanız; EYT’nin olumsuz etkisi olacağına, kimi emeklilerinin düşük emekli aylığı alacağına değindim.

BİZE BÜYÜK DARBE VURDU

* Geçenlerde bir vesile ile Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi’nde (OSB) sanayiciler ile bir araya gelip, sohbet etme fırsatı buldum. Laf döndü dolaştı, hem eleman sorununa hem de EYT’ye geldi. OSB Başkanı Eyüp Sözdinler, “EYT bize çok büyük darbe vurdu” diyerek, söze başladı.

Sözdinler, kendi işletmesinden örnek vererek, “Benim işletmem 300 kişilik bir işletme. 100 kişi EYT’li çıktı. Bunların neredeyse tamamı kalifiye eleman. Biz bu kişileri yıllarca yetiştirdik. Bu 100 kişinin 17’si çalışmaya devam etti, gerisi EYT’den emekli olup, ayrıldı, gitti. Büyük bir istihdam kaybına uğradık. Tüm organize sanayi bölgesi bu sorunu yaşadı ve yaşıyor. Bakın, bunların yerini doldurmak kolay değil. Gerçekten EYT bize çok büyük darbe vurdu” dedi.

VASIFLI-VASIFSIZ ELEMAN ARANIYOR

* Eyüp Sözdinler, uzun yıllardır zaten kalifiye eleman sorunu yaşandığından, bunun üzerine EYT’nin geldiğinden yakınarak, şunları söyledi:

“Bizim hem meslek lisesinden hem normal liselerden mezun olan çocuklarımızı illa da üniversiteye yönlendirmek yanlış bir politika. Türkiye’nin bu kadar çok üniversite mezunu gence ihtiyacı yok. Bizim en büyük sıkıntımız, ara eleman dediğimiz, mavi yaka teknisyen çocuklar. Bu açıdan eğitim politikamızın bu yönde yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor. Çerkezköy olarak çok ciddi göç alıyoruz. Neden? Çünkü sanayimiz gelişiyor. Bu kadar göçe rağmen eleman ihtiyacımızı karşılayamıyoruz. Artık öyle hale geldi ki, bırakın vasıflı elemanı, vasıfsız eleman bile bulamıyoruz. Gezin buradaki fabrikaları, hepsinin önünde ‘vasıflı-vasıfsız eleman aranıyor’ afişlerini görürsünüz, ama eleman yok.”

SORUN DA ÇÖZÜM DE BELLİ

* Yeri gelmişken şunu da belirteyim, Çerkezköy OSB, ara eleman sorununu kendi içinde çözmüş. Endüstri meslek lisesi açmış ve her yıl 200 teknisyen yetiştiriyor. Hani yıllardır konuşuluyor ya, ‘meslek lisesi memleket meselesi’ diye... Bölgedeki sanayinin ihtiyacı olan eleman ne, ona yönelik eğitim veriliyor, mezun olan gençler hemen OSB’deki işletmelerde işe başlıyor, hem de çok yüksek maaşlarla. Aslında sorun belli, çözüm de belli. Bence tüm OSB’lerin bu modeli uygulaması gerekiyor. Ara eleman sorunu varsa ki, var; ihtiyacın olan elemanı kendin yetiştireceksin. Bence, Ticaret Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bu konuda ortaklaşa proje başlatıp, reel sektörün ihtiyacı olan ara eleman sorununa böyle çözümler bulmaları gerekiyor.